Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti olmaliq filiali “metallurgiya va kimyoviy texnologiyalar” fakulteti

Keyingi yillarda mezofil va oʻrtacha termofil atsidofil mikroorganizmlarning bio xilma-xilligini oʻrganish boʻyicha katta ishlar amalga oshirildi. Yuqori haroratlarda leptospirillalar va ferroplazmalari bo'lgan jamoada Sulfobacillus jinsi vakillari bo'lgan gramm-musbat bakteriyalarning sof va aralash kulturalari biogidrometallurgiyada, konlarda sulfidli minerallarning bioksidlanish jarayonlarida muhim rol o'ynashi ko'rsatilgan. Rangli va olijanob metallar va sulfid rudalari chiqindilarida 45°C haroratda polimetall (mis, temir, rux) sulfidli rudalarni biologik yuvish bio oksidlanishda quyidagi mikroorganizmlar ustunlik qiladi: Aciditiobacillus caldus {At.), Leptospirillum (L.) ferrooxidans, Sulfobacillus va boshqalar . Kislotali chiqindi suvlaridagi atsidofil mikroorganizmlar jamoasiga (pH 3,0) Sulfobacillus jinsi vakillari kiradi: S. acidophilus NAL, "S. montserratensis" LI5, S. thermosulfidooxidans BCI, Sulfoba. G2 va TM6 shtammi Firmicutes guruhiga, sulfat kamaytiruvchi mikroorganizmlar guruhlariga qo'shimcha ravishda - Pseudoxanthomonas, Dechlorosoma, Desulfovibrio, Agrobacterium.

G'arbiy Hindistonning issiq buloqlaridan jamoa ajratilgan bo'lib, unda S. acidophilus va S. thermosulfidooxidans turlarining shtammlariga yaqin shtammlar, shuningdek, sulfobakteriyalarning ehtimol yangi turlarining vakili aniqlangan . Mis kontsentratlarining sulfidli rudalarini 78C haroratda biologik eritish jarayonida 2 ta jamoa o'rganildi (xalkopiritning turli kontsentratsiyasida (CuFeS2) rivojlanadi). Ikkala jamoa ham Sulfolobales (Sulfolobus (Sib.) shibatae turi, Stygiolobus (St.) azoricus, Metallosphaera (M.) sp. Jl, Acidianns (Ac.) infernos va yangi filotipi Sulfolobus (Sib.) shibatae) ga mansub arxeyalar bilan ifodalanadi. Sulfidli oltin saqlovchi rudalardan metallarni 50 C haroratda biologik yuvish jarayonida mikroorganizmlar jamoasi At turidagi bakteriyalar bilan ifodalangan. Mis va qo'rg'oshin-rux rudalarining sulfid kontsentratlarini 20,1 C haroratda biologik yuvish joylarida jamoalarda Leptospirillum, Acidithiobacillus va Sulfobacillus avlodlari hukmronlik. Qo'rg'oshin-rux rudalarining sulfidli minerallarini "shuvlash qoldiqlari" dan jamoalarning ustun madaniyatlari ajratilgan: bakteriyalar At. ferrooxidans, L. ferrifilum, S. thermotolerans, Acidiphilium (Acd.) cryptum, Acd. acidiphilum va archaea Fr. acidiphilum va Thermoplasma jinsi vakillari.