Issiqlik jarayonilarining qaytmasligi

metr va suv ombori. Termodinamik o'lchagich - bu har qanday parametrni o'lchaydigan har qanday moslama termodinamik tizim. Ba'zi hollarda, termodinamik parametr aslida idealizatsiya qilingan o'lchov vositasi bo'yicha aniqlanadi. Masalan, nol qonuni agar ikkita jism uchinchi jism bilan issiqlik muvozanatida bo'lsa, ular ham bir-biri bilan termal muvozanatda bo'lishini ta'kidlaydi. Ushbu tamoyil, ta'kidlanganidek Jeyms Maksvell 1872 yilda haroratni o'lchash mumkin deb ta'kidlaydi. Ideallashtirilgan termometr doimiy bosimdagi ideal gaz namunasi. Dan ideal gaz qonuni pV = nRT, bunday namunaning hajmi harorat ko'rsatkichi sifatida ishlatilishi mumkin; shu tarzda u haroratni belgilaydi. Bosim mexanik ravishda aniqlangan bo'lsa-da, bosim o'lchash moslamasi, a barometr doimiy haroratda ushlab turiladigan ideal gaz namunasidan ham tuzilishi mumkin. A kalorimetr tizimning ichki energiyasini o'lchash va aniqlash uchun ishlatiladigan moslama.
Termodinamik suv ombori - bu juda katta tizim bo'lib, uni qiziqtiradigan tizim bilan aloqa qilishda uning holat parametrlari sezilarli darajada o'zgarmaydi. Rezervuar tizim bilan aloqa qilganda tizim suv ombori bilan muvozanatga keltiriladi. Masalan, bosim rezervuari ma'lum bosimdagi tizim bo'lib, u mexanik ravishda bog'langan tizimga shu bosimni keltirib chiqaradi. Er atmosferasi ko'pincha bosim ombori sifatida ishlatiladi. Okean elektr stantsiyalarini sovutish uchun ishlatilganda haroratli suv ombori vazifasini bajarishi mumkin.
Konjugat o'zgaruvchilari
Asosiy maqola: Konjugat o'zgaruvchilari
Termodinamikaning markaziy tushunchasi bu energiya, bajarish qobiliyati ish. Tomonidan Birinchi qonun, tizim va uning atrofidagi umumiy energiya saqlanib qoladi. Energiya tizimga isitish, siqish yoki moddani qo'shib yuborilishi va tizimdan sovutish, kengaytirish yoki ajratib olish yo'li bilan olinishi mumkin. Yilda mexanika Masalan, energiya uzatilishi tanaga tatbiq etiladigan kuch va natijada siljish mahsulotiga teng.
Konjugat o'zgaruvchilari juft termodinamik tushunchalar bo'lib, birinchisi, ba'zilarga qo'llaniladigan "kuch" ga o'xshashdir termodinamik tizim, ikkinchisi hosil bo'lgan "siljish" ga o'xshash va ikkalasining hosil bo'lgan energiya miqdoriga teng bo'lgan mahsulot. Umumiy konjugat o'zgaruvchilari:

• 
  Bosim -hajmi (the mexanik parametrlar);
  
• 
  Harorat -entropiya (issiqlik parametrlari);
  
• 
  Kimyoviy potentsial -zarracha raqami (moddiy parametrlar).
  

Imkoniyatlar
Termodinamik potentsiallar tizimdagi to'plangan energiyaning turli miqdoriy o'lchovlari. Potensiallar tizimdagi energiya o'zgarishini dastlabki holatdan yakuniy holatga o'tishda o'lchash uchun ishlatiladi. Amaldagi potentsial tizimning doimiy harorat yoki bosim kabi cheklovlariga bog'liq. Masalan, Helmgols va Gibbs energiyalari - bu mos ravishda harorat va hajm yoki bosim va harorat aniqlanganda foydali ishlarni bajarish uchun tizimda mavjud bo'lgan energiya.
Eng taniqli potentsial beshta:
qayerda  bo'ladi harorat,  entropiya,  bosim,  hajmi,  kimyoviy potentsial,  tizimdagi zarrachalar soni va  tizimdagi zarralar turlarining soni.
Termodinamik potentsiallarni termodinamik tizimga tatbiq etiladigan energiya balansi tenglamasidan olish mumkin. Boshqa termodinamik potentsiallarni ham olish mumkin Legendre transformatsiyasi.

I bob. IDЕAL GAZLARNING XUSUSIYATLARI 1-§.

Ishchi jism va termodinamik tizim Issiqlik dvigatellarida issiqlikni ishga aylantirish ishchi jism yordamida amalga oshiriladi. Ishchi jism gaz yoki bug‘ bo‘lishi mumkin. O‘zaro va atrof-muhit bilan issiqlik almashinadigan jismlar maj mua siga termodinamik tizim deyiladi. Energetikada elektr stan siyani hamma mashinalari yoki issiqlik dvigatelining alohida qismlari va ichida gaz joylashgan porshenli silindrlar termodinamik tizimga misol bo‘la oladi. O‘rganilayotgan termodinamik tizimga kirmaydigan atrofdagi hamma jismlar atrof-muhit, deb ataladi. Termodinamik tizim. Termodinamik tizim – ochiq, yopiq, yakkalangan va adiabatik bo‘lishi mumkin. Agar tizim boshqa tizimlar bilan energiya almasha olsa, ochiq termodinamik tizim (bunga misol – gaz-turbina qurilmasi), energiya almasha olmasa, yopiq termodinamik tizim (bunga misol – ichki yonuv dvigatelilari) deb yuritiladi. Agar tizim atrof-muhit bilan o‘zaro ta’sir etmasa – yakkalangan termodinamik tizim, agar tizim atrof-muhit bilan issiqlik almashmasa – adiabatik tizim deb yuritiladi.

Asosiy termodinamik holat parametrlari Ishchi jismning fi zik holatini ifodalaydigan kaĴ aliklar holat parametrlari deyiladi. Asosiy termodinamik holat parametrlariga: mutlaq bosim, mutlaq harorat va solishtirma hajm kiradi. Jismning holati o‘zgarganda bosim, harorat va solishtirma hajm keskin o‘z garadi. Shuning uchun bu parametrlar termik para metrlar de yiladi. Bosim. Sirtning birlik yuzasiga tik ta’sir etuvchi kuchga bosim deyiladi.

P=F/S [Pa]= N/ m² (1)