Issiqlik usuli asosida gaz va suyuqlik sarfini o’lchash asboblari

14-rasm.

Lenta tortish – tekislash regulyatori sxemasi :

1- lenta tortuvchi silindrlar ; 2- ta’minlovchi silindrlar ; 3- lenta qalinligini sezuvchi datchik ; 4- xotira elementi ; 5- tortuvchi valiklar yuritmasi .

Notekislik sezgichi 3 ta’minlovchi silindr valiklari 2 dan oldin o’rnatiladi. Lenta qalinligi ortsa buni sezgich 3 qayd qiladi va uni uzatish uchun qulay signalga aylantirib xotira ( eslab qoluvchi ) qurilmaga 4 uzatadi. Qurilma 4 oldindan belgilangan ma’lum vaqt ( ya’ni lentadan notekislik to’g’risidagi signal lentani sezgich 3 dan lenta tortuvchi silindrlar 1 ga kelguncha o’tadigan vaqt ) o’tgandan keyin lentani tortuvchi 1 silindrlarning aylanish tezligini o’zgartiradi. Buning uchun xotira elementi ana shu vaqt o’tishi bilan tortuvchi valiklar yuritmasi 5 ga ta’sir qiladi va yuritma tezligini o’zgartiradi. Valiklar lentaning qalin qismini cho’zib tekislaydi.

Ma’lumki, notekislik sezgichi 3 lenta qalinligini qayd qilgan keyin bu qalinlik iortuvchi valiklarga etib borguncha t = l / V₁ vaqt

Bu erda

l - datchik bilan tortuvchi valik oralig’i ,

V₁ - tortuvchi valikkacha bo’lgan oraliqdagi lentaning siljish tezligi.

Xotira elementi 4 tortuvchi valiklarga bo’ladigan boshqaruvchi signal ta’sirini huddi o’u vaqt t ga kechiktirish uchun hizmat qiladi. Tortuvchi valiklar tezligi lentaning qalin yoki yupqa qismi etib kelgandagina o’zgaradi va unga tekislovchi ta’sir ko’rsatadi. Qalin qismini ko’proq, yupqa joyini esa kamroq cho’zadi.

Lenta mashinalarida lentani avtomatik tekislash sistemalarini tuzishda mehanik (diskret) xotira qurilmalaridan keng foydalaniladi (15-rasm).