Исследование в XXI веке май, 2023 731 materiallar korroziyasi va korroziyaga qarshi qoplamalar taxlili

---

Международный научный журнал № 10 (100), часть 2 
«Новости образования: исследование в XXI веке» май, 2023
731 
MATERIALLAR KORROZIYASI VA KORROZIYAGA QARSHI QOPLAMALAR TAXLILI 
 
Vohidova Durdona Abduqaxxorovna 
Andijon mashinasozlik instituti magistranti 
 
Annotatsiya: ushbu maqola metallar korroziyasi va korroziyayaga qarshi qoplamalar 
taxlili 
Аннотация: В данной статье проводится анлиз коррозии материалов и 
антикоррозионних покрытий. 
Annontation: this article analyzes the corrosion of materials and anti-corrosion 
coatinhs. 
Kalit so`zlar: quyish, kesib ishlash, legirlash, galvanik, katod, rux, alyuminiy, mis, 
oltingugurt, oksid, po`lat, cho`yan, lak, bo`yoq.
Ключевые слова: сжечь, рбота порезке, легирование, гальванический, катод, 
цинк, алюминий, медь, сера, окись, пула, чугн, краска. 
Key words: casting, cutting, alloying, galvanic, cathode, zinc, aluminum, copper, 
sulphur, oxide, cast iron, steel, lacquer, paint. 
 
KIRISH 
Inson yaralgandan beri yillar davomida metallarni ruddadan ajratib olish, quyish, 
kesib ishlash, payvandlash va korroziyadan saqlash uchun turli usullarga qoplamalar
qoplash, legirlash kabi texnologik jarayonlarni amalga oshirib kelmoqda. Tabiat esa o`z 
kuchini ko`rsatib, metallarni korroziyalab sifatini pasaytiradi. Korroziya uch xil muhitda 
borishi mumkin: 
1.Atmosfera ta’siridagi korroziya 
2.Yer osti korroziyasi. 
3.Suv osti korroziyasi. 
GALVANINIK VA KIMYOVIY QOPLAMLAR 
Galvanik usulda olinadigan qoplamalar asosan metallarni korroziyadan himoya qilish 
uchun qo`llaniladi. Galvanik qoplamalar himoyalash ta’siriga ko’ra anodli yoki katodli 
qoplamalar bo’lishi mumkin. Katodli galvanik qoplamalar asosiy qoplanadigan metallga 
nisbatan musbat potensialga, anodli esa manfiy potensialga ega bo`ladi. Masalan; Fe ga 
nisbatan Cu, Ni, Ag qoplamalar katodli, Zn, Cd qoplamalari esa anodli hisoblanadi.
Katodli qoplamalar shikastlanganda anodda asosiy metal korroziyasi boshlanadi, 
anodli qoplamalar o`zi yemirilib asosiy metallni korroziyadan saqlaydi.
Galvanik qoplamalar xromlangan, nikellangan, ruxlangan, kadmiylangan, mislangan, 
oksidlangan va kombinasiyalashgan usullarda olingan qoplamalarga bo`linadi.
Xromli qoplamalar yuqori kattalikga, korroziyabardoshlik, yemirilishga qarshi 
xususiyatlarga ega. Xromli qoplamalardan sutsimon usulda olingan korrozion-mexanik 
shikastlanishlarning oldini olish uchun qo`llaniladi.

---

Международный научный журнал № 10 (100), часть 2 
«Новости образования: исследование в XXI веке» май, 2023
732 
Kadmiyli qoplamalar himoya-dekorativ xususiyatlarga ega, Cr li va Zn li qoplamalar 
birgalikda kombinasiyalashgan usullarda qo’llaniladi. 
Oksidli qoplamalar alyuminidan tayyorlangan buyumlarni korroziyadan saqlash uchun 
ishlatiladi.Shuningdek ketma-ket yoki bir vaqtning o’zida har xil metallar bilan singdirib
olingan galvanik qoplamalar ham yuqori darajadagi korroziyadan saqlash xususiyatlarga 
ega.
Po`lat, cho`yan , alyuminiy qotishmalari, rux va magniylardan tayyorlanadigan 
detallarini atmosfera, benzin va kerosin muhitlarda korroziyadan saqlash uchun ularning 
srtlari fosfotli qoplamlar bilan qoplanadi. Kimyoviy qoplamlarning ustidan lak bo`yoq
qpolamalarning qo’llanilishi sirtning korroziyasiga chidamliligini yanada oshiradi.