Ehtiyojlarning o‘sib borish qonuni – Jamiyat ehtiyojlarining mikdoran ortib va sifat jihatdan takomillashib borishini bildiradi.
Ehtiyojlar iqtisodiy mazmuniga ko‘ra – ishlab chiqarish va iste'mol ehtiyojlariga, qondirilishining dolzarbligiga ko‘ra – birlamchi va ikkilamchi ehtiyojlarga ajratib o‘rganiladi.
Ehtiyojlarning o‘sib borishini
taqozo qiluvchi omillar:
● Aholining tabiiy o‘sishi - buning natijasida ehtiyojlar mikdoran ortib boradi; ● Fan-texnika taraqqiyoti va reklama. Uning ta'sirida kishilarda yangi tovarlarga ehtiyoj paydo bo‘lib, u sifat jihatdan takomillashib boradi.
Extiyojlarga xos bulgan muhim xususiyat — turli ehtiyojlarning bir-birini taqozo qilishidir. Bu bir ehtiyojning boshqa bir ehtiyojni keltirib chiqarishini anglatadi. Masalan, kompioterlarga paydo bo‘lgan ehtiyoj o‘z navbatida uni ishlatishni o‘rganish, xizmat kursatish, dastur tuzish kabilarga ehtiyojlarni keltirib chiqaradi. Extiyojlarga xos bulgan muhim xususiyat — turli ehtiyojlarning bir-birini taqozo qilishidir. Bu bir ehtiyojning boshqa bir ehtiyojni keltirib chiqarishini anglatadi. Masalan, kompioterlarga paydo bo‘lgan ehtiyoj o‘z navbatida uni ishlatishni o‘rganish, xizmat kursatish, dastur tuzish kabilarga ehtiyojlarni keltirib chiqaradi.
Ehtiyojlarning usib borishiga qarshi
ta'sir qiluvchi omillar:
- Ishlab chiqarishning rivojlanish holati - Iqtisodiy faollikning siklik ro‘y berishi. - Jamiyatdagi mavjud hukmron munosabatlar - Favqulodda holatlar (urushlar, iqtisodiy tizimlar almashishi). - Tabiiy ofatlar (zilzila, suv toshqini va h.k.)
Ehtiyojlarning turlari va tarkibi, ularning qondirilish darajasi. Qondirilish xarakteri va darajasiga ko‘ra: Jamoa yoki guruhlar darajasida qondiriladigan ehtiyojlar.
Ehtiyojlar bir qator mezonlar bo‘yicha turkumlanib tahlil qilinadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
