Ызбекистон республикаси олий ва ырта махсус таълим вазирлиги. Низомий номидаги тошкент давлат педагогика университети


Download 208.47 Kb.
bet16/26
Sana22.06.2023
Hajmi208.47 Kb.
#1647051
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   26
Bog'liq
Экспер психология (1)

Биринчиси: Розенталь универсал таъсир кырсатиш щоллари агарда уларда тасодифий былмаган щоллардан кыра 7 баробар кып былади, деб таъкидлайди. Бу муаммога ба\ишланган щамма ишларнинг щеч былмаганида учдан бирида тажриба натижасига тажриба ытказувчининг таъсири Р=0,95 ащамиятлилик даражасида ани=ланган.
Иккинчиси: Т.Барбер ва М.Сильверлар бу таъсир кырсатиш катта эмас ва психологик тажриба натижасига тад=и=отчининг таъсир кырсатишини ани=лашга ба\ишланган щамма тад=и=отлар режелаштиришда хатолар билан щамда статистик чораларни ёмон танлаш ва тажрибани ноты\ри олиб боришган деб хисоблайдилар. Улар тад=и=отчиларнинг фа=ат 29%ни «Пигмалион щолати»га тад=и=отчининг синалувчи хул=ига ва уни бащолашга онгсиз равишда таъсир кырсатиш тенденцияларига бериладилар деб щисоблайдилар. Бу фоиз эса Розенталь кырсатганидан анча пастлиги я==ол кыриниб турибди.
Учинчи ну=таи назарни Барбер ифода этган: биз таъсир кырсатиш мумкинлигини тасди=лаймиз, лекин у ани= бир тажрибадан =андай былишини олдиндан айтиб бера олмаймиз.
Аммо тад=и=отчилар ани= бо\ли=ликларни ани=лашга урунадилар. яна бир бор эслатиб ытамиз, тад=и=отчининг натижаларга «бузиб кырсатиш» таъсири ща=идаги саволга жавобнинг учта варианти былиши мумкин.

  1. Экспериментал психологиянинг амалга ошириб былмайдиган идеали тад=и=отчининг щеч =ачон таъсири былмайди ёки у сезиларли эмас, уни щисобга олмаслик мумкин. Ща=и=атга я=ин былмаган гипотеза.

  2. Тад=и=отчининг шахси щар доим ва доимий равишда тажриба натижасига ва боришига таъсир кырсатади. Бундай щолатда таъсир кырсатиш щодисасини ырганишнинг мунтазам хатоси – констант, уни осонгини щисобга олиш ва «=авс ортига чи=ариш» мумкин, деб щисоблаш мумкин.

  3. Уни таъсири тажриба турига, тад=и=отчининг шахси ва синалувчининг шахсига =араб турлича намоён былади.

Щисобга олиш щар бир тажриба давомида релевант психологик ызгарувчилар катта сонини ажратиб олиш ва назорат =илиш мураккаб масалага айланади.
Бу муаммони =ай бир даражада ёритиб берувчи кыплаб тад=и=отлар мавжуд. Энг асосийларини келтириб ытамиз.
Натижаларни тад=и=отчининг шахси тури ва щолати таъсир кырсатади: биосоциал сифатлари (ёши, жинси, ир=и, маданий-диний, этник мансублиги ва шу кабилар); психосоциал сифатлари (нотинчлик даражаси, ижтимоий маъ=улланиш эщтиёжи, агрессивлиги,тажовызкорлиги, интеллекти, ижтимоий мав=еи, хушмуомалиги); вазиятли ызгарувчилар(синалувчи билан танишиш,кайфияти ва бош=алари).
Тажриба натижаларига ва боришига тад=и=отчининг жинси таъсир кырсатиши энг ани= кырсаткичи ани=ланди. Мисол учун кичик ёшли болалар щар доим тад=и=отчи-аёл билан яхши ва жон деб ишлайдилар, катта ёшдаги синалувчилар эса – тад=и=отчи-эркак билан.Бундан таш=ари тажрибани тад=и=отчи-эркак киши олиб борганида ыз вазиятини англаб етишга ва янги ахборотларни излашга =аратилган фаол щаракатларга синалаётганни чорлайди, аёл- тад=и=отчилар эса «кунгил очиш» истагини уйготадилар, очи=-ойдинликка интилишни юзага келтирадилар, шунинг учун синалувчиларнинг хул=лари анча эмоционал ифодали былади.
Таъсир кырсатиш меъёрини ани= билиш анча =ийин. Кыпинча бош=а ызгарувчилар таъсирини йы=отиш мумкин былмайди: ёши, тутган ырни, дыстона муносабати ва бош=алар. Мисол учун, тад=и=отчининг жинси эркак ва аёлларга, бойлар ва камба\алларга турлича таъсир кырсатади. Таъсир кырсатиш ызаро мав=еларига ва бир-бирини щурматига ва бош=аларга бо\ли= былади. У синалувчининг тажрибаларнинг бир топшири\ини бажараётганида ащамиятга эга былиши ва бош=а топшири=ни бажараётганида умуман ащамиятсиз былиши мумкинлигини кырсатади. Бир тад=и=от давомида методикалар тыпламини кенгайтиришнинг иложи йы=.

Download 208.47 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   26




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling