Ызбекистон республикаси олий ва

Muhokama uchun savollar:

4. 
   Gulxaniy yashagan muhit qanday edi? Javobingizni izohlang.
   
5. 
   Gulxaniy faoliyatidagi eng muhim fazilat haqidagi fikringiz qanday?
   

2-asosiy savol bo’yicha darsning maqsadi.
Talabalarga «Zarbulmasal» hayvonlar haqidagi voqealarga boy asar ekanligi haqida tushunchalar berish.
Identiv o’quv maqsadlari:

1. 
   «Zarbulmasal» atamasini izohlaydi.
   
2. 
   «Zarbulmasal» xalq ertaklari taxlitida yozilgan satirik asar ekanligi haqida so’zlaydi.
   

2-asosiy savolning bayoni.

«Zarbulmasal» xalq ertaklari taxlitida yozilgan mukammal mazmunli o’tkar satirik asardir. Gulxaniy bu asarida xalqning mazmundor maqollari, hikmatli so’zlari va qochiriq gaplaridan mohirlik bilan foydalandi.

Muallif o’z masallaridan majoziy obrazlar orqali hukmron sinf vakillarini fosh qiladi, mamlakatga xarobalik, xalqqa qashshoqlik keltirgan o’zaro feodal urushlarga qarshi ommaning noroziligini ifodalaydi. Shuning uchun Yapaloqqush va Boyo’g’lining bir-biriga quda bo’lishi voqeasini keltiradi. Bu ikki quda to’y bahonasi bilan mamlakatni xonavayron qiladi. Yozuvchi Ko’rqush, Hudxud, Kulonkirsulton, Sho’ranul, Malik Shohim va Kordonlarning bir-birlariga aytgan masallari, hikoyalari orqali asarning g’oyaviy mazmunini ochadi.
Gulxaniy «Maymun bilan Najjor» masalida hunar va hunar ahlini ulug’laydi, qo’lingdan kelmaydigan ishga aslo urinib kulgi bo’lma, ko’r-ko’rona birovga taqlid qilib falokatga yo’liqma, degan fikrni maymun qismati orqali ko’rsatadi.
Mehnatkash xalqning og’ir hayoti va mehnati, huquqsizligi va nochorligi, bir so’z bilan aytganda ayanchli qismati «Tuya bilan bo’taloq»da o’ziga xos badiiy tasvirga ega.
Gulxaniyning «Toshbaqa bilan chayon» masalida esa bir-biriga zid va qarama- qarshi ikki obraz berilgan: toshbaqa-aqlli, farosatli, safarlarda ko’p yurib, ancha tajriba orttirgan, insofli, sodiq va qadrdon do’st timsoli, chayon esa butun umri bo’yi birovlarga yomonlik qilgan, ularga ziyon-zahmat etkazgan, yaxshilikni bilmaydigan, yaxshilikka yomonlik qaytaradigan, hiyonatkor toifalarning ramziy obrazidir.
Gulxaniy shu zaylda hozirgi zamon o’zbek bolalar adabiyotining maydonga kelishida barakali hissa qo’shgan qalamkashdir.

Muhokama uchun savollar:

1. 
   «Zarbulmasal»da boyqushning makoni qanday tasvirlangan?
   
2. 
   Gulxaniy mazkur asarni nima uchun yozdi deb o’ylaysiz? Fikringizni izohlang.