Jadvallar bilan ishlash. Yangi jadvalni master yordamida yaratish Reja: Ma’lumotlar bazasi

Jadvallar bilan ishlash. Yangi jadvalni master yordamida yaratish
Reja:

1. 
   Ma’lumotlar bazasi
   
2. 
   Jadvallar bilan ishlash
   
3. 
   Jadvallar bilan ishlash. Yangi jadvalni master yordamida
   

Ma`lumotlar bazasini boshqarish tizimi (MBBT) - bu dasturiy va apparat vositalarining murakkab majmuasi bo`lib, ular yordamida foydalanuvchi ma`lumotlar bazasini yaratish va shu bazadagi ma`lumotlar ustida ish yuritish mumkin. Ma`lumotlar bazasi obyekt yoki obyektlar to`plami holatini ularning xossalari va o`zaro munosabatlarini aks ettiruvchi nomlangan ma`lumotlar to`plamini ifodalaydi. Juda ko`p turdagi MBBT mavjud. Ular o`z maxsus dasturlash tillariga ham ega bo`lib, bu tillarga SUBD buyruqli dasturlash tillari deyiladi. MBBTga Oracle, Clipper, Paradox, Vizual FoxPro, Access va boshqalarni misol keltirish mumkin. Microsoft Access dasturi ma`lumotlar bazasini boshqarish tizimi hisoblanadi. Ushbu dastur ma`lumotlar bazasi, jadvallar, so`rovlar, formalar va hisobotlar bilan ishlash imkoniyatini taqdim etuvchi tizimdir. Xar qanday axborot tizimini ma`lumotlar bazasini yaratish mumkin. Shu bilan bir qatorda MS Access dasturi faydalanuvchi oldiga qo`shimcha talablarni qo`ymaydi. Foydalanuvchi kompyuterida MS Office dasturi o`rnatilgan bo`lsa bas shuning o`zi kifoya.

Dasturni ishga tushirish Microsoft Access dasturi ma`lumotlar bazasini boshqarish tizimi hisoblanadi. Ushbu dastur ma`lumotlar bazasi, jadvallar, so`rovlar, interfeyslar va hisobotlar bilan ishlash imkoniyatini taqdim etuvchi tizimdir. Ushbu darsda Microsoft Access dasturini ishga tushirish usullarini ko`rib chiqamiz. Access dasturini ishga tushirish uchun quyidagi usullarning biridan foydalaning: Microsoft Access dasturi ma`lumotlar bazasini boshqarish tizimi hisoblanadi. Ushbu dastur ma`lumotlar bazasi, jadvallar, so`rovlar, interfeyslar va hisobotlar bilan ishlash imkoniyatini taqdim etuvchi tizimdir. Ushbu darsda Microsoft Access dasturini ishga tushirish usullarini ko`rib chiqamiz. Access dasturini ishga tushirish uchun quyidagi usullarning biridan foydalaning: Birinchi usul: Birinchi usul: Пуск tugmasini bosing va Программыmenyusiga outing; Пуск tugmasini bosing va Программыmenyusiga outing; Paydo bo`lgan menyudan Microsoft Office bo`limini tanlang; Paydo bo`lgan menyudan Microsoft Office bo`limini tanlang; Dastur yorliqlari ro`yhatidan Microsoft Office Access 2003 yorlig`ini bosing. Dastur yorliqlari ro`yhatidan Microsoft Office Access 2003 yorlig`ini bosing. Ikkinchi usul: Ikkinchi usul: Пуск tugmasini bosing va Выполнить amalini tanlang; Пуск tugmasini bosing va Выполнить amalini tanlang; Paydo bo`lgan Запуск программы oynasining Открыть maydoniga MSACCESS so`zini kiriting; Paydo bo`lgan Запуск программы oynasining Открыть maydoniga MSACCESS so`zini kiriting; OK tugmasini bosing. OK tugmasini bosing. Uchinchi usul: Uchinchi usul: Мой компьютер yorlig`iga sichqoncha o`ng tugmasini bosing va Проводник dasturini ishga tushiring; Мой компьютер yorlig`iga sichqoncha o`ng tugmasini bosing va Проводник dasturini ishga tushiring; Paydo bo`lgan oynaning Папки bo`limidan C:\Program Files\Microsoft Office\OFFICE11 papkasini oching; Paydo bo`lgan oynaning Папки bo`limidan C:\Program Files\Microsoft Office\OFFICE11 papkasini oching; Fayllar ro`yhatidan MSACCESS faylini toping va unga sichqoncha chap tugmasini ikki marta bosing; Fayllar ro`yhatidan MSACCESS faylini toping va unga sichqoncha chap tugmasini ikki marta bosing; Shu tariqa uch usul natijasida ham ushbu ko`rinishdagi Microsoft Access dasturi interfeysi ekranda paydo bo`ladi. Shu tariqa uch usul natijasida ham ushbu ko`rinishdagi Microsoft Access dasturi interfeysi ekranda paydo bo`ladi.

4 Dasturning ekran interfeysi Dasturning ekran interfeysi Access dasturi interfeysi menyu satri, uskunalar paneli, topshiriqlar maydoni va holatlar satridan iborat. Ushbu darsimizda Access dasturi interfeysning asosiy elementlarini korib chiqamiz. Oynaning eng yuqori qismida dastur nomidan iborat sarlavha satri joylashgan bolib uning ong tomonida oynaning boshqarish tugmalari joylashgan, bular: Access dasturi interfeysi menyu satri, uskunalar paneli, topshiriqlar maydoni va holatlar satridan iborat. Ushbu darsimizda Access dasturi interfeysning asosiy elementlarini korib chiqamiz. Oynaning eng yuqori qismida dastur nomidan iborat sarlavha satri joylashgan bolib uning ong tomonida oynaning boshqarish tugmalari joylashgan, bular: ­Свернуть tugmasi, oynani topshiriqlar paneliga tushirish; [ ] ­Свернуть tugmasi, oynani topshiriqlar paneliga tushirish; [ ] ­Развернуть tugmasi, oynani ekranga qayta tiklash; [ ] ­Развернуть tugmasi, oynani ekranga qayta tiklash; [ ] ­Закрыть tugmasi, oynani yoki dasturni yopish. [ ] ­Закрыть tugmasi, oynani yoki dasturni yopish. [ ] Sarlavha satridan keyin menyu satri joylashgan bolib, dasturning menyu bolimlari nomiga mos malum vazifalarini bajaradi. Menyu satrining tagida База данных deb nomlanuvchi bir qator tugmalardan iborat uskunalar paneli joylashgan. Ushbu uskunalar panelida joylashgan tugmalar, sichqoncha tugmasini bir marta bosish orqali, dasturning malum amallarini tezkor bajarish imkonini beradi. Dastur interfeysining ong qismida topshiriqlar maydoni joylashgan bolib, unda malumotlar bazasini yaratish, dastur malumotnomasi bilan ishlash va malumotlarni qidirish bilan bogliq amallarni bajarish mumkin. Dastur oynasining quyi qismida holatlar satri joylashgan, unda dasturning statistik va xabar malumotlari aks ettiriladi Sarlavha satridan keyin menyu satri joylashgan bolib, dasturning menyu bolimlari nomiga mos malum vazifalarini bajaradi. Menyu satrining tagida База данных deb nomlanuvchi bir qator tugmalardan iborat uskunalar paneli joylashgan. Ushbu uskunalar panelida joylashgan tugmalar, sichqoncha tugmasini bir marta bosish orqali, dasturning malum amallarini tezkor bajarish imkonini beradi. Dastur interfeysining ong qismida topshiriqlar maydoni joylashgan bolib, unda malumotlar bazasini yaratish, dastur malumotnomasi bilan ishlash va malumotlarni qidirish bilan bogliq amallarni bajarish mumkin. Dastur oynasining quyi qismida holatlar satri joylashgan, unda dasturning statistik va xabar malumotlari aks ettiriladi

; Удалить - tanlangan obektni ochirishni amalga oshiradi; Удалить - tanlangan obektni ochirishni amalga oshiradi; - Jadvallar oynasi. Ushbu oynada jadvallarni yaratish, ozgartirish va ochirish bilan bogliq barcha amallarni bajarish mumkin, bundan tashqari mavjud jadvallar royhati keltiriladi. - Sorovlar oynasi. Bunda har xil turdagi, yani jadvallarni yaratish, ozgartirish va ochirish, hamda malumotlarni kiritish va saralash kabi amallarni bajaruvchi sorovlar bilan ishlash mumkin. - Formalar oynasi. Ushbu oyna yangi formalarni yaratish, mavjud formalarni ozgartirish va ochirish imkonini beradi. Formalarning asosiy vazifasi, jadvalga malumotlarni kiritish yoki jadval malumotlarini aks ettirishdan iboratdir. - Hisobotlar oynasi. Ushbu oynada jadval malumotlarini malum korinishida ekranga yoki bosmaga chiqarish uchun xizmat qiluvchi hisobotlarni yaratish va boshqarish mumkin. - Veb sahifalar oynasi. Bunda jadval malumotlarini veb sahifa korinishida taqdim etuvchi obektlarni yaratish va boshqarish mumkin. - Makroslar oynasi. Jadvallarni, sorovlarni, formalarni va hisobotlarni boshqarish bilan bogliq barcha amallarni oz ichiga olgan obektlar bilan ishlashga moljallangan. - Modullar oynasi. Dastur kodi va dasturlash modullarini oz ichiga oladi. - Jadvallar oynasi. Ushbu oynada jadvallarni yaratish, ozgartirish va ochirish bilan bogliq barcha amallarni bajarish mumkin, bundan tashqari mavjud jadvallar royhati keltiriladi. - Sorovlar oynasi. Bunda har xil turdagi, yani jadvallarni yaratish, ozgartirish va ochirish, hamda malumotlarni kiritish va saralash kabi amallarni bajaruvchi sorovlar bilan ishlash mumkin. - Formalar oynasi. Ushbu oyna yangi formalarni yaratish, mavjud formalarni ozgartirish va ochirish imkonini beradi. Formalarning asosiy vazifasi, jadvalga malumotlarni kiritish yoki jadval malumotlarini aks ettirishdan iboratdir. - Hisobotlar oynasi. Ushbu oynada jadval malumotlarini malum korinishida ekranga yoki bosmaga chiqarish uchun xizmat qiluvchi hisobotlarni yaratish va boshqarish mumkin. - Veb sahifalar oynasi. Bunda jadval malumotlarini veb sahifa korinishida taqdim etuvchi obektlarni yaratish va boshqarish mumkin. - Makroslar oynasi. Jadvallarni, sorovlarni, formalarni va hisobotlarni boshqarish bilan bogliq barcha amallarni oz ichiga olgan obektlar bilan ishlashga moljallangan. - Modullar oynasi. Dastur kodi va dasturlash modullarini oz ichiga oladi.

8 Ma`lumotlar bazasini yaratish Ma`lumotlar bazasini yaratish Access dasturida malumotlar bazasini yaratishning bir nechta usullari mavjud. Malumotlar bazasini yaratish uchun quyidagi amallarni bajaring: Access dasturida malumotlar bazasini yaratishning bir nechta usullari mavjud. Malumotlar bazasini yaratish uchun quyidagi amallarni bajaring: Файл menyusini bosing va Создать bolimini tanlang; Файл menyusini bosing va Создать bolimini tanlang; Yoki: Yoki: Dastur uskunalar panelidan Создать tugmasini bosing; Dastur uskunalar panelidan Создать tugmasini bosing; Создание topshiriqlar maydonidan Новая база данных yorligini bosing; Создание topshiriqlar maydonidan Новая база данных yorligini bosing; Paydo bolgan muloqot oynasidan malumotlar bazasini saqlash papkasini korsating; Paydo bolgan muloqot oynasidan malumotlar bazasini saqlash papkasini korsating; Имя файла maydoniga malumotlar bazasi nomini kiriting; Имя файла maydoniga malumotlar bazasi nomini kiriting; Создать tugmasini bosing. Создать tugmasini bosing. Shundan song yaratilgan malumotlar bazasining oynasi ekranda paydo boladi Shundan song yaratilgan malumotlar bazasining oynasi ekranda paydo boladi

9 Master yordamida ma`lumotlar bazasi yaratish Master yordamida ma`lumotlar bazasi yaratish Tanlangan turdagi malumotlar bazasini, hamda undagi barcha zaruriy jadval, forma va hisobotlarni yaratish uchun malumotlar bazasi masteridan foydalanish mumkin. Bu usul malumotlar bazasini yaratishning eng sodda korinishi hisoblanadi. Master malumotlar bazasini sozlash uchun parametrlarning cheklangan toplamini taklif etadi: Tanlangan turdagi malumotlar bazasini, hamda undagi barcha zaruriy jadval, forma va hisobotlarni yaratish uchun malumotlar bazasi masteridan foydalanish mumkin. Bu usul malumotlar bazasini yaratishning eng sodda korinishi hisoblanadi. Master malumotlar bazasini sozlash uchun parametrlarning cheklangan toplamini taklif etadi: Uskunalar panelidan Создать tugmasini bosing; Uskunalar panelidan Создать tugmasini bosing; Создание файла topshiriqlar maydonining Шаблоны guruhidan На моем компьютере yorligini bosing. Создание файла topshiriqlar maydonining Шаблоны guruhidan На моем компьютере yorligini bosing. Базы данных qoshimcha oynasidan mos shablona yorligini tanlang; Базы данных qoshimcha oynasidan mos shablona yorligini tanlang; OK tugmasini bosing; OK tugmasini bosing; Paydo bolgan muloqot oynasida malumotlar bazasini nomini va uning saqlanish joyini korsating; Paydo bolgan muloqot oynasida malumotlar bazasini nomini va uning saqlanish joyini korsating; Songra Создать tugmasini bosing; Songra Создать tugmasini bosing; Paydo bolgan oynadan Далее tugmasini bosing; Paydo bolgan oynadan Далее tugmasini bosing; Yaratiladigan jadvallar maydonlarini kozdan kechiring, songra Далее tugmasini bosing; Yaratiladigan jadvallar maydonlarini kozdan kechiring, songra Далее tugmasini bosing; Berilgan royhatdan formalarning mos dizaynini tanlang va Далее tugmasini bosing; Berilgan royhatdan formalarning mos dizaynini tanlang va Далее tugmasini bosing; Keltirilgan royhatdan hisobotlar dizaynini tanlang va Далее tugmasini bosing; Keltirilgan royhatdan hisobotlar dizaynini tanlang va Далее tugmasini bosing; Korsatilgan maydonga malumotlar bazasi nomini kiriting; Korsatilgan maydonga malumotlar bazasi nomini kiriting; Далее tugmasini bosing; Далее tugmasini bosing; Malumotlar bazasini ishga tushirish uchun Готово tugmasini bosing. Natijada, malumotlar bazasi, undagi jadvallar, formalar va hisobotlar yaratiladi, hamda asosiy oyna ochiladi. Malumotlar bazasini ishga tushirish uchun Готово tugmasini bosing. Natijada, malumotlar bazasi, undagi jadvallar, formalar va hisobotlar yaratiladi, hamda asosiy oyna ochiladi. Shuni aytib otish kerakki, malumotlar bazasi master yordamida mavjud malumotlar bazasiga yangi jadvallar, formalar va hisobotlar qoshish mumkin emas. Shuni aytib otish kerakki, malumotlar bazasi master yordamida mavjud malumotlar bazasiga yangi jadvallar, formalar va hisobotlar qoshish mumkin emas. Shu bilan bir qatorda, "ma'lumotlar bazasi xodimlari"; buyruq xuddi shu vazifani bajaradi. Endi xodimlar jadvalini yaratish uchun ishlatiladigan SQL buyrug'iga qaraymiz:
CREATE TABLE xodimlar (Employee INTEGER NOT NULL, familiya VARCHAR (25) QAYD NULL, birinchi ismi VARCHAR (25) NOT NULL, reporter INTEGER NULL);
Yuqoridagi misolda bo'lgani kabi, dasturiy konvensiya SQL kalit so'zlari va foydalanuvchi nomi bilan atalgan ustunlar va jadvallar uchun kichik harflar uchun barcha katta harflardan foydalanishni talab qiladi. Yuqoridagi buyruq birinchi navbatda tuyulishi mumkin, lekin aslida uning orqasida oddiy tuzilma mavjud. Mana, biroz narsalarni aniqlaydigan umumiy fikr.
CREATE TABLE table_name (attribute_name datatype variantlari, ..., attribute_name datatype imkoniyatlari);
Xususiyatlar va ma'lumotlar turlari
Avvalgi misolda, jadval nomi xodimlar bo'lib, biz to'rtta xususiyatni o'z ichiga olamiz: employeeid, lastname, firstname va reportsto. Datatype har bir sohada saqlashni istagan ma'lumot turini ko'rsatadi. Xodimning identifikatori oddiy oddiy raqam hisoblanadi, shuning uchun biz ham operatorning maydoni, ham reportsto maydoni uchun INTEGER ma'lumotlar turini qo'llaymiz. Xodimlarning nomlari o'zgaruvchilik uzunligining belgilaridan iborat bo'ladi va hech qanday ishchining ismini yoki familiyasini 25 belgidan ko'p kutmasligimiz kerak. Shuning uchun biz ushbu maydonlar uchun VARCHAR (25) turini qo'llaymiz.
NULL qiymatlari
CREATE iboralar variantlari sohasida NULL yoki NOT NULL ni ham belgilashimiz mumkin. Ma'lumotlar bazasiga satrlarni qo'shishda ushbu xususiyat uchun NULL (yoki bo'sh) qiymatlarning ruxsat berilgan-bo'lmaganligi ma'lumotlar bazasiga sodda. Bizning misolimizda, kadrlar bo'limi har bir xodim uchun ishchi identifikatori va to'liq nomini saqlashni talab qiladi. Biroq, har bir xodimning menejeri yo'q - bosh direktor hech kimga xabar bermaydi! - Shunday qilib, biz NULL yozuvlari ushbu sohada ruxsat beramiz. NULL qiymatining asl qiymati ekanligini va ushbu parametr bekor qilinishini aniq bir NULL qiymatiga ruxsat berishini unutmang .
Qolgan jadvallarni tuzish
Keling, hududlar jadvalini ko'rib chiqaylik. Ushbu ma'lumotlarga tezkorlik bilan qarashimiz kerakki, biz bir tamsayı va ikkita o'zgarmaydigan uzunlikdagi satrlarni saqlashimiz kerak. Oldingi misolimizda bo'lgani kabi biz mintaqaviy identifikatordan 25 dan ortiq belgi iste'mol qilishini kutmaymiz. Biroq, ayrim hududlarimiz uzoq nomlarga ega, shuning uchun ushbu attributning ruxsat etilgan uzunligini 40 ta belgiga kengaytiramiz. Keling, tegishli SQLga qaraylik:
CREATE TABLE territories (territory INTEGER NOT NULL, territory VARCHAR (40) NOT NULL, regionirov VARCHAR (25) QAYD NULL);
Nihoyat, xodimlar va hududlar o'rtasidagi munosabatlarni saqlash uchun EmployeeTerritories jadvalidan foydalanamiz. Har bir xodim va hudud bo'yicha batafsil ma'lumot avvalgi ikki jadvalda saqlanadi. Shuning uchun, biz faqat ushbu jadvalda ikkita to'liq raqam identifikatsiya raqamini saqlashimiz kerak. Ushbu ma'lumotni kengaytirishimiz kerak bo'lsa, biz bir nechta jadvallardan ma'lumot olish uchun ma'lumotni tanlash buyruqlaridagi JOINdan foydalanishimiz mumkin. Ma'lumotni saqlash usuli bizning ma'lumotlar bazamizda ortiqcha ishni qisqartiradi va bizning xotira disklarida bo'sh joyni tejash imkonini beradi. Kelajakdagi o'quv qo'llanmasida JOIN buyrug'ini chuqur o'rganamiz. Bizning oxirgi jadvalimizni amalga oshirish uchun SQL kodi:
CREATE TABLE employeeterritories (INTEGER NOT NULL, territory INTEGER NOT NULL);
Mexanizm SQL ma'lumotlar bazasi tuzilishidan so'ng o'zgartirishni ta'minlaydi
Agar siz bugungi kunda astoydil bo'lsangiz, biz ma'lumotlar bazasi jadvallarini amalga oshirishda "tasodifan" loyihalash talablaridan birini "tasodifan" tashlab qo'yganligingizni payqadingiz. XYZ korporatsiyasining Xodimlar bo'yicha direktori ma'lumotlar bazasidan ishlaydigan xodimlarning ish haqi to'g'risidagi ma'lumotlarini so'radi va biz yaratgan bazaviy jadvallarda bunga e'tibor bermaymiz. 

Biroq, hamma yo'qolgan. Ushbu xususiyatni mavjud ma'lumotlar bazasiga qo'shish uchun ALTER TABLE buyrug'idan foydalanishimiz mumkin. Biz ish haqini to'liq qiymat sifatida saqlashni xohlaymiz. Sintaksis CREATE TABLE buyrug'iga juda o'xshash, bu erda:

ALTER TABLE xodimlariga ish haqi qo'shish INTEGER NULL;
NULL qiymatlari ushbu atribut uchun ruxsat berilganligini aniqlang. Ko'pgina hollarda mavjud jadvalga ustun qo'shganda hech qanday imkoniyat yo'q. Buning sababi, jadvalda ushbu attribut uchun hech qanday kirishga ega bo'lmagan qatorlar mavjud. Shuning uchun, DBMS avtomatik ravishda bekor qilish uchun NULL qiymatini qo'shib qo'yadi. 

Va bu bizning SQL ma'lumotlar bazasiga va jadvallarni yaratish jarayoniga qaraydi. SQL o'qitish darsimizdagi yangi taksilar uchun tez-tez tekshirib chiqing . Agar siz ma'lumotlar bazalari haqida yangi maqola qo'shilsa, siz elektron pochta eslatmasini xohlasangiz, bizning obunachilarga obuna bo'ling.