Jahon dinlari. Xristianlik va buddizm

Rim imperiyasining garbiy va sharqiy qismidagi oʻziga xos tarixiy taraqqiyot Xristianlik cherkovini ikkiga: katolitsizm (imperiyaning gʻarbiy qismi) va pravoslaviyem (sharqiy qismi) boʻlinishiga olib keldifaoliyati kuchaydi.. Xristianlikningning bu boʻlinishi 1054 yilda rasman eʼtirof etilgan boʻlsada, biroq bu jarayon 13-asrning boshlarida tugallangan. 16-asrda Reformatsiya natijasida Yevropadagi kagor cherkovlar katolitsizmdan ajralib chiqib, X.ning uchinchi asosiy oqimi — protestantizm yuzaga keddi. Imperiyaning G’arbiy va Sharqiy qismlarida turlicha ijtimoiy tuzilish hamda davlat va cherkov o’rtasida turlicha o’zaro munosabatlar mavjud bo’lgan. Sharqiy xristianlik markazi Vizantiyada bo’lib, u kuchli markazlashgan hokimiyat sharoitida rivojlanadi. Shu tarzda ruhoniylar davlat hokimiyatini obro’sini tan olib uni qo’llab – quvvatlaydi.

Rim imperiyasining garbiy va sharqiy qismidagi oʻziga xos tarixiy taraqqiyot Xristianlik cherkovini ikkiga: katolitsizm (imperiyaning gʻarbiy qismi) va pravoslaviyem (sharqiy qismi) boʻlinishiga olib keldifaoliyati kuchaydi.. Xristianlikningning bu boʻlinishi 1054 yilda rasman eʼtirof etilgan boʻlsada, biroq bu jarayon 13-asrning boshlarida tugallangan. 16-asrda Reformatsiya natijasida Yevropadagi kagor cherkovlar katolitsizmdan ajralib chiqib, X.ning uchinchi asosiy oqimi — protestantizm yuzaga keddi. Imperiyaning G’arbiy va Sharqiy qismlarida turlicha ijtimoiy tuzilish hamda davlat va cherkov o’rtasida turlicha o’zaro munosabatlar mavjud bo’lgan. Sharqiy xristianlik markazi Vizantiyada bo’lib, u kuchli markazlashgan hokimiyat sharoitida rivojlanadi. Shu tarzda ruhoniylar davlat hokimiyatini obro’sini tan olib uni qo’llab – quvvatlaydi.

Provaslavlik – yunoncha so’z bo’lib, “To’g’rilik” ma’nosini anglatadi. Bu so’z ilk bor II asrda yozilgan xristian mualliflari asarlarida uchraydi. Provaslav cherkovi bayram va “post” ga katta ahamiyat beradi. Post vaqtida xristianlar yovg’on, go’shtsiz, sutsiz, savzavot va baliqdan tayyorlangan taomlar iste’mol qiladi.

• Provaslavlik – yunoncha so’z bo’lib, “To’g’rilik” ma’nosini anglatadi. Bu so’z ilk bor II asrda yozilgan xristian mualliflari asarlarida uchraydi. Provaslav cherkovi bayram va “post” ga katta ahamiyat beradi. Post vaqtida xristianlar yovg’on, go’shtsiz, sutsiz, savzavot va baliqdan tayyorlangan taomlar iste’mol qiladi.
• Katolik – so’zi barchaga, butun dunyoga taaluqli ma’nosini bildiradi. U g’arbiy, Janubiy - G’arbiy , Markaziy va shimoliy yevropada, Ukraina va Belarussiyaning g’arbiy hududlari , Lotin Amerikasida va AQSH da keng taeqalgan. Katolik ta’limoti xrtistian dinining yo’nalishlaridan biri sifatida uning asosiy aqidalarini va udumlarini tan oladi, biroq diniy ta’limotida bir qator o’ziga xos xususiyatlar bor.