Jahon iqtisodiyotini globallashuvi sharoitida milliy iqtisodiyot raqobatbardoshligini taminlash muannolari

---

Jahon iqtisodiyotini globallashuvi
sharoitida milliy iqtisodiyot
raqobatbardoshligini taminlash
muannolari

---


z zimmasiga olmasligi kerak - bu biznesning ishi. Davlat faqat xususiy investisiyaga ko‘maklashadi. Davlat
yordami o‘zini o‘zi moliyalash asosida yoki loyihalarni amalga oshirish uchun biznesning javobgarligini
nazarda tutuvchi boshqa shakllarda nisbatan katta bo‘lmagan miqdorda ko‘rsatiladi. Bunda moliyaviy
yordam faqat har yili Rossiya korxonalarida ishlab chiqarilgan yuzlab eng yaxshi mahsulotni tanlab oluvchi
tanlov singari oshkora tashkil etilgan tanlovda g‘olib chiqqan da’vogarlarga ko‘rsatilishi kerak.
Milliy iqtisodiyotning raqobatbardoshligini oshirish vazifalarini hal etish uchun uzoq muddatli rejada, jahon
tajribasi ko‘rsatib turganidek, kadrlarni tayyorlash va ular malakasini oshirishga, bilimlarni baham
ko‘rish va ITTKIni qo‘llab-quvvatlashga hamda infratuzilmani rivojlantirishga investisiyalar davlat tomonidan
tartibga
solishning
eng
samarali
choralari
hisoblanadi.
Shu bilan birga, davlat siyosatida ustuvor yo‘nalishlarni tanlab olish juda muhim. XX asrning 50-60-
yillaridan
farqli
o‘laroq
davlat
hozirgi
sharoitda
rivojlanishning
uzoq
muddatli
ustuvor
yo`nalishlarini o‘zi belgilay olmaydi - tashqi muhitning ta’siri juda katta. Ustuvor yo‘nalishlarni bozor
shakllantiradi,
davlatning
vazifasi
esa
rivojlanishning
bunday
ustuvor
yo‘nalishlarini
tezroq
aniqlashga ko‘maklashishdan iborat. Buni faqat biznes va o‘z mintaqalarining rivojlanishidan manfaatdor
bo‘lgan mahalliy hokimiyatlar timsolida iqtisodiy agentlar bilan o‘zaro hamkorlikda hal etishi mumkin.

Biroq bunday o‘zaro hamkorlik faqat ustuvor yo‘nalishlarni tanlash bilan chegaralanmasligi, balki tegishli
ustuvor yo‘nalishlar bo‘yicha muayyan loyihalarni amalga oshirish doirasida davom ettirilishi lozim, chunki
iqtisodiy agentlar birgalikda markaziy hukumatga qaraganda kattaroq hajmdagi resurslarga ega. Buning
uchun o‘zaro hamkorlik qilish va loyihalarni birgalikda qo‘llab-quvvatlash mexanizmlari va vositalarini ishlab
chiqish talab etiladi.


---

1.
omillari bo‘lib quyidagilar hisoblanadi: ichki bozorda raqobatning jadalligi, axborot infratuzilmasining rivojlanishi, talab 
hususiyatlarining murakkablashuvi va ichki taklifning miqdor va sifat bo‘yicha talabga mosligi.

Raqobatbardoshlik ko‘rsatkichlari va bozor institutlarini shakllantirish hamda rivojlantirish jarayonlari bo‘yicha orqada qolish
O‘zbekistonda
ham
barham
berish
ishlarini
kuchaytirish
lozim,
bu
mayda va o‘rta biznesni shakllantirish va rivojlantirish yo‘lidagi byurokratik renta hajmini qisqartirish, tadbirkor insonlar muammolari va
qiyinchiliklariga
katta
e’tibor
qaratish,
zarur
moliyaviy
va
axborot
muhitini
yaratishni
anglatadi. Aksariyat rivojlanayotgan davlatlardagi kabi respublikamizda ham hukumat tomonidan o‘rnatiladigan firmalarning bozorga
kirib borishiga ruxsat berish va unda

4
Кудров В.
За высокую конкурентоспособность. «Мировая экономика и международние отношения», №2, 2002.chiqish qoidalari
ichki raqobat uchun asosiy institusional to‘siq hisoblanadi. Hukumatning me’yordan ortiq va qimmat turuvchi qoidalari ham korrupsiyaga
ko‘maklashadi va resurslarni taqsimlash sohasida noqulay oqibatlarga olib keladi, chunki ular xodimlar va firmani norasmiy bozor
sohasiga o‘tishga yoki mamlakatdan chiqib ketishga majbur qiladi. Uning o‘rniga bozorlarda raqobatni rivojlantirish zarur, bu uning
barcha ishtirokchilari uchun imkoniyatlar tengligiga erishishga ko‘maklashadi.

Davlat iqtisodiy o‘sish uchun mas’uliyatni to‘g‘ridan-to‘g‘ri o‘z zimmasiga olmasligi kerak - bu biznesning ishi. Davlat faqat xususiy
investisiyaga ko‘maklashadi. Davlat yordami o‘zini o‘zi moliyalash asosida yoki loyihalarni amalga oshirish uchun biznesning
javobgarligini nazarda tutuvchi boshqa shakllarda nisbatan katta bo‘lmagan miqdorda ko‘rsatiladi. Bunda moliyaviy yordam faqat har yili
Rossiya korxonalarida ishlab chiqarilgan yuzlab eng yaxshi mahsulotni tanlab oluvchi tanlov singari oshkora tashkil etilgan tanlovda
g‘olib
chiqqan
da’vogarlarga
ko‘rsatilishi
kerak.
Milliy iqtisodiyotning raqobatbardoshligini oshirish vazifalarini hal etish uchun uzoq muddatli rejada, jahon tajribasi ko‘rsatib turganidek,
kadrlarni tayyorlash va ular malakasini oshirishga, bilimlarni baham ko‘rish va ITTKIni qo‘llab-quvvatlashga hamda infratuzilmani
rivojlantirishga
investisiyalar
davlat
tomonidan
tartibga
solishning
eng
samarali
choralari
hisoblanadi.
Shu bilan birga, davlat siyosatida ustuvor yo‘nalishlarni tanlab olish juda muhim. XX asrning 50-60-yillaridan farqli o‘laroq davlat hozirgi
sharoitda rivojlanishning uzoq muddatli ustuvor yo`nalishlarini o‘zi belgilay olmaydi - tashqi muhitning ta’siri juda katta. Ustuvor
yo‘nalishlarni
bozor
shakllantiradi,
davlatning
vazifasi
esa
rivojlanishning
bunday
ustuvor
yo‘nalishlarini
tezroq
aniqlashga ko‘maklashishdan iborat. Buni faqat biznes va o‘z mintaqalarining rivojlanishidan manfaatdor bo‘lgan mahalliy hokimiyatlar
timsolida iqtisodiy agentlar bilan o‘zaro hamkorlikda hal etishi mumkin.

Biroq bunday o‘zaro hamkorlik faqat ustuvor yo‘nalishlarni tanlash bilan chegaralanmasligi, balki tegishli ustuvor yo‘nalishlar bo‘yicha
muayyan loyihalarni amalga oshirish doirasida davom ettirilishi lozim, chunki iqtisodiy agentlar birgalikda markaziy hukumatga
qaraganda kattaroq hajmdagi resurslarga ega. Buning uchun o‘zaro hamkorlik qilish va loyihalarni birgalikda qo‘llab-quvvatlash
mexanizmlari va vositalarini ishlab chiqish talab etiladi.
