Jahonda umumqabul qilingan bank tizimi Jahon amaliyotida har bir mamlakatning Markaziy banki banklarning banki

Regress huquqi bilan faktoring (recourse factoring)da
bank yoki 
faktoring kompaniya 
o‗z mijozining debitor qarzini regress huquqi bilan 
sotib olish b
o‗yicha shartnoma tuzadi. Buning mohiyati shundaki, agar 
bank (faktor) mol sotib oluvchidan tovar hujjatlari b
o‗yicha to‗lovni 
undira olmasa, u mol yetkazib beruvchiga bank t
o‗lab bergan mablag‗ 
(qarz)ni qaytarib bankka t
o‗lash to‗g‗risida talabnoma qo‗yishi 
t
o‗g‗risida kelishib oladi. Faktoringning bu turi bank riskini kamaytirishi 
bilan bir qatorda mol yetkazib beruvchi faoliyatida yuzaga keluvchi 
kredit riskni oshiradi. Regress huquqisiz faktoring (non recourse 
factoring)da
bunday imkoniyat b
o‗lmaydi. Faktoringning bu turida mol 
sotib oluvchi mol yetkazib beruvchining talablari b
o‗yicha to‗lamagan 
taqdirda ham barcha xarajatlarni bank qoplab berishi lozim b
o‗ladi. Shu 
sabab faktoringning bu turi xalqaro amaliyotda juda kam hollarda, 
qachonki, mol sotib oluvchining moliyaviy holati barqaror, t
o‗lovga 
507
Faktoring mol yetkazib beruvchi uchun foydalidir. Birinchidan, u 
umumiy summaning asosiy qismini shu vaqtda oladi va 
o‗zining 
xamkorlari, mol yetkazib beruvchilari, xodimlari bilan hisob-kitoblarni 
tezkor amalga oshiradi, uning mabla
g‗i tejaladi, xarajatlari kamayadi. 
Ikkinchidan, bank t
o‗lanmagan majburiyatlarni o‗zi zimmasiga olishi 
bilan birga mol yetkazib beruvchining t
o‗lamaslik riskini ham o‗z 
zimmasiga oladi. Uchinchidan, mol yetkazib beruvchi kredit riskidan 
himoyalanadi. U 
o‗z faoliyati bo‗yicha aniq muddatlarni belgilab, o‗z 
rejalarini amalga oshirishi mumkin. T
o‗rtinchidan, bank mijozga to‗liq 
summani t
o‗laguncha boshqa xil xizmatlarni ham ko‗rsatadi: mijoz bank 
xizmatlari b
o‗yicha turli axborot, audit, sug‗urta, statistika ma‘lumotlar 
va boshqalardan xabardor b
o‗lish imkoniyatiga ega bo‗ladi. 
Faktoring xizmatlari kichik biznes korxonalari faoliyatini olib 
borishda qulay keladi, chunki ishlab chiqarishni kengaytirish imkoniyati 
b
o‗la turib, ular mol sotib oluvchilardan mablag‗larni o‗z vaqtida ola 
olmasligi oqibatida moliyaviy qiyinchiliklarga uchraydilar. Faktoring 
esa mana shunday moliyaviy qiyinchiliklarni bartaraf qilishga zamin 
yaratadi. 
Ammo barcha mol yetkazib beruvchilar ham faktoring 
operatsiyalari subyekti b
o‗la olmaydilar.
Debitorlari juda k
o‗p bo‗lgan subyektlar, kreditga va to‗lovga 
qobiliyatsiz deb topilganda, jismoniy shaxslardan va bankning boshqa 
moliyaviy talablariga javob beraolmaydigan subyektlar faktoring 
operatsiyalarini 
o‗tkaza olmaydilar.