Jahonda umumqabul qilingan bank tizimi Jahon amaliyotida har bir mamlakatning Markaziy banki banklarning banki

Fiksatsiya qilingan t
o„lov summasi usuli 
Agar lizing t
o‗lovlari bir tekis amalga oshirilayotgan bo‗lsa, 
t
o‗lovlar summasi murakkab foiz formulasi asosida aniklanadi. 
T=KxR/[1-1/(1+R)]. 
Bunda: 
T 
– lizing bo‗yicha to‗lovlar summasi, so‗mda; 
K 
– lizingga beriladigan asosiy vositalarning qiymati, so‗mda; 
R 
– to‗lov vaqtiga foiz stavkasi.
Shuningdek, shartnomada belgilangan t 
– to‗langan to‗lovlar soni 
(birlikda) olinadi. 
Misol: 
lizingga beriladigan asosiy vositalarning qiymati 100 ming s
o‗m. 
Lizing muddati 
– 8 yil. Foiz stavkasi (komission to‗lovlarni hisobga 
olgan holda) 
– yillik 10%. Lizing bo‗yicha to‗lovlar bir tekis summada, 
yiliga 2 marta amalga oshiriladi. 
T
o‗lovlarni to‗lash soni: 
t=8x2=16. 
Yarim yilga foiz stavkasi: 
R=10/2=5% yoki 0,05. 
T
o‗lovlar summasi: 
T=100x0,05/[1-1/(1+0,05)]=9,23 s
o‗m. 
8 yil ichida lizing oluvchi lizing beruvchiga 147,7 ming s
o‗m 
t
o‗laydi. (16x9,23). 
Avans usuli 
Bunda lizingni qabul qiluvchi lizing shartnomasini tuzayotganda 
lizingni amalga oshiruvchiga avansni t
o‗laydi. Avans summasi ayirilib 
tashlangandan keyin lizing t
o‗lovlarining qolgan qismlari (birinchi 
519
- xarajati not
o‗liq qoplanadigan lizing (mulk noto‗liq amortizatsiya 
qilinadi), bunda shartnoma muddati mulkning normativ xizmat qilish 
muddatidan kamroq b
o‗ladi. 
Moliyaviy lizingda lizingga beruvchi lizing oluvchining 
k
o‗rsatmasiga binoan ko‗rsatilgan mulkni aniq sotuvchidan olib, mulkni 
unga lizing predmeti sifatida belgilangan t
o‗lov asosida, belgilangan 
muddatga va belgilangan shartlar asosida vaqtinchalik egalik qilish va 
foydalanishga berishlilik tushuniladi. 
Bunda lizing muddatining davomiyligi lizing predmetining umumiy 
amortizatsiyasi muddatiga teng yoki undan oshib ketishi mumkin. 
Lizing shartnomasining amal qilish muddati tugashi bilan lizing 
predmeti lizing oluvchining ixtiyoriga 
o‗tadi. Moliyaviy lizing to‗g‗ri va 
qaytadigan b
o‗ladi. To‗g‗ri lizing lizing oluvchi ega bo‗lgan texnik 
imkoniyatini qayta jihozlashda q
o‗llaniladi. 
Lizing beruvchi bu kelishuv b
o‗yicha 100% miqdorda olinadigan 
mulkni moliyalashtiradi. 
T
o‗g‗ri moliyaviy lizing quyidagi sxema bo‗yicha amalga 
oshiriladi: 
28-rasm. T