Jahonda umumqabul qilingan bank tizimi Jahon amaliyotida har bir mamlakatning Markaziy banki banklarning banki

 
4-
§. Lizing operatsiyalari bilan bog„liq risklari va ularni 
boshqarishning ahamiyati 
 
Lizing operatsiyalari boshqa bank operatsiyalari kabi riskli oper-
atsiya hisoblanadi. Lizing risklari turlari b
o‗yicha ularni quyidagi 
turlarga ajratish mumkin. 
Marketing riski
– jami jihozlarga lizingga oluvchi topa olmaslik 
riski. U asosan operativ lizingga xos risk hisoblanadi. Bu riskning oldini 
olishda su
g‗urtalash usuli qo‗llash, shartnoma uchun ommabop jihozlar 
va boshqa texnika turini ishlatish, lizing shartnomasining muddati tuga-
gandan s
o‗ng obyektning bozor konyunkturasini hisobga olgan holda 
mavjud obyektlarni sotish choralarini k
o‗rish lozim. 
Baho riski 
- foydani y
o‗qotilish riski. Bu risk lizing shartnomasi 
muddatida lizing obyektining bahosi 
o‗zgarishi, uning arzonlashuvi na-
tijasida yuzaga keladi. Bunda lizing b
o‗yicha riskning minimal darajasi 
har bir lizing t
o‗lovini amalga oshirishda (o‗zgarmaydigan) belgilangan 
summada 
o‗rnatish, lizing to‗lovlarining summasini shartnoma tuzila-
517
yuqorida 
ta‘kidlaganimizdek, sotuvchi, lizing beruvchi va lizing oluvchi 
ishtirok etadi. 
2. Kredit munosabatlarining obyekti, asosiy vositasi pul mabla
g‗lari 
hisoblansa, lizingning obyekti 
– asosiy vosita, texnika-texnologiyalar va 
boshqalar hisoblanadi. 
3. Obyektga egalik huquqi b
o‗yicha - kreditga sotib olingan mulkka 
egalik qilish, foydalanish va tasarruf qilish huquqi kredit oluvchiga 
tegishli, lizingda esa lizing qiymati t
o‗liq to‗lanmaguncha mulk egaligi 
lizing beruvchi ixtiyorida b
o‗ladi, bu davrda lizing oluvchi faqatgina 
ushbu obyektdan foydalanish huquqiga ega.
4. Garov 
ta‘minoti bo‗yicha – kredit bo‗yicha ta‘minotning qiymati 
bank tomonidan belgilanadi (odatda kredit qiymatining 125 %i 
hisobida), lizingda esa garov 
ta‘minotining qiymatini har bir lizing 
kompaniyasi mustaqil ravishda 
o‗rnatishi mumkin. 
5. Muddati b
o‗yicha – kredit qisqa va uzoq muddatlarga beriladi, 
lizing esa asosan uzoq muddatlarga beriladi.
6. Lizing obyekti narxi lizing beruvchi tomonidan t
o‗liq qoplanadi, 
kredit oluvchi esa kredit munosabatiga kirishishi uchun 
o‗z 
mabla
g‗lariga ega bo‗lishi lozim. 
7. Kreditda foizlarning t
o‗lanishi har oyda ma‘lum bir belgilangan 
stavkada amalga oshiriladi. Lizingda har oy yoki har chorakda amalga 
oshiriladi. Lizing t
o‗lovlari lizing oluvchining daromadiga qarab bir-
biridan farq qilishi mumkin.