Jahonda umumqabul qilingan bank tizimi Jahon amaliyotida har bir mamlakatning Markaziy banki banklarning banki

 
2-
§. Lizingning turlari 
Lizingning turli shakllari mavjud. Q
o‗llanilish ko‗lami, mintaqasi 
b
o‗yicha lizing - ichki va xalqaro bo‗lishi mumkin. Ichki lizingda lizing 
beruvchi, lizingni oluvchi va sotuvchi 
O‗zbekiston Respublikasining 
rezidentlari hisoblanadilar. 
Muddati b
o‗yicha lizinglar quyidagilarga bo‗linadi: 
• uzoq muddatli (3 yilgacha) – haqiqiy lizing; 
• o‗rta muddatli (1,5 yildan 3 yilgacha) – xayring; 
• qisqa muddatli (1 yilgacha) – renting. 
Turi b
o‗yicha lizing moliyaviy va operativ (tezkor) lizingga 
b
o‗linadi. 

---

518
Lizingda qatnashuvchi tomonlarning ishtirokiga qarab lizingning 
ikki tomonlama yoki k
o‗p tomonlama turlari mavjud. Bu turlar bizning 
mamlakatimiz amaliyotida k
o‗p qo‗llaniladi. 
Ikki tomonlama (t
o‗g‗ridan to‗g‗ri) lizing, bunda mulk 
sotuvchisining 
o‗zi lizing beruvchi bo‗lib, ikkinchi tomondan lizing 
oluvchi ishtirok etadi. 
27-rasm. Ikki tomonlama lizing 
 
1. Lizing beruvchi va lizing oluvchi 
o‗rtasida shartoma tuzilishi. 
2. Lizing beruvchi tomonidan mulk lizing oluvchiga yetkazib 
beriladi. 
3. Lizing t
o‗lovlarining to‗lanishi. 
4. Lizing t
o‗lovlari to‗lab bo‗linganidan keyin mulkka egalik 
huquqining lizing beruvchidan lizing oluvchiga 
o‗tkazilishi. 
Lizingga beriladigan mulkka xizmat k
o‗rsatish hajmiga ko‗ra: 
Sof lizing, bunda mulkka xizmat k
o‗rsatish bo‗yicha barcha 
xarajatlarni lizing oluvchi 
o‗z zimmasiga oladi. Bu holda uskunalarga 
xizmat k
o‗rsatish xarajatlari lizing to‗lovlariga kirmaydi. 
Xizmatli lizing - bunda barcha mulkka xizmat k
o‗rsatish (o‗rnatish, 
texnik xizmat k
o‗rsatish, ta‘mirlash v.b.) ishlarini lizing beruvchi o‗z 
zimmasiga oladi. Lizing oluvchining xohishiga k
o‗ra lizing beruvchi o‗z 
zimmasiga malakali mutaxassisni tayyorlash, marketing va tayyor 
mahsulotni reklama qilish, xomashyoni yetkazib berish kabi 
majburiyatlarni olishi ham mumkin. Ushbu k
o‗rsatib o‗tilgan 
t
o‗lovlarning barchasi lizing to‗lovlariga kiritiladi. 
Mulkdan foydalanish muddati va u bilan bo
g‗liq amortizatsiya 
shartlariga k
o‗ra quyidagilar farqlanadi: 
- xarajati t
o‗liq qoplanadigan lizing (mulk to‗liq amortizatsiya 
qilinadi), bunda shartnoma muddati mulkning normativ xizmat qilish 
muddatiga teng b
o‗ladi; 
Lizing beruvchi 
(sotuvchi) 
Lizing oluvchi 
523
usulga 
o‗xshagan) lizing shartnomasining amal qilish muddati davomida 
hisoblanadi va t
o‗lab beriladi.