Javoblar савол. Психиатрия нима?
савол Jismonan zaiflashgan, katatonik va depressiv stupor bilan bogiiq harakatsizlik
Download 1.43 Mb. Pdf ko'rish
|
|
9 савол Jismonan zaiflashgan, katatonik va depressiv stupor bilan bogiiq harakatsizlik,
bosh miya og‘ir organik zararlanishi va ovqatdan bosh tortish holatlari bo‘lgan bemorlar parvarishi 95 Odatda, bo‗limda katatonik va depressiv stupor holatida bo‗lgan, og‗ir organik bosh miya jarohatlari va falajliklar yoki chuqur aqli zaifliklari kuzatilgan Jismonan holsizlangan va boshqa parvarishga muhtoj bemorlar bo‗lishi mumkin. Ular ko‗pincha mustaqil ovqatlana olmaydilar; bunday bemorlarni qo‗l bilan ovqatlantirish va chanqog‗ini qondirish zarur boiadi. Jismonan holsizlangan bemorlarga, shuningdek, yutinish jarayoni buzilgan bemorlarga asosan suyuq ovqatlar, kichik miqdorda, shoshilmasdan berilishi lozim, chunki bemor qalqib ketishi mumkin. Bemor kiyimlari va o‗rin-to‗shaklarining tozaligini ham nazorat qilish zarur. Shu maqsadda vaqti-vaqti bilan bemorlarga tuvakni ko‗rsatish zarur. Ichakiami tozalash uchun tozalovchi klizmalar o'tkaziladi. Turishga ijozati bo'lgan bemorlarni, hojatxonaga kuzatib borish zarur. Siydik tutilib qolgan holatlarda (ko'pincha bu katatonik bemorlarda kuzatiladi) uni kateter yordamida chiqariladi. Bemorlarning teri qoplamalari diqqat bilan (haftasiga 1-2 marta) ko‗rib chiqilishi lozim, chunki ulardayotoq yaralar va bichilishlar yuzaga keladi. Dumg‗aza va dumbalar sohalariga alohida ahamiyat berish lozim. Yotoq yaralarning birinchi belgilari — terining turg‗un qizargan sohalari paydo bo'lganda - bemorni rezina doiraga yotqizish, terini doimiy tarzda kamfora spirti bilan artib turish lozim. Ayniqsa, bemor ovqatlanmasa va suyuqlik ichmasa, balki zond orqali ovqatlantirilganda, uning og‗iz bo‗shlig‗ini yuvib turish zarur. Bemor sochlarining tozaligini nazorat qilish lozim (yaxshisi kalta qilib qirqish kerak). Ovqatdan bosh tortuvchi bem orlar tibbiy xodimlarning ko‗p ahamiyatini jalb etadi. Bemorning ovqatdan bosh tortishi, birinchidan, uning ahvoli og‗irligini ko‗rsatsa, ikkinchidan bemorning to ‗g‗ri oziqlanishini buzadi, bu esa uning ahvolini yanada og'irlashtiradi, uchinchidan, parvarishhni qiyinlashtiradi, chunki bunda alohida tadbirlami ko'rishga to ‗g‗ri keladi va bularni bemor o‗ziga nisbatan jismoniy kuch ishlatilishi deb biladi. Ba‘zida bemor har qanday ovqat va suyuqlikdan butunlay bosh tortishi yoki bemor ovqat yemasligi, ammo suyuqlik ichishi yoki faqat alohida turdagi ovqatlami talab qilishi mumkin (masalan, faqat non va choy ichadi), boshqa turdagi ovqatlardan esa qat‘iyan bosh tortadi; ba‘zida bemor kasalxona ovqatini yemasligi, faqat uydan olib kelingan ovqatlarni yeyishi mumkin. Tibbiy xodim bularning barchasini qayd etishi lozim. Ovqatdan bosh tortish turli sabablarga ko‗ra kelib chiqadi: katatonik stupor yoki aksincha, katatonik qo‗zg‗alish, negativizm, vasvasa g‗oyalari (zaharlash, o‗zini ayblash), bemorga ovqat yeyishni taqiqlovchi imperativ gallutsinatsiyalar. Har bir alohida holatlarda ovqatdan bosh tortish sabablarini aniqlashga harakat qilish lozim. Agar bemor ovqat zaharlangan deb hisoblaganligi uchun ovqatdan bosh torsa, bu holatlarda unga ovqatga «zahar» tega olmaydigan ovqatlar, masalan, po‗chog‗i archilmagan tuxum taklif qilinadi. Bu holatlarda bemorning ko'zi oldida tibbiy xodimning o‗zi ovqatni tatib ko‗rishi, ba‘zida bemorni ovqat yeyishiga olib keladi. Depressiv holatlardagi bemorlarga agar ular ovqat yesalar, tezroq tuzalib, tezroq kasalxonadan chiqishlarini aytish mumkin. Negativizmda bemorni ko'ndirishga barcha urinishlar, odatda, foydasiz. Hatto buning aksi boiishi: qancha bemorning fikrini o'zgartirishga urinishsa, u shuncha aks ta‘sir ko'rsatishi mumkin. Bunday holatlarda bemorning oldida ovqatni qoJdirib, bironta so‗z demay, chiqib ketish zarur. 0 ‗ziga e‘tibor berishmayotganligiga amin bo‗lganidan so‗ng, bem or ovqat yeya boshlaydi. Ko‗pincha och qoringa 10-15 ED insulin tayinlanishi, bemorlarda ochlik hissini chaqiradi yoki bemorlarda amital-kofeinli qo‗zg‗atish chaqirib, so'ngra ovqatlantirish mumkin. Alohida holatlarda bemorlar faqat birorta tibbiy hodim yoki qarindoshlaridan biriga o‗zlarini ovqatlantirishlarini ishonadilar. |
