Ájiniyaz atındaǵı nmpi tábiyiy pánler fakul`tetiniń 3-kurs biologiya oqıtıw metodikası tálim baǵdarı talabası N. Ashirbaevanıń Botanika páni boyınsha

Ájiniyaz atındaǵı NMPI Tábiyiy pánler fakul`tetiniń
3-kurs biologiya oqıtıw metodikası tálim baǵdarı talabası
N.Ashirbaevanıń Botanika páni boyınsha
« Miywe hám tuqımlardıń insan tirishiligindegi áhmiyeti»
atamasındaǵı kurs jumısına


PIKIR
Jer sharında ósimlikler dúnyasi kóp. Biraq olardıń júdá az muǵdardaǵı bólimi adamlar tárepinen paydalanıladı. Olar 300 mıń joqarı dárejeli ósimlik túrleriniń tek 2500 túrine shamalasınan paydalanadı. Dúńya júzinde 1500 túr ósimlikten dári-darmaq óndiriledi. Olar xalıq xojalıǵında paydalı ósimlikler arasında áhmiyetli orın tutadı. Qaraqalpaqstan Respublikasında 300 den aslamıraq dárilik ósimliklerdiń túri bar. Olardan 30 dan aslam túri házirgi waqıtta xalıq hám ilimiy meditsinada qollanıladı. Solardıń ishinde iytsiygektiń, ádiraspannıń, boyanniń, cherkezdiń, efedraniń (qizilsha) hám t. b. qorlari Qaraqalpaqstanda kóp.
N.Ashirbaeva kurs jumısında miywe, onıń dúzilisi, formaları, tarqalıw jolları haqqında maǵlıwmat bergen. Miywe jabıq tuqımlı ósimlikler ushın tán bolǵan generativ agza esaplanıp, gúlde tuqımlanıw protsessinen soń analıq qarınshası hám gúldiń basqa aǵzaları qatnasında rawajlanadı. Egerde gúlde bir neshe analıq bolsa, olar tuqımlanǵannan soń ayırım miywelerden payda bolǵan top miywe rawajlanadı. Miyweler forması, ishki dúzilisi hám gistologiyalıq hárakterine kóre júdá júdá hár túrli boladı. Miyweniń qabıǵı perikarp dep atalıp, ol shártli ráwishte úsh qabatqa ajıratıladı: ishki endokarp, ortańǵısı mezokarp hám sırtqı ekzokarp. Usı qabatlar barlıq miywelerde bir qıylı dárejede rawajlanbaǵanlıǵı haqqında maǵlıwmatlar bergen.
Kurs jumısı kirisiw, tiykarǵı bólim, juwmaqlaw hám paydalanılǵan ádebiyatlar diziminen ibarat bolıp, Joqarı oqıw orınlarınıń tálim standartı talaplarına tolıq juwap beredi hám jaqlawǵa jiberiwge ılayıqlı.


Ilimiy basshı: F.Otenova