Ájiniyaz atíndaǵi nókis mámleketlik pedagogikalíq institutí filologiya fakulteti ájiniyaz atındaǵı nmpi tayarlıq kursınıń «Qaraqalpaq tili hám ádebiyatı»

Qoblan obrazı. Dástandaǵı barlıq waqıya Qoblan obrazınıń átirapına jámlengen. Ol xalıq ármanındaǵı hesh nárseden qorıqpaytuǵın, eli-xalqı ushın janın pidá etetuǵın, bahadır batır obrazında súwretlenedi. Onıń xalıq qaharmanı ekenligi mına sózlerinen belgili boladı:
Men atadan bolǵanda,
Ermen dep men bolǵanman,
Men anadan tuwǵanda,
Narman dep men tuwǵanman
Bul dúnyaǵa kelgende,
Ólmek ushın kelgenmen,
Ólimniń haǵın bilgenmen,
Aq girewke sawıtım,
Isqatım dep kiygenmen,
Ústimdegi aq kóylek,
Kepinim dep kiygenmen.
Bawırı tartıq sarı jay,
Uranım dep júrgenmen,
Ispixan semser qılıshtı,
Quralım dep júrgenmen,
Sabı altın aq qanjar,
Iymanım dep bilgenmen,
Qaraǵay saplı aq nayza,
Sayǵaǵım dep júrgenmen.
Qoblan óziniń barlıq kúshin xalıq jawı dep esaplanǵan sırtqı jawlarǵa, dáwlerge qarsı jumsaydı. Ol jaw xabarın esitse, taysalmastan olar menen tayın turadı. Bul onıń xarakterine tán bolǵan tereń watan súyiwshilik sezimlerinen derek beredi. Qoblan óz elin, tuwǵan jerin shın júrekten súygen batır. Qoblan ózi joqta jaw shawıp ketken elin izlep keledi. Kelse pútkil xalqın Alshaǵır xannıń basqınshıları bende qılıp aydap ketkenin kóredi. Sondaǵı batırdıń tuwǵan jerine, óz xalqına bolǵan súyiwshiligi dástanda tómendegishe jırlanadı:
Munda xalqın kórmedi,
Joqlap Qoblan yeńiredi,
- Qara kól degen kól ediń
Batpaǵıńa bir awnap,
Júrgen balań men edim,
Jel qayıq minip astıma,
Tutqın alıp qolıma,
Ań awlap shıqsam ústińe,
Aldırmawshı edi úyregiń...
Qoblan óz xalqın qanday súyse, xalqı da óziniń batır perzentin sonshelli dárejede ulıǵlaydı. Xalıq Qoblandı «boz otawdıń tulǵası», «xalıqtıń tiregi», «miywalaǵan daraqtıń miywesi» dep táriyipleydi. Qoblannıń jawǵa qarsı jalǵız ózi atlanıwı, dástanda júdá isenimli súwretlenedi. Ol Sharıqlı, Dáwkempir eline atlanarda bılay deydi:
Ertip ketsem kóp láshker,
Qıya shólde shóllese,
Jawdı kórmey, urıs kórmey,
Qırılıp shólde kelmese,
Ólimnen jaman dárt bolar,
Ertip ketken alaman,
Qırılıp qaytıp kelmese,
Birewdiń keler atası,
Birewdiń keler inisi,
Inisi menen sińlisi;
«Aǵam qáne? degende,
Ne dep juwap beremen,
Ol azaptı kórgenshe,
Qırq jigit ertip keynime,
Ózim barıp jawlardı,
Baǵındırıp kelemen,
Baǵındıra almasam,
Suwǵa batıp ólermen,»
Bunda da xalıq batırı Qoblannıń adamgershilik, adam balasına janı ashıytuǵın gúmanistlik sıpatı, sonıń menen birge óz xalqı ushın óliwge tayar turǵan mártlik qásiyetleri ayqın kórinedi. Batır óz xalqın qırǵınǵa ushıratqannan góre óziniń ólgenin abzal kóredi. Xalıq ushın ólimnen qorıqpay, hár qanday qáwip-qáterge qarsı qayıtpay baradı. Dástanda Qoblan obrazınıń xalıqshıllıǵı, jetim-jesirge, jarlılarǵa ǵamxorlıq etkeni de atap kórsetiledi. Aqshaxannıń ǵáziynesinen 41 ǵashır zer aladı. Bul zerdi Qoblan jetim-jesir, kámbaǵal-gedeylerge úlestirip beredi. Solay etip, dástandı dóretken xalıqtıń qıyalında Qoblan óz dáwiri ushın eń jaqsı, unamlı obrazlardıń biri bolıp tabıladı.