Jismlarning absolut elastik va noelastik urilishi

REJA: 1. To’qnashuvda harakat miqdori va energiyaning saqlanish qonunlari. 2. Bir xil yo’nalishda va qarama-qarshi yo’nalishda harakatlanyotgan jismlarning to’qnashuvi. 3.Absolyut elastik va noelastik to’qnashuvlar. 4. Xulosa. 5. Foydalanilgan adabiyotlar

 

 

 

Qachondir yana hamma suv “potensial” deb yozilgan stakanga o‘tadi. Bu jarayonni bir necha marta takrorlaymiz. Tajribamizning boshidan oxirigacha ixtiyoriy vaqt onida ikki stakandagi suvlar yig‘indisi o‘zgarmas eng boshidagi kabi bir stakan b o lib chiqaveradi. Suv goh u stakanda, goh bu stakanda bo'lmasin baribir jami hammasi bo‘lib bir stakan suvimiz bor. Xuddi shu singari energiya ham goh kinetik, goh potensial ko'rinishda bo'lmasin ulaming yig'indisi ixtiyoriy vaqt onida o'zgarmasligicha qolaveradi (ishqalanish va qarshilik kuchlarini hisobga olmaganda). Jismlarning absolut elastik va noelastik urilishi. Urilish. Uning fizikadagi ahamiyati. Urilish deb, ikki yoki undan ko'p jismlarning juda qisqa vaqt davomidagi ta sirlashuviga aytiladi. Urilish tabiatda juda ko'p uchraydi. Bilyard sharlarining to'qnashuvi, odamning yerga sakrashi, bolg'acha bilan mixning qoqilishi, futbolchining to'p tepishi va hokazolar urilishga misol bo'ladi. Urilish natijasida jismlarning deformatsiyalanishiga qarab ular ikki turga: absolut elastik va absolut noelastik urilishlarga bo'linadi.

 

1 rasm 2 rasm Absolut noelastik urilishda mexanik energiyaning saqlanish qonu- ni bajarilmay, uning bir qismi sharlarning ichki energiyasiga aylanadi. Absolut elastik urilish. Absolut elastik urilish deb, ikkita deform a tsiyalan m aydigan sharlarning urilishiga aytiladi. Bunda sharlarning urilishdan oldingi kinetik energiyalari, urilishdan keyin ham to laligieha kinetik energiyaga aylanadi. Absolut elastik urilishda impulsning va kinetik energiyaning saqlanish qonunlaribajariladi. m] va m2 massali sharlarning urilishgacha tezliklari mos ravishda <3, va v2, urilishdan keyin esa i3,'va v[ bolsin. Ularning harakat yo‘nalishlarini hisobga olib oiig tomonga yo‘nalgan harakatni musbat, chap tomonga yolialganini esa manfiy ishora bilan olamiz (2-rasm). Shu hoi uchun impulsning va kinetik energiyaning saqlanish qonunlari quyidagicha boiadi: