Jismlarning, yoki jism qismlarining bir-biriga nisbatan vaziyatining o’zgarishiga mexnik harakat deyiladi

Mexanika
Jismlarning, yoki jism qismlarining bir-biriga nisbatan vaziyatining o’zgarishiga mexnik harakat deyiladi.
Fizikaning mexanik harakat qonunlari, hamda bu harakatni vujudga keltiruvchi va o’zgartiruvchi sabablarinio’rganuvchi bo’limaga mexanika deyiladi.
Mexanika-o’rganilayotgan jismlarning o’lchamlari va tezliklariga qarab klassik, relativistik va kvant mexanikalariga bo’linadi.
Klassik mexanika
Tezliklari yorug’likning bo’shliqdagi tezligidan juda kichik bo’lgan makrojismlarning harakat qonunlarini o’rganadi. Klassik mexanikaning asosiy qonunlari italiyalik fizik va astranom G.Galiley tomonidan aniqlangan bo’lib, ingliz olimi I.Nyuton tomonidan mukammal tavsiflangandir.
Relativistik mexanika
Yorug’likning bo’shliqdagi tezligiga yaqin bo’lgan tezliklar bilan harakatlanuvchi jismlarning harakat qonunlarini o’rganadi. Relativistik mexanika A.Eynshteynning maxsus nisbiylik nazaryasi asosida yaratilgan mexanikadir.
Kvant mexanika
Kvant mexanikasida mikrojismlarning ( atomlar va elementar zarralarning ) harakat qonunlari o’rganiladi.
Sanoq Sistemasi
Absolut qattiq jism. Mexanikada ko’p foydalaniladigan modellardan yana biri absolut qattiq jism tushunchasidir. Absolut qattiq jism deb, hech qanday holatda ham deformatsiyalanmaydigan, boshqacha aytganda har qanday kuch ta’sirida ham istalgan ikkita nuqtasi orasidagi
Ilgarilanma harakat. Agar qattiq jismning istalgan nuqtasiga biriktirilgan to’g’ri chiziq harakat davomida o’zining dastlabki holatiga parallel bo’lib qolsa, bunday harakatga ilgarilanma harakat deyiladi.
To’g’ri chiziqli teks harakat. Tezlik
Oniy tezlik deb, moddiy nuqta radius-vektoridan vaqt bo’yicha olingan birinchi tartibli hosilaga yoki moddiy nuqtaning berilgan vaqtidagi tezligiga aytiladi.
V=ds/dt
Egri chiziqli harakat va uni xarakterlovchi kattalik
Aylana bo’ylab harakatlanayotgan moddiy nuqtaning vaqt birligida burilish burchagiga burchak tezligi deyiladi.
FORMULA