Jismnoiy tarbiya o`qitish prinsiplari

Mehnatni ratsional tashkil etishda jismoniy tarbiyani ahamiyati.
Metalurgiya, mashinasozlik, g’isht zavodlari va boshqa korxonalardagi issiq sexlaridagi mehnati jarayonlari ko’pincha katta jismoniy yuklama hamda ishlovchilarning organizmiga yuksak harorat ta’siri bilan bog’liq bo’ladi.Po’lat quyuvchilar smena davomida ish vaqtining 46 foizgacha bo’lgan vaqtini og’ir jismoniy mehnat va intensiv issiqlik nurlanishi bilan bog’liq bo’lgan operatsiyalarga sarf etadilar. Asosiy og’irlik, yulanish ularning yurak, qon-tomir, muskul sistemalariga va haroratni mo’tadillashga xizmat qiluvchi a’zolarga tushadi. Prokat sexlarida issiq prokat tsanoklari oldidagi havoning harorati yoz vaqtida 55-60 S ga etadi. Ish jarayonida mebel parchalarini bir joydan ikkinchi joyga olib qo’yish kerak. Bu operatsiyalarni zur diqqat e’tibor bilan bajarishga majbur etadi. Asosiy og’irlik, qo’l, elka, bel muskullariga tushadi. Oyoq muskullariga esa katta tsatik kuchlanish tushadi. Issiq sexlaridagi mehnatning o’ziga xos xususiyatlari jismoniy tayyorlashda quyidagi vazifalarni hal etishni taqozo etadi.

• Kuch-quvvati, ayniqsa qo’l, elka va gavda muskullari kuchini rivojlantirish.

  
  

• Umumiy chidamlilik harakat mahorati hamda reaktsiya tezligini rivojlantirish.

  
  

• Organizmning qizib ketishiga hamda birdan o’zgaradigan harorat ta’siriga nisbatan chidamligini yuksaltirish.

  
  

Bu fazilatlarni quyidagi vositalar yordamida amalga oshirish mumkin.

• Kuch quvvatni oshiradigan mashqlar «turli xil og’rliklar shtanga, toshlar» bilan yunon-rum, erkin kurash, gimnatsik to’sin.

  
  

• Anchagina issiqlik ajrashi bilan bog’liq bo’lgan mashqlar uzoq vaqt yugirish, basketbol, futbol, qo’l to’pi, chavgon va boshqa o’yinlar.

  
  

• Yurak qon-tomir va nafas olish tuzilmalarini mustahkamlash, o’pka foliyatini yaxshilash uchun bajariladigan mashqlar «piyoda va suv

  
  sayyoxligi, kayiq xaydash, suzish, yugurish, sport o’yinlari va h.k.»
  

• Yuksak tashqi xatarorat sharoitida bajariladiga jismoniy mashqlar «yugurish, sport o’yinlari, voleybol, futbol, basketbol» va h.k.

  
  

Bunday amaliy jismoniy mayyorgarlik hunar kasb kollejlari va akademik litseylarida amalga oshiriladi. Maxsus mashq ko’rganlik darajasini bundan tashqari ishlab chiqarish jismoniy madaniyat jamoalaridagi sport seksiyalari mashg’ulotlari yordamida saqlab turish ta’minlanadi. Bunday paytda tanlangan sport turi kasb xususiyatlariga to’g’ri kelishi kerak.
Mashg’ulotlar shakli sifatida majmuaviy darslardan, maxsus mashg’ulotlardan sport musobaqalaridan, sayyoxli yurishlardan foydalanish mumkin.