Jismoniy sifatlarni (kuch, tezkorlik, chaqqonlik, egiluvchanlik, chidamlilik) tarbiyalash reja: kirish jismoniy sifatlarni tarbiyalashning

Chaqqonlik va uni tarbiyalashning usuli
CHaqqonlik quyidagilarni aniqlaydi:
Birinchidan, yangi murakkab koordinatsionli harakatlarini tez va mustahkam egallashga layoqatligi sifatida;
Ikkinchidan, to‘satdan o‘zgaradigan vaziyat bilan muvofiqlikda harakatlantiruvchi faoliyatni tez qayta qurish qobiliyati sifatida. Chaqqonlikni tarbiyalashda harakatlantiruvchi analizatorning vazifalarini mukammallashtirish muhim ahamiyatga ega. Harakatlarning aniq taxliliga insonning qobiliyati qancha yuqori bo‘lsa, shu qadar u yangi harakatlarni tez egallashi yoki ularni qayta qurishi mumkin.
Nisbatan kam harakat gavdada qo‘llarning aniq harakatlari namoyon bo‘luvchi chaqqonlikning xilma-xilligi hayotiy muhimdir. U ham o‘yinlarda muhim ahamiyatga ega.
Maktab amaliyotida chaqqonlikni baholash uchun testlardan keng foydalandilar. Har xil mashqlardan tashkil topgan kombinatsiyalarni tez va aniq bajarish. Masalan: quyidagi mashqlardan tashkil topgan kombinatsiyani tavsiya qilish mumkin. Koptokni 10 m uzoqlikka kiritish emaklab yurish (5m) 10 tadan kubiklar bilan o‘tish (5m), nishonga tennis koptogini uloqtirish (devorcha doira) 6m dan topshiriqni bajarishga sarf qilingan umumiy vaqt hisobga olinadi.
Koordinatson qobiliyatlarni rivojlanishiga ko‘maklashuvchi turli-tuman mashqlar ayniqsa boy xazinasi bilan harakatlanuvchi va sport o‘yinlari, gimnastika, akrobatika egallaydi. Mana nima uchun ular o‘quvchilarning jismoniy tarbiyasida juda keng qo‘llaniladi. Bu vositalar umuman chaqqonlikning rivojlanishiga ko‘maklashadi. Maxsus chaqqonlikni tarbiyalash xarakteri bo‘yicha musobaqalashuvchi mashqlarga yaqin bo‘lgan tayyorlovchi mashqlar qo‘llanishi hisobidan erishiladi.
Nafaqat koordinatsionli o‘xshashligi bilan musobaqalashuvchi mashqlardan foydalanish maqsadga muvofiqdir, balki strukturasi bo‘yicha ulardan muhim farq qiluvchilar hamdir.
Chaqqonli kichik va o‘rta Yoshdagi o‘quvchilarni eng samarali tarbiyalashga beriluvchandir. Bu davrda harakatlantiruvchi, ko‘rish, eshitish, taktik va boshqa analizatorlar jadal rivojlanishi kuzatiladi.

Maktab darsida va mashqlantiruvchi mashg‘ulotlarda chaqqonlikka mashqlar asosiy qismlarning boshlang‘ichida va tayyorlovchida bajariladi. Toliqish sharoitida chaqqonlik kamroq samarali rivojlanadi.
Mushak zo‘r berishining differensirovkasini takomillashtirish uchun quyidagi mashqlarni tavsiya qilish mumkin:
1. Joyida turib uzunlikka sakrash, joyidan ko‘p marta sakrash, berilgan masofaga 42 martalab sakrash;

2. 
   2. Ko‘rsatilgan balandlikka yuqoriga sakrab o‘tish;
   

3.Koptoklarni (to‘ldirilgan), tennisli, basketbolli, voleybolli va boshqalar) nishonga ko‘rsatilgan masofaga uloqtirish.