Jismoniy tarbiyaning regional xususiyatlari vazifalari Reja

Atrof- muxitning yukori xaroratida mushak faoliyati

Odamlarning etarli ter ishlab chikarish imkoniyatlarida juda katta individuap farklar kuzatiladi. Issiklik rejim iva mushak faoliyatining bir xil kattapiklarini belgilovchi bir xil kattaliklarini beogilovchi standart sharoitlarda tashqi muhitning iesiq iqpim sharoitida yashash va ishlashga moslashgan odamlar ancha past haroratda va ko‘p miqdorda ter ajratishni boshlashadi.

SHugullangan sportchilar odatda bir xil mashqni bajarganda shugullanmagan sportchilarga nisbatan kam ter ajratadilar.
Tana harorati doimiy bo‘lib qolishi uchun issiklik quyilishi va qaytishi doimiy bo‘lishi kerak.

Buni kuyidagicha yozish mumkin: M+U+K+R+B=0

M - metabolik issiqlik ishlab chiqarish
U - bevosita issikdik uzatish
K - konveksiya xisobiga uzatiladigan issiqlik
R - Radiatsiya hisobiga issiqpik almashinuvi
B - buglanish hisobiga issiqlikni yo‘qotish
Yukoridagi tenglik agar tana harorati doimiy bo‘lib qolsagina haqiqiy hisoblaadi. Agar tana xarorati o‘zgarsa, bu tenglikka yana bir kism qo‘shish lozim va bunda yo quyidagicha ko‘rinishga ega bo‘ladi:
M+U+K+R+B±T=0
T- tana xaroratidagi o‘zgarishi . Aytish joizki, T- ijobiy xisolanadi. agar tana xarorati ko‘tarilsa manfiy xarorat va o‘z xarorati orasidagi mutanosiblikni aniklashda83 ga teng bo‘lgan o‘rtacha issiklik hajmidan kelib chiqiladi.


Issiklik almashish mexanizmi va usullari

Issiklik almashish usullarini ko‘rib chikamiz.

1.Bevosita issiklik uzatish tananing alohida kismlari bilan boshqa kismlari o‘zaro aloqaga kirishganda sodir bo‘ladi. Oddiy sharoitda bu usul bilan unga ko‘p energiya uzatilmaydi. Buning oddiy ko‘rinishi kuyidagi xollarda bilinadi: yalang oyok issiq kum ustida tursa va issiq kresloda (masalan mashinada) yupqa kiyimda o‘tirsa va hokazo. Bevosita issiqlik almashinuvi cho‘milish so‘zi va umuman suvga kirganda asosiy issiklik almashinish mexanizmi hisoblanadi.
2.Konveksiya - deb havo yoki suv massalari bilan uzatishga aytiladi. Hatto shamolsiz kunda tana atrofidagi havo doimiy harakatda bo‘ladi. SHuning uchun issiklik ko‘pincha anan shu yo‘l bilan uzatiladi. Konveksiya bilan issiqlik uzatishning uch xil yo‘li mavjud. Birinchidan, teri osti yoglar, ikkinchidan - kiyim, uchichidan, tana yoki kiyim bilan bevosita loqada bo‘luvchi xavo yo suvning kimirlamas yupka katlami. Energiya almashish tezligi harorat gradekenti, matoning issiqlik o‘tkazuvchanligi va havo yoki suv oqimining intensivligi kabi barerlarga bogliq.
Teri osti yog‘ining holatida bu barerning qalinligi va termoo‘tkazuvchanligi doimiy kattalik hisoblanadi. Shuning uchun bu barer orkali issiklik uzatilishi asosan xarorat gradientlariga bogliq, shuningdek teriosti qon aylanish intensivligiga bogliq. Agar sezilarli havo harakati mavjud bo‘lsa, teri sirtidan issiqlik yo‘qolishi tezlashib ketadi.
3.Radiatsiya - deb issiklik nurlanish oqibatida yo‘qotilishiga aytiladi.
Bu holda issiqlik yo‘qotilishi yoki uzatilishi absalyut haroratlar va geometrik mutanosiblikning fadientiga bogliq.
4.Bug‘lanish 1 g suvning bug‘lanishi 2.43klj energiya sarflanishiga to‘gri keladi, odamda bug‘lanish uch manbaga asosan amlaga oshadi:
A)Tana bug‘lanishi hisobiga
B) Chiqariladigan gazlar tarkibidagi subqlik hisobiga
V) Odam tanasiga qqo‘yilgan suyuqlik hisobiga
Engil kiyim bug‘lanishning‘ oldini oladi.
Bu hodisada bug‘lanish maksimal bo‘lgan tana qismlarini ortib turish tavsiya etiladi. Bug‘lanish intensivligi bir necha omilga bog‘liq, Masalan, tana harorati, havo oqimi tezligi, atmosfera havfosi namligi vab boshqalar.

Xulosa
Shunday kilib, Jismoniy tarbiyaning regional xususiyatlari kursi regional, iqlim sharoiti soxasidagi ilmiy-amaliy bilimlarning tez rivojlanishi asosida shakllanadi. Birok, bu kurs kismlari zaminida uz ifodasini topgan falsafiy va metodologik tushunchalarga aloxida axamiyat bermok zarur.
Sport — xususiy musobaka. Kishining barcha sifat va kobiliyatlarini aniklash, solishtirish usulidir, tulik sotsial ma’noda shaxslar kurashidir. Sport uchun kuyidagilar zarur:
1) bir xillashtirish (koida, musobakalashish tartibi, moddiy baza, inventar, bir xil sharoit va xokozo);
2) yukori iatijalarga erishish uchun rakobat va talablarning asta-sekin usib borishini takozo kiladigan musobakalashish faoliyati va 3) musobakalashuvchilar uchun k,at’iy tartib va koidalarni belgilash.
Mamlakatimizda sport ikki asosiy usulda rivojlanmokda: 1) umum-ta’lim ukuv yurtlarida tatbik eti-ladigan sport, («Umid nixollari» va respublik olimpiada uyinlari) xavaskorlik sporti, ixtisislashgan amaliy va rekreaktiv sportdan taщkil topgan asosiy va zamin yaratuvchn sport; 2) xalkaro va millpy sport muassasalari tomonidan tashkil kilinadigan yuksak natija-. lar sporti.
Katta sportnnng aktiv katnashchisiga xos xususiyat urta xol natijalar bilan kanoatlanmasdan, balki mamlakat va jaxonda eng yukori natijalarga intilishdir.
Yuksak natijalar sporti ommaga samarali ta’sir kursatadi. Buni Per de Kubertsi konkret ta’riflagai («50 kishi sport bilan shurullapishi uchun, 20 kishi ixtisoslashishi kerak; ammo 20 kishi ixtisoslashishn uchun 5 kishi eng yukori natijalarga erishgan bulishi zarur».
Yukorida keltirilgan sport shakllari uzaro chambarchas bulib, bir-birining ta’sirida takomillashadi. «Katta sport» ommaviy xavaskorlikka asoslaiadi. Ommlviy xavaskorlik sportining ksng tarkalishi ukuz yurtlarnda, armiya va turln muassasalar sport ishining kanakangi yulga kuyilganligiga boglik.
Sport ijtimoiy madaniyatning muxim kismini tash­kil kiladi. Sportda takomillashish jarayoni—bu xa-rakat san’atini uzlashtirish, insoining kuch va kobiliyatini rivojlantirishdir. Siortning muayyai rivoj-lannsh boskichida erishiladigan eng yukori natijalar sportchnlarni cheksiz ragbatlantiradi. Sport yutuklari sportchining iste’dodi bilangina emas, kuprok uning tayyorgarligi bplan belgilanadi. Yukori sport yutukla-riga erishish borasida sport mashgulotining vositalari, metodlari, shakllari va unga yakin nazariy tushun-chalar takomillashtiriladi. Sport yutuklarnning darajasi muayyai jamiyatning jismoniy kursatkichlarn, xususan, umumiy madaniyatinipg ifodasi sifatida karaladi.
Fizkultura va sport xalk xujaligining mustakil tarmogiga aylangan. Bu tarmok davlat va ijtimoiy organlar fizkultura va sport komitetlari kungilli sport jamiyatlari tomonidan boshkariladi.
Mamlakatimizda fizkultura va sportni rivojlantirish borasida katta mablaglar ajratnb kelmokda. yildan-yilga fizkultura tashkilotlarining moddiy bazasi yaxsh rejalashmokda. Xar yili yangi stadionlar, suziv xavzalari, sport maydonlari, sport zallari, tentis kordlari, kompleks sport saroylari ishga tushirilmokda. Ommaviy axborot vositalari orkkali fizkultura va sport keng tashvik, kilinmokda.