Jizzax filiali oila psixologiya kafedrasi oila psixoterapiya nazariyasi

Oilaning toʻliq norozilik holati nizoli vaziyatlar natijasida yuzaga keladi, 
bunda shaxsning oilaga nisbatan umidlari va uning haqiqiy hayoti oʻrtasida sezilarli 
tafovut mavjud. Bu zerikish, rangsiz hayot, quvonchning etishmasligi, nikohdan 

---

24 
oldingi davrning nostaljik xotiralari, oilaviy hayotning qiyinchiliklari haqida 
boshqalarga shikoyat qilishda ifodalanadi. Mojarodan toʻqnashuvga toʻplanib, 
bunday norozilik hissiy buzilish va tantrumlarda namoyon boʻladi
8
. 
Oilaviy tashvish koʻpincha katta oilaviy mojarodan keyin oʻzini namoyon 
qiladi. Xavotirlanish belgilari, birinchi navbatda, boshqa oila a’zolarining 
harakatlariga bogʻliq boʻlgan shubhalar, qoʻrquvlar, qoʻrquvlardir. 
Neyropsixik stress asosiy psixotravmatik tajribalardan biridir. Buning 
natijasi: 

turmush oʻrtogʻi uchun doimiy psixologik bosim, qiyin yoki hatto umidsiz 
vaziyatni yaratish; 

turmush oʻrtogʻi uchun muhim his-tuygʻularni namoyon qilish, ehtiyojlarni 
qondirish uchun toʻsiqlar yaratish; 

turmush oʻrtogʻida doimiy ichki qarama-qarshilik holatini yaratish. 
Bu asabiylashish, yomon kayfiyat, uyqu buzilishi, gʻazablanishda namoyon 
boʻladi.
Aybdorlik holati turmush oʻrtogʻining shaxsiy xususiyatlariga bogʻliq. Biror 
kishi oʻzini boshqalarga toʻsqinlik qilayotganini, har qanday nizo, janjal va 
muvaffaqiyatsizliklarning aybdori ekanligini his qiladi, u boshqa oila a’zolarining 
oʻziga boʻlgan munosabatini ayblash, qoralash sifatida qabul qilishga moyil boʻladi, 
garchi ular aslida bunday boʻlmasa ham. 
Nikohdagi nizolar ehtimoliga tashqi omillar sezilarli ta’sir koʻrsatadi: koʻplab 
oilalarning moliyaviy ahvolining yomonlashishi; ish joyida turmush oʻrtoqlardan 
birining (yoki ikkalasining) ortiqcha ish bilan bandligi; turmush oʻrtoqlardan 
birining normal ishlashi mumkin emasligi; uyingizda uzoq vaqt yoʻqligi; bolalarni 
bolalar bogʻchasiga yuborish imkoniyati yoʻqligi va boshqalar. 
Agar makro omillar nomlanmagan boʻlsa, ziddiyatli oiladagi omillar roʻyxati 
toʻliq boʻlmaydi, ya’ni. Zamonaviy jamiyatda sodir boʻlayotgan oʻzgarishlar, ya’ni 
: ijtimoiy chetlanishning oʻsishi; iste’mol kultiga yoʻnaltirilganlik; axloqiy 
qadriyatlarni, shu jumladan jinsiy xulq-atvorning an’anaviy normalarini 
qadrsizlantirish; oilada ayolning an’anaviy pozitsiyasining oʻzgarishi (bu 
oʻzgarishning qarama-qarshi qutblari ayolning toʻliq iqtisodiy mustaqilligi - uy 
bekasi sindromi); iqtisodiyot, moliya, davlat ijtimoiy sohasining inqiroz holati.