Jizzax filiali oila psixologiya kafedrasi oila psixoterapiya nazariyasi

Muammoli oila. Bu nikoh barqarorligiga sezilarli zarba berishi mumkin 
boʻlgan qiyinchiliklarning uzoq vaqt mavjudligi bilan tavsiflanadi. Masalan, uy-joy 
etishmasligi, turmush oʻrtoqlardan birining uzoq vaqt kasal boʻlishi, oilani boqish 
uchun mablag ʻetishmasligi, jinoyat uchun uzoq muddatli sudlanganlik va boshqa 
bir qator muammolar. Bunday oilalarda munosabatlarning keskinlashishi, bir yoki 
ikkala turmush oʻrtogʻida ruhiy kasalliklarning paydo boʻlishi mumkin
4
. 
Nevrotik oila. Bu erda asosiy rolni turmush oʻrtoqlar psixikasidagi tergov 
buzilishlari emas, balki oilaning hayot yoʻlida duch keladigan psixologik 
qiyinchiliklarning toʻplanishi oʻynaydi. Turmush oʻrtoqlarda tashvish, uyqu 
buzilishi, har qanday sababga koʻra hissiyotlar, tajovuzkorlik kuchaygan va hokazo. 
Oʻzaro munosabatlar subyektlariga qarab, oilaviy nizolar oʻrtasidagi 
nizolarga boʻlinadi: turmush oʻrtoqlar; ota-onalar va bolalar; turmush oʻrtoqlarning 
har birining turmush oʻrtogʻi va ota-onalari, buvilari (bobolari) va nabiralari. 
Oilaviy nizolar oilaviy munosabatlarda asosiy rol oʻynaydi. Ular koʻpincha 
turmush oʻrtoqlarning ehtiyojlaridan norozilik tufayli paydo boʻladi. Shunga 
asoslanib, nikohdagi nizolarning asosiy sabablari ajratiladi
5
: 

turmush oʻrtoqlarning psixoseksual mos kelmasligi; 

sherik tomonidan qadr-qimmat tuygʻusiga nisbatan hurmatsizlikning 
ahamiyati zarurligidan norozilik; 

ijobiy his-tuygʻularga boʻlgan ehtiyojdan norozilik, mehr, gʻamxoʻrlik, 
e’tibor va tushunishning etishmasligi; 

turmush oʻrtoqlardan birining ehtiyojlarini haddan tashqari qondirishga 
qaramligi (alkogol, giyohvand moddalar, faqat oʻzlari uchun moliyaviy xarajatlar va 
boshqalar); 

uy ishlarida, bolalarni tarbiyalashda, ota-onalarga nisbatan va hokazolarda 
oʻzaro yordam va oʻzaro tushunish zaruratidan norozilik; 

dam olish ehtiyojlari, sevimli mashgʻulotlaridagi farqlar, 
Bundan tashqari, nikoh munosabatlarining ziddiyatiga ta’sir qiluvchi omillar 
mavjud. Bunga oila rivojlanishidagi inqiroz davrlari kiradi
6
. 

---

23