Jizzax filiali oila psixologiya kafedrasi oila psixoterapiya nazariyasi

2. Oilaviy nizolarning oldini olish. 
Shubhasiz, ijtimoiy oʻzaro ta’sirning muammoli holati qanchalik erta 
aniqlansa, uni konstruktiv hal qilish uchun shunchalik kamroq harakat qilish kerak. 
Nizolarning oldini olish ijtimoiy oʻzaro ta’sir subyektlari hayotini shunday tashkil 
etishdan iborat boʻlib, ular oʻrtasidagi nizolar ehtimolini yoʻq qiladi yoki 
kamaytiradi. Konfliktlarning oldini olish soʻzning keng ma’nosida ularning oldini 
olishdir. Mojarolarning oldini olishning maqsadi odamlarning faolligi va oʻzaro 
ta’siri uchun ular oʻrtasidagi qarama-qarshiliklarning paydo boʻlishi yoki 
buzgʻunchi rivojlanishi ehtimolini minimallashtiradigan sharoitlarni yaratishdir. 
Mojarolarning oldini olish ularni konstruktiv hal qilishdan koʻra osonroqdir. 
Amaliyot shuni koʻrsatadiki, nizolarning oldini olish ularni konstruktiv hal qilish 
qobiliyatidan kam emas. Shu bilan birga, u kamroq kuch, pul va vaqtni talab qiladi 

---

25 
va konstruktiv hal qilingan har qanday nizoning minimal halokatli oqibatlarini ham 
oldini oladi. 
Nikoh munosabatlarini normallashtirish, bahsli vaziyatlarning nizolarga 
aylanishining oldini olish boʻyicha koʻplab tavsiyalar ishlab chiqilgan (V. Vladin, 
D. Kapustin, I. Dorno, A. Egides, V. Levkovich, Yu. Ryurikov). Ularning aksariyati 
quyidagilarga toʻgʻri keladi: 

Oʻzingizni hurmat qiling, hatto boshqalarni ham hurmat qiling. Esingizda 
boʻlsin, u (u) siz uchun eng yaqin odam, bolalaringizning otasi (onasi). 

Xatolar, haqoratlar va “gunohlar” ni toʻplamaslikka harakat qiling va darhol 
ularga munosabat bildiring. Bu salbiy his-tuygʻularning toʻplanishini yoʻq qiladi. 

Jinsiy haqoratlarni yoʻq qiling, chunki ular unutilmaydi. 

Bolalar, tanish mehmonlar va boshqalar ishtirokida boshqasiga izoh 
bermang. 

Oʻzingizning qobiliyatingiz va fazilatlaringizni oshirib yubormang, 
oʻzingizni har doim va hamma narsada haq deb hisoblamang. 

Koʻproq ishoning va hasadni minimal darajaga tushiring. 

Ehtiyot boʻling, turmush oʻrtogʻingizni tinglay va eshita biling. 

Pastga 
tushmang, 
jismoniy 
jozibangizga 
gʻamxoʻrlik 
qiling, 
kamchiliklaringiz ustida ishlang. 

Hech qachon turmush oʻrtogʻining aniq kamchiliklarini umumlashtirmang, 
faqat muayyan vaziyatda oʻziga xos xatti-harakatlar haqida gapiring. 

Turmush oʻrtogʻingizning sevimli mashgʻulotlariga qiziqish va hurmat bilan 
munosabatda boʻling. 

Oilaviy hayotda, Ba’zida haqiqatni oʻrnatishga harakat qilishdan koʻra, 
haqiqatni bilmaslik yaxshiroqdir. 

Hech boʻlmaganda vaqti-vaqti bilan bir-biringizdan tanaffus qilish uchun 
vaqt topishga harakat qiling. Bu aloqa bilan hissiy va psixologik haddan tashqari 
toʻyinganlikni bartaraf etishga yordam beradi.