Joba; Kirisiw 2 Kurs jumısınıń maqseti Tiykarǵı bólim

Balıqchilik xojalıǵın shólkemlestiriw

Házirgi zaman suw saqlaǵısh balıqchilik xojalıqların shártli túrde ıssı hám suwıq suw saqlaǵısh xojalıqlarına b o iish m um ashıw. Bul eki xojalıqlar hir-birlerinen balıq jetistiriw hám kóbeytiw texnologiyası menen ayrıqshaladi. Bul parq kóbeytiriletuǵın balıqlarning biologiyalıq ózgesheligi, sırtqı ortalıq sharayatına bolǵan m unosabatga tiykarıangan, tiykarınan suw temperaturası hám suw háwiziniń gidrokimyoviy rejimine baylanıslı.

Íssı suw sharayatına tiykarlab tashkil etilgen xojalıqlarda ıssısevar balıq túrleri, ósiw hám rawajlanıwı ushın optim al temperatura 2°C den joqarı boladı, bunday xojalıqlarda tiykarınan karp, aq amur, aq do'ngpeshana, cliipor do'ngpeshana jetiwtiriledi. Suw saqlaǵısh sharayatın esapqa alıp, yaǵnıy azıq bazasına qaray buffalo, kanal ılaqası hám ápiwayı ılaqa boqsa da boladı.

Suwıq suwǵa tiykarlab tashkil etilgen xojalıqlarda suw temperaturası 12-15°C bolǵan optimal temperaturaǵa tiykarıangan. Bunday xojalıqlarda farel, losos (osyotr) jetiwtiriledi. Bul xojalıqlar ózgeshelikiar menen (suw saqlaǵısh kólemi, suw aǵıs i, suwdiń kislorodqa bay bolıwı 8—12 m l/1), suwdiń suwıqlıǵı menen parq etedi. Tiykarınan Ferǵana oypatlıqsında, Tashkent wálayatında tashkil etiledi. O'zbekistonda tiykarınan ıssı suw suw saqlaǵısh xojalıǵı rawajlanǵanlıǵı sebepli, usınıs etiletuǵın qollanm áke sol xojalıq turining texnologiyası tiykar etip alınǵan.

Suw saqlaǵısh balıqchilik xojalıǵı sistemasınıń júritiliwi Balıq jetistiriw procesin tashkil qılıw boyınsha tolıq hám tolıq bo'lm agan sistemalı xojalıq bolıwı m um ashıw. Tolıq sistemalı xojalıqlarda balıq uwıldırıqtan tartıp tap tutınıw úlkenligine shekem boqiladi. Bunday xojalıqqa násilshilik xojalıǵı da kiredi. Seleksiya hám tuqımgershilik qánigesilik usılları menen ámeldegi zatlar jańalanıp turadı. Tolıq bolǵan sistemalı xojalıq tiykarınan balıq pitom nik hám jaylaw sharayatında sem irtirish sıyaqlı processler tiyisli. Balıq pitom nikda tiykarınan balıq o'stiriladi. Keyinchalik o'stirilgan balıqlar jaylaw suw saqlaǵıshlardı balıqlashtirish m aqsadida (suw saqlaǵısh, kól, suw bazası ) m aterial retinde yet- kaziladi. Tolıq bo'lm agan sistema (jaylaw xojalıǵı ) pitom nik bólekten juda bolǵan boladı, yaǵnıy tek balıq baǵıp sem irtiriladi, tek.

Bunday xojalıqlar balıq pitom niklardan yamasa tolıq sistemalı balıqchilik xojalıqlarınan shabaq keltirilib tavar balıq jetiwtiriledi.

Xojalıq oborotı degende balıqciiilik xojalıǵında shabaqtan tartıp tavar massasigacha jetkiziw túsiniledi. Balıqni tap tavar massasigacha jetkezgunga shekem baǵılatuǵın dawam etiw waqti iskerligi (xojalıq oborotı ) túrlishe bolıwı m umkin. Suw saqlaǵısh balıqchilik xojalıǵında eki jazǵı yamasa eki jaslı oborotqa tiykarıangan, yaǵnıy balıq tavar massası 0, 8—1, 0 kg yetgunga shekem boqiladi. Bunday salmaqlıqqa jetkiziw ushın 16 -17 ay (bir jıl tolıq hám bir jaz boqiladi). Birinshi jılı ótkeriletuǵın m aterial-segoletka (balıqcha) salmaǵı karp 30—35 g, aq amur 150—200 g hám do'ngpeshana 70-80 g. Ekinshi jıl dawamında tavar balıq jetiwtiriledi. Karp 450-500 g, do'ngpeshana 600-800 g, aq am ur 1000 g ge shekem salmaqlıqqa iye boladı.

Egerde tavar balıq aytılǵan salmaqlıqqa yetmasa úshinshi jılı da bagıw múmkin. Házirgi kúnde eki jıllıq oborot ámel qılıp atır. Úsh jıllıq oborot da tashkil qılıw múmkin.

Respublika suw saqlaǵısh balıqchilik xojalıqlarında tiykarınan eki jazlı karp jetiwtiriledi. Balıqchilik qaǵıydasına muwapıq eki jazlı karpning massası 450—500 g bolıwı kerek. Biraq xojalıqta jol qoyılǵan aljasıqlar sebepli (tig'iz ótkeriw 3—5 mıń/ga), yamasa to'yim li omuxta jem menen boqmaslik, óz waqtında azıqlantırmaw, tábiy azıqtıń jetiwmasligi sebepli karpning massası 200—250 g ga jetedi. Hátte bunnan da kishi boladı. Bulardıń procent kórsetkishi 3 0 -5 0 ni tashkil etedi. Bunday mayda karpchalarni «uvildiriq»lar dep ataladı. Kuzda tavar balıqlar ovlanganda m e'yoriga jetpegen karplar qishlash suw saqlaǵıshına kóshiriledi hám úshinshi jaz da boqiladi. Karpiarning salmaǵı 700-800 g ga jetiwi múmkin. 1 s 350-400 g eki jazlı karp jetistiriw ushın 336 ta segoetka kerek bolsa, 1 s úsh jazlı — 750 g li karp jetistiriw ushın 211 eki jaslı karp jetkilikli. Úsh jaslı karpning sergo'shtligi eki jaslı karpga salıstırǵanda 2—3 procentke joqarı boladı. Sol sebepli bazar talabın inabatqa alıp 700—800 g karp jetistiriw ushın úsh oborotlı balıqchilik fermer xojalıqları da qáliplesedi. Tap sol tárzde aq hám shubar do'ngpeshana, aq am ur da boqilishi múmkin.

Balıq jetiwtiriwshi suw saqlaǵıshlardıń biologiyalıq hám texnikalıq xarakteristikası. Balıq ósiriw ushın m oljallangan suw saqlaǵıshdıń tereńligi, maydanı, suw alm ashinib turıwı, o'stiriladigan balıq turining biologiyalıq ózgeshelikine baylanıslı. h;si (i suwlı suw saqlaǵıshlarda baǵılatuǵın balıq túrleri ıssısevar b o iib, azıqtı KIdalarga bay boigan suw saqlaǵıshlar talap etiledi. Íssı suw saqlaǵıshlarda azıqitidalar tez yetiladi hám kóp m iqdorda b o iish i kerek (10—12 g/mK. ii|) sıyaqlı túrlerge m oijallangan suw saqlaǵıshlar tereńligi 1, 0—1, 5 metr, i|) i () f, i organikalıq zatqa bay b o iib, ulıwma m aydonining 10—15% dlyiiksak suw o'sim liklar tashkil etiliwi kerek (suw tubi o'sim liklari idi'sl, xara, urut, shoxbarg).