Jurnalistika asoslari

MAVZU: A X BO R O T
Axborot matbuotda qadimdan foydalanib kelinayotgan janr bo'lib, uning 
maqsadi kimningdir faoliyati, qaysidir voqea-hodisani tushuntirish, bayon 
qilish, tanishtirishdan iboratligi.
•Axborot - yangilikni yetkazish demakdir. Uning ovoz va to'lqindan tez 
tarqatilgani uchun ta ’sirchanligining oshishi. Axborotga qo'yiladigan talablar.'
Axborotning xronika, qisqa axborot, kengaytirilgan axborot, suhbat, 
hisobot, lavha (зарисовка), reportaj kabi janrlar va turlarga bo‘linishi.
MAVZU: M ATBUOT SHARHI
Bu maxsus janrning asosiy faoliyati matbuotni tahlil qilishdan iborat. 
Uning vazifasi gazeta va jurnallarning tajribalarini ommalashtirish, faoli-
120

---

yatlaridagi kamchiliklarni ko‘rsatish, ulam i yana ham o ‘qishli va ta’sirchan 
bo ‘lishlari uchun tavsiya, taklif va fikr-mulohazalar bildirilishining muhim- 
Hgi.
Matbuot sharhining ahamiyati jihatdan bosh maqolaga tengligi. Mazmun 
jihatdan u tem atik sharh, umumiy sharh, axborot sharhi kabi turlarga 
b o ‘linishi.
MAVZU: TAQR1Z
Jurnalistikaning mustaqil janri - taqriz adabiy tanqidning bir turi ekanligi. 
Uning tanqidiy bibliografik maqola (adabiy taqriz) hamda san’at mavzusi- 
dagi m aqola (teatr spektakliga, kinofilm ga va boshqa san’at asarlariga 
yozilgan taqriz) xillariga b o ‘linishi.
Taqrizning o ‘ziga xos xususiyatlarini hisobga olib, uning gazetaning 
umumlashtirilgan janri deb aytilishi.
Har qanday janrga qo‘yiladigan talabning yagonaligi - taqrizning quruq 
gaplar yig'indisiga aylanib qolmasligi, uning haqqoniy, adolatli bo'lishi.
MAVZU: O C H ER K
Ocherkning badiiy adabiyotning epik janrlari: kichik qissa yoki hikoya- 
ga yaqin jan r ekanligi. Ocherkning tarbiyaviy ahamiyati. Uning badiiy pub­
litsistik janrlar «qiroli» ekanligi to ‘g ‘risida.
Ocherkning hikoyadan yagona, tez hal qilinuvchi konfliktning y o ‘qligi 
va tavsifiy xarakterda bo'lishi bilan farqlanishi. Lekin bu - ocherk konfliktsiz 
bo ‘ladi, degan gap emas. 0 ‘zbek matbuoti tarixida konfliktli ocherklarni 
mahorat bilan yozgan ijodkorlar behisob.
Ocherkning syujetli ocherk, tavsifiy ocherkka bo‘linishi.
Ocherkning portret asar, tahliliy asarligi va uning portret, muammoli, 
yo ‘l, sud ocherklari kabi turlarining mavjudligi.