K. B. Urazov, S. V. Vaxidov boshqa tarmoqlarda buxgalteriya hisobining xu su si yatl ari

Debet 9810 «Daromad (foyda)dan soliqlar bo‘yicha xarajatlar»
Kredit 6410 “Budjetga todovlar bo‘yicha qarzlar”.
Yagona soliq to‘lovining Budjetga o‘tkazib berilishiga buxgalteriyada quy idagicha yozuv bed ladi:
Debet 6410 “Budjetga todovlar bo‘yicha qarzlar”
Kredit 5110 «Hisob-kitob schoti».
AYOQShlarda yoqilg‘i iste’moli uchun soliq va yagona soliq to‘lovi hisob-kitobi hisobiningxususiyatlari
2002-yil 1 -yanvardan boshlab respublikamizdajismoniy shaxslarga benzin, dizel yoqilg‘isi va suyuqlashtirilgan gazlar naqd pulga transport solig‘i o‘migajoriy etilganyoqilg‘i iste’moli uchun undiriladigan soliq bilan sotiladigan bo‘ldi. Chunonchi, 2009-yil 1-yanvardan boshlab, yoqilg‘i iste’moli uchun soliq sotilgan 1 litr benzin va dizel yoqilg‘isigahamda 1 kg suyultirilgan gazga 120 so‘m miqdorida belgilangan.
AYOQShlarda yoqilg‘ilarning hisobi ularning sotish baholarida (iste’mol solig‘isiz)yuritiladi. Yoqilg‘ining iste’mol solig‘isiztopilgan sotish bahosi va uning sotib olish bahosi o‘rtasidagi farq savdo ustamasini tashkil qiladi. AYOQShlarda yoqilg‘ining sotilishi nazorat kassa apparatlari va tovar cheklarida qayd etiladi. Ushbu cheklarda sotilgan yoqilg‘ining miqdori, jami sotish qiymati, shu jumladan sotishda xaridordan olingan yoqilg‘i iste’moli uchun soliq summasi ko‘rsatiladi.
Ushbu xususiyatlar AYOQShdayoqilg‘i kirimi, uning sotilishi, sotishdan olinganjami tuslnun, sotilgan yoqilg‘igato‘g‘ri keladigan iste’mol solig‘i, yagona soliq to‘lovi, sotish tannarxi va sotilgan tovarlarga to‘g‘ri keladigan savdo ustamalari hisobini yuritishda o‘ziga xos xususiyatlar borligidan darak beradi. Bu xususiyatlami quyidagi misol asosidako‘rib chiqamiz:
MisoLAYOQSh 10000 litr A-80 benzinni sotib oldi, 1 litrbenzinning sotish bahosi iste’mol solig‘i bilan birga 1040 so‘m, iste‘mol solig‘isiz sotish bahosi 920 so‘m, sotib olish narxi 790 so‘m, bu benzin to‘liq sotilgan, deylik. 1 litr A-80 benzinga to‘g‘ri keladigan savdo ustamasi summasi 130 so‘mni (920-790) tashkil etadi.
Yuqorida keltirilgan ma’ lumotlarga ko‘ra, AYOQShda yoqilg‘ining kirimiga quyidagicha yozuvlar qilinadi:

1. 
   Sotib olish qiymatiga, ya ’ni 7900000 so ‘mga:
   

Debet 2920 «Chakana savdodagi tovarlar» 7900000;
Kredit 6010 “Ta‘minotchilarga todanadigan schotlar” 7900000.

2. 
   Yoqilg ‘iga qo ‘yilgcm savdo ustamasiga, ya 'ni 1300000 so ‘mga 10000 (920-790):
   

Debet 2920 «Chakana savdodagi tovarlar» 1300000;
Krcdit 2980 “Savdo ustamalari” 1300000.
Kassa apparati ko‘rsatkichlari yoki tovar cheklari asosida AYOQShlai'da sotishdan olingan softushum, shuningdek sotishda olingan yoqilg'i iste’moli solig‘i hisobdaquyidagicha aks ettiriladi:
-Sotishdan olingan sof savdo tushumi sumrnasiga;