Kafedrasi xudayberdiyeva adolat sobirjon qizi

8-rasm. O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi 

Respublika Yo`l jamg`armasi jami daromadlari tarkibida daromad 

moddalarining ulushi (2017-yil)

29

 

                                                           

29

O`zbekiston Respublikasi Prezidentining “2017-yilda Davlat byudjeti asosiy makroiqtisodiy 

koʻrsatkichlari va parametrlari prognozi toʻgʻrisida”gi qarori. 

 

---

54 

 

Yuqoridagi  rasmga  e’tibor  bersak,  2016-yilda  Respublika  Yo`l  jamg`armasi 

daromadlari  tarkibida    mahsulotlar  (ishlar,  xizmatlar)  sotishdan  majburiy 

ajratmalar ulushi eng yuqori  -  61 % ekanligini ko`rishimiz mumkin. Turli yillarda 

bu  ko`rsatkich  o`rtacha  65  %  ni  qayd  etgan,  shuningdek,  2017  yilda  esa,  54,4  % 

tashkil etishi kutilmoqda. Bu 1863,0 mlrd so`mga tengdir va bu o`tgan 2016-yilgi 

1815,2  mlrd  so`mdan  47,8    mlrd  so`mga  ko`p  demakdir.  Ushbu  daromad 

moddasining o`sish sur’atlari oxirgi 2 yilda kamayganiga e’tibor qarastish lozim. 

Chunki, 2014-yilda o`sish farqi 208.0 mlrd so`mga, 2015-yilda 386,3 mlrd so`mga 

teng  bo`lgan  bo`lsa,  o`tgan  2016-yilda  esa  130,8  mlrd  so`mni  tashkil  etgan.  Bu 

jamg`arma  faoliyatining  sustlashganidan  emas,  balki  boshqa  daromad  manbalari 

ulushining ortganligidan dalolat beradi.  

Jumladan,  daromadlar  tarkibida  O'zbekiston  Respublikasi  hududiga 

vaqtinchalik  olib  kirilayotgan  yoki  sotib  olinayotgan  avtotransport  vositalari 

egalari  (foydalanuvchilari)  tomonidan  O'zbekiston  Respublikasi  Ichki  ishlar 

vazirligi  organlarida  ro'yxatdan  o'tganlik  uchun  yig'imlar  ulushi  ham  yildan  yilga 

ortib  bormoqda.  Jumladan,  ushbu  yig`imlar  hajmi  2014-yilda  364,4  mlrd  so`mni, 

2015-yilda 448,6 mlrd so`mni hamda 2016-yilda 510,6 mlrd so`mni tashkil etgan. 

Joriy  yilda  ushbu  ko`rsatkich  yanada  ortib,  umumiy  summa  550,0  mlrd  so`mga 

yetishi kutilmoqda. Demak, yuqori o`sish sur’atlari kelgusi yillarda ham saqlanib 

qolishi  mumkin.  Respublika  Yo`l  jamg`armasi  daromadlari  tarkibida  xalqaro 

moliya  institutlarining  zayomlari  muhim  ahamiyat  kasb  etadi.  Sababi  ushbu 

jamg`arma  davlat  maqsadli  jamg`armalari  orasida  o`zining  investitsion  faolligi 

bilan  ajralib  turadi.  Xalqaro  manbalar  hisobidan  shakllangan  moliyaviy  resurslar 

doimiy yillik o`sish  tendensiyasiga ega. 

Bir  avtotashuvchi  uchun  xorijiy  davlatlar  avtotransport  vositalarini 

O'zbekiston  Respublikasi  hududiga  kirishi  va  tranzit  o'tishi  uchun  yig'imlar 

(valyuta  tushumlarining  so'mdagi  ekvivalenti)  ham  jamg`arma  daromadlari 

tarkibida o`izga xos o`rinni egallaydi. Ushbu manba hisobida turli yillarda o`rtacha 

50-55 mlrd so`mga teng mablag`lar jamg`arilgan. Bu umumiy daromadlar hajmiga 

nisabat 1,8-2,0 % demakdir.  

---

55