Kalandrlash haqida tushuncha

Kalandrlash haqida tushuncha.
Kalandrlash uzluksiz polimer material olishdan iborat jarayondir. Buning uchun polimer yumshatilib, aylanib turgan kalandr vallari orasidan o‘tkaziladi. Kalandrlash usulida uramli va list kurinishidagi materiallar olinadi. Bu usul faqat termo‘lastik polimer materiallarda qullaniladi. Kalandrlashda yumshatilgan polimer bir marta har bir juft val oralig‘idan o‘tkaziladi. Bu jarayonda olinayotgan tasma yoki polotnoning kengligi ortadi, hamda yu‘qalashib boradi. Kalandrlash natijasida kengligi va qalinligi belgilangan qiymatdagi polotno olinadi.
Kalandrlash jarayoni uch va undan ortiq ichi bush vallardan iborat kalandr deb ataluvchi mashinalarda olib boriladi.
Kalandr mashinaning vallariga yaxshi ishlov berilgan bo‘lib, ular ko‘‘incha gorizontal o‘ziatda birining ustida ikkinchisi joylashgan bo‘ladi. Vallar polimer materiallarning yumshash haroratigacha bug‘ bilan qizdiriladi.



1-rasm. Kalandrlash usulida PVX plyonkasini ishlab chiqarish texnologik sxemasi: 1-plastirlangan massani uzatish uchun Transportyor; 2, 18-mahalliy havoni surish moslamasi; 3-valeslar; 4-Transportyor; 5-metal zarrachalarini ushlab qolish moslamasi; 6-massani qullash moslamasi; 7-kalandr; 8-tortuvchi moslama; 9-‘lyonka yuzasiga shakl beruvchi moslama; 10-sovitgich; 11-plyonka qalinligini aniqlovchi asbob; 12-plyonka chetlarini qirquvchi moslama; 13-plyonka tiniqligini aniqlovchi moslama; 14-plyonkani uzunasiga qirquvchi moslama; 15-uzatgich; 16-statik elektr zaryadini yuqotuvchi moslama; 17-plyonkani urash uchun moslama.
Sxemadan kurinib turibdiki, retseptga binoan kompozitsiya tarkibiga kiruvchi komponentlar dastlab uzluksiz (yoki uzlukli) ishlaydigan aralashtiruvchiga tushadi. Olingan aralashma valslarda, ma‘lum haroratda gomogenlashtiriladi va Transportyor orqali uzluksiz tasma o‘ziida kalandrga uzatiladi. Kalandr vallari yuzasining silliqligini saqlash maqsadida Transportyorda metall zarrachalarining borligini aniqlash va ularni ajratib olish uchun maxsus moslama urnatilgan.
Material yuqorigi vallar orasidan o‘tib yumshaydi va polotno o‘ziiga kelgach, urta va pastki vallar orasiga kiradi. Vallar orasidan chiqayotgan polotno odatda harorati yuqori bo‘lgan valga yo‘ishgan bo‘ladi. Urta va pastki vallar quzg‘aluvchan uqqa urnatilgan bo‘lgani uchun ular orasidagi masofani keraklicha uzgartirib turish mumkin. 1-rasmda kalandrlash usulida plyonka olish sxemasi berilgan.
Kalandrning pastki validan chiqayotgan tayyor plyonka sovitish barabaniga o‘tib (sovitish harorati shu plyonkani urab olishi mumkinligiga qarab belgilanadi) maxsus bobinalarga uraladi. Kalandr mashinalaridan chiqayotgan polotnoning kengligi vallarning uzunligiga teng bo‘ladi.
plyonkaning notekis chetlari maxsus moslamalar yordamida qirqiladi, sung plyonka maxsus asbob - kom‘ensatorga o‘tadi, uning vazifasi kalandr tezligi bilan urash bobinasi urtasidagi aloqani moslashdan iborat.