Калитларни акслантириш (жойлаштириш)

5-mavzu. Ma’lumotlarni xeshlash algoritmlari.

REJA

• Xeshlash(tirish) tushunchasi
• Hesh-funksiya va uning hossalari
• Ziddiyatlarning yuzaga kelishi
• Kolloziya holatini hal etish metodlari

Hesh so’zi ingliz tilidagi hash so’zidan olingan bo’lib, chalkash ( putanisa) yoki aralashma (meshanina) ma’nosini anglatadi

• Hesh so’zi ingliz tilidagi hash so’zidan olingan bo’lib, chalkash ( putanisa) yoki aralashma (meshanina) ma’nosini anglatadi
• Ta’rif . Hesh-funksiya – bu kiruvchi ma’lumotlarning ixtiyoriy uzunlikdagi massivini belgilangan aniq uzunlikdagi bitlar qatoriga biror bir algoritm orqali akslantiruvchi bir tomonlama funksiyadir (funksiya svyortki).

Bunday amal -heshlash(+tirish) deyiladi.

Amalning natijasi (bitlar qatori)ga hesh yoki hesh kod yoki hesh-summa yoki ma’lumotlar yig’mi(cvodkasi ) deyiladi.

Bunday funksiyalar kriptografiya va axborot xavfsizlik masalalarida keng qo’llaniladi.

Hesh funksiya hossalari :

1.Teskari funksiyaning mavjud emasligi;

2.Kollizia holatining yo’qligi ;

3.DeterminanlanganIik

4. Natijaning tasodifligi.

Joylashtirish usuli (xeshlashtirish) ma’lumotlar tuzilmasida element joylashgan o‘rinni tez aniqlashga yo‘naltirilgan usuldir. Joylashtirish usulida ma’lumotlar oddiy massiv sifatida ifodalangan bo‘ladi.

• Joylashtirish usuli (xeshlashtirish) ma’lumotlar tuzilmasida element joylashgan o‘rinni tez aniqlashga yo‘naltirilgan usuldir. Joylashtirish usulida ma’lumotlar oddiy massiv sifatida ifodalangan bo‘ladi.
• Elementni jadvalga qo‘shishdan oldin uning adresi xesh-funksiya orqali aniqlanadi: A = h(K), bu erda K – kalit, A – jadvaldagi element adresi bo‘lib, 0  A  N-1, shart o‘rinli bo‘ladi.

F xesh-funksiya deb R kiruvchi elementlar to‘plamini manfiy bo‘lmagan butun sonlar to‘plami Z ga akslantirishga aytiladi:

• F xesh-funksiya deb R kiruvchi elementlar to‘plamini manfiy bo‘lmagan butun sonlar to‘plami Z ga akslantirishga aytiladi: