Кариес хақида тушунча. Кариес каваклари таснифи (Блэк бўйича). Тиш қаттиқ тўқималарини чархлашда ишлатилувчи асбоблар. Бормашиналар. Кариес ковакларини чархлаш босқичлари ва услублари

Toshkent Davlat Stomatologiya Instituti
Bolalar Stomatologiyasi Fakulteti
208-A guruh talabasi
Tursunov Murodjon

Dog’ bosqichidagi karies Klinikasi.Tashxislash, qiyosiy tashxislash.

Dog‘ bosqichidagi karies ( Caries macula) yoki emal Demine ralizatsiyasi deb ataladi. Bu bosqich emalning chegaralangan yuzasida emal rangi o‘zgarishi bilan namoyon bo'lib, bunda xira,

• Dog‘ bosqichidagi karies ( Caries macula) yoki emal Demine ralizatsiyasi deb ataladi. Bu bosqich emalning chegaralangan yuzasida emal rangi o‘zgarishi bilan namoyon bo'lib, bunda xira,
• oq, och jigarrang, to’q jigarrang, hatto qora dog’ ham bo’lishi mumkin. Klinik kuzatuvlar shuni ko’rsatadiki, kariesning oq dog’ shakli (faol kechuvchi Demineralizatsiya o’chog’i) emalning yuza qavatining butunligining uvalanishi tufayli yuza kariesga aylanadi. Pigmentlangan dog’ shakli (sekin kechuvchi demineralizatsiyada) stabilizatsiyalangan karies jarayoni bo‘lib hisoblanadi. Yana shuni yodda tutishimiz zarurki, stabilizatsiya — bu vaqtinchalik jarayon hisoblanib, ertami yoki kechmi dog’ o’rnida to‘qima nuqsoni hosil bo‘ladi.

Dog‘li kariesning ko’rinishi quyidagicha: emal yuzasida bo’r-simon rangdagi dog’ paydo bo*ladi. Dog’yaltiroq, silliq, atrofdagi sog’ emaldan bo’rsimon rangi bilan ajralib turadi. Karies dog’ida struktura o’zgarislilar bo’libgina qolmay, balki mineral tuzlaming, ayniqsa, kalsiy, fosfor, ftom ing miqdori kamayadi.

Elektron mikroskopda ko’rganda emalda dem ineralizatsiya jarayoni kechishi tufayli kristallar kichiklashadi, natijada kristal- lararo bo’shlig’i kattalashadi va amorf modda bilan to’ladi. Sog’lom emalda bu bo’shliqlaming umumiy hajmi 0,2% ni tashkil qiladi, kariesda esa yuza qismida 0,8%, markaz qismida esa 16% ni tashkil qiladi. Dog’ bosqichidagi karies simptomsiz kechadi va faqat sinchiklab o’tkazilgan ko’ruvdagina aniqlash mumkin. Tish yuzasi havo bilan quritilganda dog’yaxshi ko’rinadi. Haroratli ta ’sirlovchilarga pulpa javob bermaydi.

• Elektron mikroskopda ko’rganda emalda dem ineralizatsiya jarayoni kechishi tufayli kristallar kichiklashadi, natijada kristal- lararo bo’shlig’i kattalashadi va amorf modda bilan to’ladi. Sog’lom emalda bu bo’shliqlaming umumiy hajmi 0,2% ni tashkil qiladi, kariesda esa yuza qismida 0,8%, markaz qismida esa 16% ni tashkil qiladi. Dog’ bosqichidagi karies simptomsiz kechadi va faqat sinchiklab o’tkazilgan ko’ruvdagina aniqlash mumkin. Tish yuzasi havo bilan quritilganda dog’yaxshi ko’rinadi. Haroratli ta ’sirlovchilarga pulpa javob bermaydi.

Dog’li kariesning o’lchami bilan unda kalsiy va fosfor qancha miqdordaligi haqida to’g’ri bog’liqlik bor. Dog’li kariesning o’lchami kattalashishi bilan emalning demineralizatsiya jarayoni shuncha oshadi. Demineralizatsiya o‘chog‘i paydo bo‘lishi — bu klinik oq dog‘li karies hisoblanib, keyinchalik jarayon ikki yo‘l bilan kechadi. R.G. Sinitsion fikricha, demineralizatsiyalash o ‘chog‘ining pig- mentlanishi tiro zin aminoisio tasining yig‘ilishi va uning keyinchalik melanin pigmentiga aylanishi, deydi. Oq va pigment- lashgan dog‘li karies — bu emalning yuza osti demineralizatsiya- sidir. U boshida em alning chuqur qavatlari va dentin-em al birlashmasini buzmasdan kechadi. Dog’ bosqichidagi kariesni gipoplaziya, fluoroz kasalliklari bilan qiyosiy tashxislash maqsadga muvofiq bo‘ladi.
Kariesning klinik tasniflari :

• Dog’ bosqichidagi – emalning yuza qavaqtlarini zararlanishi. Oq dog’ shakli – bu progresiv demineralizasiya, pigmentlashgan dog’ To’htagan jarayoni;
• Yuza karies – emalni emal-dentin chegarasigacha zararlanishi;
• O’rta karies – emal va dentinni yopqich dentin qavatigacha zararlanishi;
• Chuquq karies – emal va dentini to’liq zararlanishi bo’lib, pulpani dentinni ikilamchi yoki uchlamchi qavati chegaralaydi;

Кариесни клиник-топографик таснифи:

• Доғ босқичидаги кариес – macula cariosa.
• Юза кариес – caries superfacialis.
• Ўрта кариес – caries media.
• Чуқур кариес – caries profunda.

E’tibor uchun rahmat!

• E’tibor uchun rahmat!