Kasb хunarga yo’naltirish asоslari

O`quvchilar uchun anketa ¹2


1. Suhbatlashish paytida sizga suxbat mazmuni zerikarli bo`lsa birdan boshqa mavzuga o`tkazishga xarakat qilasizmi?
2. Sizni suhbatdoshingizni suxbat paytidagi o`zini qanday tutishi sizni qoniqtiradi?
3. Suhbatdoshingiz mazmunsiz suxbati sizda birdan qo`pollik va jaxldorlikni keltirib chiqaradimi?
4. Notanish odam bilan suhbatlashishdan o`zingizni chetga olasizmi?
5. Suhbatlashish vaqtida suhbatdoshingizni fikrini bo`lish odatingiz bormi?
6. Diqqat bilan suhbatni tinglab boshqa narsalarni o`ylab o`tirasizsi?
7. Suhbatdoshingizni kimligiga qarab yuzingizni, ovozingizni oxangini o`zgartira olasizmi?
8. Agar suhbatdoshingizni suxbati yoqimsiz mavzuda bo`lsa siz buni boshqa mavzuga o`zgartira olasizmi?
9. Suhbatdoshingizni gaplarida ma`nosiz, mazmunsiz so`zlar uchrasa ularni to`g`rilay olasizmi?
10. Suhbatdoshingizni muomalasiga to`gri kelmaydigan fikrlarda bo`lasizmi?


O`quvchilar uchun anketa №3

7-8 SINFLAR UCHUN

Ismi va familiyasi	Maktabi	Yoshi	Sinfi	To`ldirish vaqti

1. Sizni ko`proq qaysi fanlar bo`yicha bilimlar qiziqtiradi (Matematika, fizika....?)
2. Qaysi o`quv predmetlari sizga ko`proq yoqadi.? Qaysi predmetlar yoqmaydi.? Nima uchun.
3. Bo`sh vaqtlaringizni qanday o`tkazishni xoxlaysiz?
4. Qanday jamoat topshiriqlarni bajarishda qatnashasiz?
5. Qanday maktab to`garakida qo`shimcha shug`ullanasiz?
6. O`zingizda qanday xususiyatlar va xarakterni tarbiyalamoqchisiz?
7. 9-sinfni tamomlab, nima qilmoqchisiz?
8. Akademik lisey va kollejga borsangiz qaysi kasbni o`zingizga htanlamoqchisiz?
9. Nima uchun siz shu kasbni tanladingiz?
10. O`qituvchilar va ota-onalar sizni kasb tanlashingizga qanday amaliy yordam ko`rsatishadi.

1. Xamma kasbdar yaxshi, xoxlaganicha tanlash stendi.

2. Kasbni qanday qilib to`g`ri tanlash kerak
3. Kasb tanlashda nimalarga e`tibor berish kerak
4. Kasblarni turlariga bo`linishi
5. Kasblarni tanlashda medetsina tomonidan qo`yilgan talablar
6. Anketalar, kartotekalar bo`lishi lozim

Kasblarni barchasi mehnat predmetiga qarab 5 tipga bo`linadi:

1. “Odam tabiat” - bu yerda mehnatning asosiy yetakchisi predmeti jonli tabiati.
2. “Odam-texnika” - bunday kasblar tipida mehnatning asosiy yetakchi predmeti-texnika ob`yektlari (mashinalar, mexanizmlar va boshqa shunga o`xshashlar).
3. “Odam-odam” - bu yerda asosiy mehnat predmeti odamlardir. Bunga maishiy savdo, sotuvchilik, sartorosh vrach, o`qituvchi va boshqalar kiradi.
4. “Odam belgi sistema”. Kasblarining bu tipida badiiy obrazlar ularning tuzilish usullari yetakchi mehnat predmeti xisoblanadi. Tasviriy san`at bilan bog`liq bo`lgan kasblar, duradgor, toshga o`yib soluvchi va boshqalar kiradi.
Maktablarda kasb tanlashga yo`llash ishlarini olib borishda kasb-xunar kollejlari va ulardagi kasblarga yo`llash kerak. Kasb tanlash xonasida yoshlarni ommoviy kasblarga yo`llash ishlarini olib borish bilan birga. Turli xil uchrashuvlar, baxs, munozaralar olib boriladi. Predmet o`qituvchilari o`z darslarida kasb tanlashga yo`llash bo`yicha mashg`ulotlarni tashkil etadilar. O`quvchilarni kasblarga qiziqqanligini aniqlash maqsadida anketalar or qali aniqlanadi. Quyida anketalardan namunalar bеriladi.
XULOSA
Oquvchilarni talim tizimida mustaqil mehnat faoliyatiga puxta tayyorlash va ularning kasb-hunarini o'z qobiliyatlariga yarasha to'g'ri kasb tanlashlariga erishish uchun maktab o'qituvchilarining pedagogik mahorati, bilim saviyasi, didaktik (shuningdek, akademik, tashkilotchilik,pertseptiv va h.k.) qobiliyatlari yuksak bo'lishi, fan asoslarini turmush bilan bog'lab o'rganilishi, to'garak va qo'shimcha, yordamchi kurslar oqilona uyushtirilishi, maktablarda kasb-hunar to'g'risida ma'ruzalar o'qilishi, suhbatlar, munozaralar o'tkazilishi,sayohatlar, uchrashuvlar, kasb-hunar fotoko'rgazmalari tashkil qilishlari zarur.
Shuningdek, yoshlarning kasb tanlashdagi reallikni vujudga keltirish maqsadida maktabda ilg'or kasb egalari, kasb faxriylari, kasb sulolalari bilan uchrashuvlar, davra suhbatlari, kechalar va ma'ruzalar tashkil etilsa maqsadga muvofiq bo'ladi. Ushbu tadbirlar o'quvchining shu kasbga bo'lgan qiziqishini yanada qat'iylashishini vujudga keltiradi.
ADABIYOTLAR
1. Kapa^^eB В.Н. Псиxoлoгия ввeдeниe в прoфeссию. 2- e изд - М.: Смысл, 2003. - 19 c.
2. Nabijonova D. O'quvchilarni kasbga yo'naltirish psixologiyasi. Toshkent: 2002. -38 b
3. Xaydarov F.I., Xaliliova N.I. "Umumiy psixologiya". - Toshkent: Mumtoz so'z, 2010. - 97 b
4. G'oziev E.G'. Ontogenez psixologiyasi - Toshkent: Noshir , 2010. - 73 b.