Kasb ta’limi (elektr energetikasi)
Download 342.76 Kb.
|
Maruzalar matni-2
2. Klasifikassiyasi
Sovutish suyuqligi qazib olish usuli bilan: * An'anaviy Fontanli — yer qa'ridagi bosim tufayli geotermik sovutgichni o'z-o'zini tozalash sodir bo'lganda. Nasosli — bosim buloq uchun etarli bo'lmaganda ishlatiladi. * Geosirculasion- geotermal sovutish suyuqligi erga qaytib to’planadi. Amaldagi resurslar turi bo'yicha: * Gidrotermal-tabiiy kelib chiqadigan geotermal suvlarning issiqligidan foydalaning. * Petrotermal-quruq jinslarning issiqligidan foydalaning. Haddan tashqari iliq suvlarning istiqbolli manbalari Kamchatka, Kuril, Yaponiya va Filippin orollari, Cordillera va Andesning keng hududlari kabi sayyoralarning bir nechta vulqon zonalariga ega. Geotermal energiyaning asosiy afzalligi uning amaliy tugatilmasligi va atrof-muhit sharoitlaridan, kun va yil vaqtidan to'liq mustaqil bo'lishidir. O'rnatilgan quvvatning foydalanish darajasi GeoIES 80% ga yetishi mumkin, bu esa boshqa muqobil energiya uchun mavjud emas. Issiqlik energiyasini har qanday issiqlik mashinasi (masalan, bug ' turbinasi) bilan elektr energiyasiga aylantirish uchun geotermal suvlarning harorati yetarlicha katta bo'lishi kerak, aks holda issiqlik mashinasining samaradorligi juda past bo'ladi (masalan, suv harorati 40°C va atrof-muhit harorati 20 ° C ideal issiqlik mashinasining samaradorligi faqat 6% bo'ladi va haqiqiy mashinalarning samaradorligi ham past bo'ladi, bundan tashqari, energiyaning bir qismi stansiyaning o'z ehtiyojlariga sarflanadi-masalan, quduqdan Elektr energiyasini ishlab chiqarish uchun geotermal suvni 150°C va undan yuqori haroratda ishlatish tavsiya etiladi. Hatto isitish va issiq suv ta'minoti uchun 50°s dan past bo'lmagan harorat talab qilinadi, ammo, yer harorati juda sekin chuqur o'sadi, odatda geotermik gradient faqat 30 km uchun 1°C, ya'ni. hatto issiq suv uchun bir kilometrdan ortiq chuqurlikka ehtiyoj bor va elektr energiyasini ishlab chiqarish uchun-bir necha kilometr. Bunday chuqur quduqlarni burg'ilash qimmatga tushadi, shuningdek, ular orqali sovutgichni nasos bilan to'ldirish uchun energiya sarflash kerak, shuning uchun geotermal energiyadan foydalanish hamma joyda tavsiya etilmaydi. Geotermik gradient ancha yuqori va geotermal suvlar yuzasiga yaqin bo'lgan Kamchatka, Islandiya, Filippin, Keniya, Geyser maydoni[en] Kaliforniya, va hokazo, — deyarli barcha yirik GeoES yuqori vulkanizm joylarda joylashgan. Yer osti termal suvlaridan foydalanishda yuzaga keladigan muammolardan biri, energiya sarfini talab qiladigan yer osti suvlari gorizontiga suvni (odatda sarflangan) qayta tiklanadigan aylanish aylanishiga (nasosga) ehtiyoj sezadi. Termal suvlar turli xil toksik metallar (masalan, qo'rg'oshin, sink, kadmiyum) , metall bo'lmagan (masalan, bor, marsenik) va kimyoviy birikmalar (ammiak, fenollar) tuzlari ko'p miqdorda o'z ichiga oladi, bu esa bu suvlarning sirtda joylashgan tabiiy suv tizimlariga oqishini istisno qiladi. Chiqindi suvni quyish, shuningdek, suv omboridagi bosim tushmasligi uchun ham talab qilinadi, bu geotermal stantsiya ishlab chiqarilishining pasayishiga yoki uning to'liq ishlamasligiga olib keladi. Elektr va issiqlik ta'minoti uchun ishlatilishi mumkin bo'lgan yuqori haroratli termal suvlar yoki bug ' chiqishi eng katta qiziqish uyg'otadi. Burg'ilash va quduq infratuzilmasining iqtisodiy asoslari katta geotermik gradient bilan joylarni tanlashga majbur qiladi.[5] bunday joylar odatda seysmik faol hududlarda joylashgan.[5] bundan tashqari, stansiyasini qurishda, qo'shimcha yoriqlar tufayli jinslar bilan sovutish suyuqligi issiqlik almashinuvini oshirish imkonini beruvchi, jinslar gidravlik rag'batlantirish amalga oshiriladi. Nazorat savollari: 1. Geotermal energetika nimaga asoslanadi? 2. Geotermal energetika qaysi davlatlarda rivojlangan? 3. Gidrotermal va Petrotermal energetikani farqi nima? 4. Geotermal energetikani afzalligi nimada? 5. Geotermal energetikani muammolari nimada?
Download 342.76 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling