“kasbiy pedagogika” fan sifatida

Muhim kompetentlik mazmuni
                                                                                                               7-jadval
Kompetensiya
Kompetentlik mazmuni
Ijtimoiy
O‘ziga javobgarlikni olish, oldiga qo‘yilgan maqsadga erishish yo‘lida o‘z
qiziqishlarini ishlab chiqish va jamiyat talablariga uyg‘unlashtira olish
Kommunikativ 
Og‘zaki va yozma muloqot texnologiyalarini o‘zlashtirganlik, shuningdek,
kompyuter dasturlari va internet tizimi bilan ishlay olish
Axborotchilik
Axborot resurslari, texnologiyalari, olingan axborotlarga o‘z munosabatini
bildira olish yoki pedagogik ishlov berib o‘quvchilarga tushunarli holga
yetkaza olish
Maxsus
Kasbiy vazifalarni mustaqil va ijodiy bajarishda o‘zi va o‘zgalar ishini
obektiv baholash.
Kognitiv
Muntazam ravishda o‘zining kasbiy mahoratini oshirishga tayyorgarlik,
shaxsiy imkoniyat- larini dolzarblashtirish va amalga joriy etish, mustaqil
ravishda bilim, ko‘nikma va malakalarni o‘zlashtirish qobiliyati, o‘zini
doimo rivojlantirishga intilishi va shu kabilar.
Professionalizm (kasbiy yetuklik)ning eng yuqori darajasi kasbiy mahorat
hisoblanib, u kasbiy faoliyatning mohirlik cho‘qqilarini zabt etishni ko‘zda tutadi.
Boshlang‘ich (elementlar) kasb-hunar ta’limi umumiy o‘rta ta’lim
maktablarida, qisqa muddatli maxsus o‘quv kurslarida ma’lum tor ixtisoslikni
egallashga imkon beradi. O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi umumiy o‘rta ta’lim
negizida o‘quvchilarning kasb-hunarga moyilligi, tanlagan kasbi bo‘yicha bir yoki bir
necha ixtisoslikni egallashni ta’minlaydigan o‘qish muddati uch yillik ta’limdir.
 Oliy kasb-hunar ta’limi - yuqori malakali mutaxassislarni ikki (bakalavriat va
magistratura) bosqichda tayyorlaydi.
Kasb-hunar ta’limining tarixan vujudga kelishi va rivojlanishi quyidagi omillar
bilan asoslanadi:

---

25
- mehnat sohalarining bo‘linishi, jismoniy va aqliy kasblar sonining ortishi;
-urbanizatsiya, ya’ni jamiyat rivojlanishida shaharlar rolining oshishi;
-fan-texnika taraqqiyoti va ilg‘or ishlab chiqarish texnologiyalarining
yaratilishi hamda tezkorlik bilan amaliyotga joriy etilishi kabilar.
Ijtimoiy institut sifatida kasb-hunar ta’limi tizimi quyidagi uch asosiy  vazifani
bajaradi, bular: ta’limiy (ta’lim, tarbiya berish, shaxsni rivojlantirish), iqtisodiy
(mehnat bozorida raqobatlasha oladigan kichik mutaxassis kadrlar tayyorlash) va
ijtimoiy-madaniy (ijtimoiy faol, mustaqil holda izlanuvchan faoliyat ko‘rsatuvchi
ma’naviy yetuk shaxsni shakllantirish). Bu vazifalar kasb-hunar ta’limining
rivojlanish tarixida minglab yillar davomida shakllangan. Sharq pedagogik tafakkuri
antologiyasi, Markaziy Osiyo xalqlari madaniyati va xalq hunarmandchiligi tarixiga
oid manbalar tahlili bunga misol bo‘la oladi.
Bu haqda X.X.Tilashev, A.Ismoilov, M.M.Hayrullayev, I.Xusanxo‘jayev,
N.Boboyev, B.G.G‘ofurov, A.X.Qosimjonov, M.X.Xursandov, X.F.Rashidov,
D.A.Zohidova, X.Homidiy va ko‘plab shu kabilar vatandosh olimlar tomonidan nashr
ettirilgan ishlarda muhim ma’lumotlar keltirilgan. Shu o‘rinda Rossiyada tashkil
etilgan dastlabki ta’lim muassasalari qatoriga Pyotr I tomonidan tashkil etilgan
navigatsiya maktabi, artilleriya maktabi (1712), harbiy feldsherlik maktabi (1754),
san’at bilim yurti (1783), o‘qituvchilar seminariyasi (1786) kabilarni ko‘rsatish
mumkinligi rus pedagog olimi V.D.Purin tomonidan ta’kidlangan.
Shunday qilib, XIX asrning o‘rtalariga kelib, bir qancha rivojlangan
mamlakatlarda ta’limning mumtoz (klassik) umumiy va oliy turiga qo‘shimcha yangi
yo‘nalishini shakllantirish muammosi kelib chiqdi. Y.A.Komenskiy, Djon Lokk,
J.J.Russo va D.Didro kabilar ham maktab o‘quv rejalariga amaliy bilimlarni kiritish
zaruriyatini ko‘rsatib o‘tganlar zero, hozirgi paytda kasb-hunar ta’limi global,
umumjahon xarakterga ega bo‘lgan hodisa sifatida e’tirof etilmoqda.
Shuningdek, yaxlit kasb-hunar ta’limi tizimining paydo bo‘lish tarixi mehnat
qurollari ishlab chiqishga tirikchilik buyumlari, talablarini ortib borishi bilan bog‘liq.