Kationlarning II – analitik guruxiga umumiy xarakteristika

Cr₂O₇^2- ionlari suv molekulalari bilan ta’sirlashib Cr O₄^2- ionlarini hosil qilgani uchun Ba²⁺ ionlar K₂Cr₂O₇ bilan kutilgandek BaCr₂O₇ emas, balki sariq cho’kma BaCrO₄ holida cho^,kmaga tushadi.
Cr₂O₇^2-+HOH Cr O₄^2-+2H⁺
2BaC1₂+K₂Cr₂O₇+2H₂O=2BaCrO₄+2NCl+2KC1
2Ba²⁺+Cr₂O₇^2-+H₂O=2BaCrO₄+2H⁺
BaCrO₄ cho’kmasi kuchli kislotada eriydi.
Reaksiyaning bajarilishi: 2 — 3wt BaC1₂eritmasiga 1t CH₃ COONa, 1 — 2n K₂Cr₂O₇ eritmalari qo’shilganda sariq cho’kma hosil bo’ladi.
2. Sulfatlar ta’siri
Ba²⁺ ionlari CO₄^2- ionlari ishtirokida oq cho’kma BaSO₄ ni hosilqiladi.
BaC1₂+Na₂SO₄= BaSO₄+2NaC1
Ba²⁺+SO₄^2-=  BaSO₄
Reaksiyaning bajarilishi: 2 —3 t BaCl₂ eritmasiga 2 —3t Na₂SO₄eritmasi qo’shilganda oq cho’kma hosil bo’ladi. Cho’kma suvda, HC1, HNO₃, H₂SO₄ larda erimaydi, lekin Na₂CO₃ ni to’yingan eritmasidan qo’shib qizdirilsa kislotalarda eruvchan BaCO₃ hosil bo’ladi.
BaSO₄+Na₂CO₃=BaCO₃+Na₂SO₄
BaCO₃+2CH₃COOH=Ba(CH₃COO)₂+CO₂+N₂O
3. Ammoniy oksalat (NH₄)₂C₂O₄ ta’siri
Ammoniy oksalat tuzi Ba²⁺ ionlari bilan mineral kislotalarda eriydigan oq kristall cho’kma BaC₂O₄ ni hosil qiladiyu.
BaC1₂+(NH₄)₂C₂O₄= BaC₂O₄+2NH₄C1
Ba²⁺+C₂O₄^2-= BaC₂O₄
Reaksiyaning bajarilishi: 2—3t BaC1₂eritmasiga 2—3t (NH₄)₂C₂O₄
eritmasi qo’shilsa oq cho’kma hosil bo’ladi. Cho’kma HNO₃ da eriydi.
BaC₂O₄+2HNO₃=H₂C₂O₄+Ba(NO₃)₂
4. Kaliy xromatK₂CrO₄ tasiri
Kaliy xromat tuzi Ba²⁺ ionlari bilan mineral kislotalarda eriydigan sariq rangli BaCrO₄ ni hosil qiladi.
BaC1₂+K₂CrO₄= BaCrO₄+ 2KCI
Ba²⁺+CrO₄^2- = BaCrO₄
Reaksiyaning bajarilishi: 2--3t BaC1₂ eritmasiga 2--3t K₂CrO₄ eritmasi qo’shilganda sariq cho’kma hosil bo’ladi. Cho’kma HC1 da eriydi.
BaCrO₄+2HC1=H₂CrO₄+BaC1₂
5. Natriy gidrofosfat Na₂HPO₄ ta’siri
Natriy gidrofosfat tuzi Ba²⁺ ionlari bilan kislotalarda eriydigan oq cho’kma BaHPO₄ni hosil qiladi.
BaC1₂+Na₂HPO₄=  BaHPO₄+2NaC1
Ba²⁺+HPO₄^2- =  BaHPO₄
Reaksiyaning bajarilishi: 2 —3t BaC1₂ eritmasiga 2-3t Na₂HPO₄ eritmasi qo’shilganda oq cho’kma hosil bo’ladi. Cho’kma HNO₃da eriydi.
BaHPO₄+2HNO₃=Ba(NO₃)₂+Ba(H₂PO₄)₂


Ca²⁺ kationiga xos reaksiyalar
Reaksiyalarni CaC1₂ yoki Ca(NO₃)₂ eritmalari bilan o’tkaziladi.
1. Kaliy ferrosianid K₄[Fe(CN)₆]tasiri
Kaliy ferrosianid tuzi, ammoniyli bufer eritma ishtirokida Ca^2+- kationni bilan oq cho’kma—kalsiy, ammoniy ferrosianidni hosil qiladi.
CaC1₂+2NN₄C1+K₄[Fe(CN)₆]=  Ca(NH₄)₂[Fe(CN)₆]+4KC1
Ca²⁺+2NH₄⁺+[Fe(CN)₆]^4-= Ca(NH₄)₂[Fe(CN)₆]
Reaksiyaning bajarilishi: 2 — 3t CaCl₂eritmasiga 2t NH₄Cl, 2t NH₄OH eritmalari qo’shib, aralashmani pH=9 bo’lguncha qizdiriladi, so’ngra yana tayyorlangan kaliy ferrosianid eritmasidan 3—4t qo’ishlganda oq cho’kma hosil bo’dadi.
2. Ammoniy oksalat ta’siri
Ammoniy oksalat tuzi Ca²⁺ ioni bilan mineral kislotalarda eriydigan oq cho’kma kalsiy oksalat hosil qiladi.
CaCl₂+(NH₄)₂C₂O₄₌ CaC₂O₄+2NH₄C1
Ca²⁺+C₂O₄^2- = CaC₂O₄
Reaksiyaning bajarilishi: 2 —3t CaC1₂ eritmasiga, 2—3t (NH₄)₂C₂O₄ eritmasidan qo’shib, probirka suv hammomida isitilsa oq cho’kma hosil bo’ladi. Cho’kma HC1da eriydi.
CaC₂O₄+2HC1=H₂C₂O₄+CaC1₂
3.Sulfatlar ta’siri
Yuqori konsentrasiyali Ba²⁺ kationi SO₄^2- ioni bilan oq cho’kma CaSO₄ ni hosil qiladi.
CaC 1₂+H₂SO₄= CaSO₄+2HC1
Ca²⁺+SO₄^2-= CaSO₄
Reaksiyaning bajarilishi: 5 —6t CaC1₂ eritmasi 1 — 2t qolguncha bug’lataladi, so’ngra 1-2t H₂SO₄ eritmasidan qo’shilgalda oq cho’kma hosil bo’ladi.
Sr²⁺ xos reaksiyalar
Reaksiyalarni SrCl₂ yoki Sr(NO3)₂ eritmalari bilan olib boriladi, Sr²⁺kationi xuddi Ba²⁺ kationi so’ngara, SO₄^2- ioni bilan, C₂O₄^2- ioni bilan va HPO₄^2- ioni bilan oq cho’kma SrSO₄, SrC₂O₄ va SrHPO₄ larni hosil qiladi. Ushbu tajribalarni o’tkazib, reaksiya tenglamalarini molekulyar va ionli holida ish daftaringizga yozing.