Kelib chiqishi va rivojlanishi 01
Download 19.35 Kb.
|
3-mavzu
Psixika haqida tushuncha Psixik funksiyalar va hodisalar Psixikaning kelib chiqishi va rivojlanishi 02 Organizm va psixika 04 Psixika Psixika - bu insonning bilish va faoliyatining falsafa, psixologiya va tibbiyot kabi sohalarida mavjud bo'lgan murakkab atama. Someone Famous Ushbu kontseptsiyani turli yo'llar bilan izohlash mumkin: Ruhiy tabiatdagi hodisalar va jarayonlarning umumiy soni (masalan, sezgi, idrok, hissiyot). Hayvonlar, shu jumladan odamlar tomonidan namoyon bo'ladigan va atrofdagi voqelik bilan bog'liq bo'lgan o'ziga xos xususiyat. Voqelikning ob'ektiv komponentlari sub'ekti tomonidan faol namoyish qilish. Bu yuqori uyushgan tirik mavjudotlar va tashqi muhit o'rtasidagi o'zaro ta'sir davomida yuzaga keladi. Jismoniy mashqlar o'zini xulq- atvorda namoyon qiladi. Psixika - bu yuqori tashkilotga ega bo'lgan materiyaga xos xususiyatdir. Uning mohiyati atrofdagi ob'ektiv dunyo sub'ekti tomonidan faol namoyish etilishida yotadi. Bu shaxsning xatti-harakati va sub'ektning faoliyatini o'zini- o'zi tartibga solishga asoslangan. Kelib chiqishi va rivojlanishi 01 Kelib chiqishi Fan tarixi tabiatning tabiiy muhitida psixika tushunchasini aniqlash uchun boshqacha harakat qildi. Fikrni o'zgartirish inson bilimlarini rivojlantirish jarayonida o'zgargan. Psixika Panpsitsizm tabiatni jonli deb ta'kidlaydi. Biopsixizm bu xususiyat har qanday tirik organizmga, shu jumladan o'simliklarga ham xosdir deb hisoblaydi (biz hujayralarni chiqarib tashlaymiz). Neuropsixistik qarashlar bizga faqat asab tizimiga ega bo'lgan odamlar psixikaga ega ekanligini aytadilar. Antropopsixizm tarafdorlari bu hodisa faqat odamga xos, hayvonlar esa "avtomatik mashinalar" deb hisoblashadi. Leontyevga ko'ra, aqliy shakllarning rivojlanishi 3 bosqichga bo'linadi, ular orasida: Boshlang'ich sezgi p-ka. Pertseptual n-ka. Aql psixikasi. Psixikaning yuqoridagi bosqichlaridan iborat bo'lgan fabriya faqat dastlabki ikkitasini qoldirdi. Va u idrok psixikasi kontseptsiyasida aqlni tahlil qilish bosqichini "yo'q qiladi". Ko'proq zamonaviy gipotezalar psixikaning xususiyatlarini va uning mavjudligini ma'lum tirik organizmlarning (masalan, qidirish xatti-harakatlarining) qobiliyatiga bog'liq bo'lgan mezonlar to'plamiga muvofiq belgilaydi. Ko'plab olimlar tomonidan tan olingan bu farazlardan biri A. N. Leontyevning ta'kidlashidir. U psixikaning ob'ektiv mezoni tananing biologik neytral stimulga javob berish qobiliyatidir, deb aytdi. Ushbu xususiyat sezgirlik deb ataladi. Leontievning so'zlariga ko'ra, u subyektiv va ob'ektiv qator jihatlarni o'z ichiga oladi Xususiyatlari Ko'zgu - bu ko'payish, ob'ektizatsiya, itoatsizlik, introversiya va ekstroversiya tushunchalari uchun asos bo'lgan asosiy aqliy mulk. Kozgu Kirish va ekstraversiya psixikaning yo'nalishi bilan bog'liq. Shu bilan birga, ikkinchisi o'rganilayotgan atamaning yangi ma'lumotlarni tushunish va tahlil qilish uchun ochiqligi kabi jihatlarini ko'rsatishi kerak. Kirish va ektraversiya Ob'yektivlashtirish va ajralib chiqish tushunchalari bu psixikaga ega bo'lgan energiyaning o'zgarishi va boshqa shakllarga o'tish qobiliyatidir. Masalan, shoir o'z energiya manbalarini ob'ekt va hodisalardan o'quvchi o'rganadigan asar shakliga singdiradi. Ma'lumotni anglashning oxirgi mavzusi - bu umidsizlik. Umidsizlik Psixologiyada takror ishlab chiqarish - bu predmetning o'ziga xos xususiyati bo'lib, undan foydalanish orqali avvalgi ruhiy holatni tiklash mumkin. Takror ishlab chiqarish Tirik organizmlar psixikasining rivojlanishining to'rtta asosiy darajasi : Asabiylashish tashqi shart-sharoit Yuqori hayvonlarni fel atvori sezgi Sezgirlik Oz ozini aniqlaydigan xatti-harakatlar Inson ongi Vazifalari Doimiy rivojlanish, ichki ziddiyatlarni bartaraf etish natijasida yuzaga keladigan insonning turli xil xususiyatlarini rivojlantirish va takomillashtirish. Ruhiyat orqali ma'lumotni qabul qilishning ilgari mavjud bo'lgan xususiyatlari prizmasidan tashqi ta'sirning doimiy sinishi. Dunyo voqeligini to'g'ri talqin qilish va aks ettirish. Bu erda ob'yektiv voqelik to'g'risidagi ma'lumotlarni tushunish va o'zgartirish haqiqat mavjudligini inkor etmasligini tushunish muhimdir. Boshqacha qilib aytganda, odamning fikriga, masalan, qizil va pishgan olma haqida, ushbu ob'ekt to'g'risidagi ma'lumotlarni boshqa talqin qilish shakllariga qaramay, u shunday bo'lib qoladi. Psixikaning funktsiyalari - bu atrofdagi voqelikning ob'ektga ta'sirini aks ettiradigan vazifalar to'plami. Shuningdek, ular xulq-atvor reaktsiyalarining xususiyatlari, inson faoliyati va atrofdagi dunyoda o'zlarining shaxsiy pozitsiyalaridan xabardorliklarini tartibga soladilar. Psixik funksiyalar asosan 4 ta tipga bolib organiladi 1-tip. Tafakkuri - rasional tip - fikrlovchi tip. Biror narsaning qadr- qimmatini aniq faktlar va mantiqiy mulohazaga tayanib baholaydi. 2-tip.Hissiyot-rasional tip - hissiyotli tip. Yaxshi-yomon, gozal-xunuk tamoyiliga asoslanib emosional baholaydi. 3-tip. Sezgi –irrasional tip - sezgiga asoslanuvchi tip Sezgi a'zolariga tushuvchi, tashqi olam haqidagi axborotlarga tayanadi. 4-tip. Intuisiya-irrasional tip - intuitiv tip. Hayotiy voqealarning mazmunini ongsizlikda, tuygusi va taxminlariga kora baholaydi. Psixikaning tarkibiy qismlari faoliyat, xulq, muomala yaqqol namoyon bolish xususiyatiga ega bolsa, bilish jarayonlari, psixik holatlar, ichki kechimalar, ijodiy rejalar, ilmiy farazlar miyada mujassamlashgani uchun ular kozga korinmaydi. Psixika faollik xususiyatiga ega bolib, u mayllarda, maqbul yechim-ni qidirishda, xatti-harakat variantlari ehtimolligini xayoldan otkazishda, undashda, turtkilarda oz ifodasini topadi. Insondagi quvonch yoki zerikish tuygulari, uning nimalarnidir esga tushirishi, biron-bir xohish yoki intilish kechinmalari, xotirjamlik yoki hayajonlanish, hadiksirash hislarining barchasi shaxsning ichki dunyosini tarkibiy qismlaridir, ya'ni bularning hammasi sub'ektiv psixik hodisalar sanaladi. Odatda, psixik hodisalar deganda ichki, sub'ektiv tajriba faktlarning (voqelikning) namoyon bolishi tushuniladi, ya'ni, psixika hayotning sezgi, idrok, xotira, tafakkur, xayol kabi har biri alohida olingan yaqqol shakllaridan iboratdir. Psixik hodisalar Organizm va psixika Organizm (tana va uning a'zolari)ning mo'tadil ravishda ishlashi insonning barcha ruhiy holatlari, hodisalari, xususiyatlari, hislatlari, mexanizmlari, qonuniyatlari, shuningdek, aks ettirish imkoniyati, xulq-atvori, turlicha faoliyat korinishlari hukm surishini maqsadga muvofiq amalga oshishini ta'minlab turadi. Organizm va psixika bir-birisiz normal shakllanmaydi Download 19.35 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling