Keng manoda istemol jamiyati azolariiqtisodiy ehtiyojlarini qondirish uchun ishlab chiqarilgan tovar va xizmatlardan foidalanish jaroyonini bildiradi

KONISPEKT
Mavzu:Istemol,jamg’arma va invistitsiyalar
Miliy iqtisodiytning yalpi ichki mahsulotning asosiy qismi bo’lgan yangidan vujudga keltirilgan maxsulot,yani sotilgandan keyin uning puldagi ko’rinishi-milliy daromaddan istemol va jamg’arish maqsadida foidalaniladi.Keng manoda istemol jamiyati azolariiqtisodiy ehtiyojlarini qondirish uchun ishlab chiqarilgan tovar va xizmatlardan foidalanish jaroyonini bildiradi
Umumiy istemol bevosita ishlab chiqarish va xizmat ko’rsatish jaryoniga tegishli bo’lib ishlab chiqarish vositalari va ishchi kuchidan ishlab chiqarish maqsadida foidalanish jarayonini anglatadi.
Istemol qilinadigan nemat turiga bog’liq ravishda moddiy hamda nomoddiy nemat va xizmatlar istemolqilish farqlanadi.
Moddiy istemol-extiyojlarni qondirishda moddiy ko’rinishdagi nematlarning tegishli nafli xususiyatlaridan foidalanish .Bularga oziq –ovqat ,kiym –kechak ,uy joy va boshqalar misol keltirish mumkin .
Nomodiy nemat va xizmat istemoli –ehtiyojlarni qondirishda nomoddiy ko’rinishdagi istemol va xizmatlarning tegishli nafli xususiyatlaridan foidalanishdir.
Yakka tartibda yoki jamoa bo’lib istemol qilish ha farqlanadi .
Aloxida shaxsning o’z ixtiyorida bo’lgan nematlarni istemol qilish ,yakka tartibdagi istemolga ,jamiyat azolaridan turli guruxlarning nematlarini birgalikda foidalanish jamoa bo’lib istemol qilishga kiradi .
Milliy daromadning jamiyat azolarining moddiy va manaviy extiyojlarini qondirishga sarflanuvchi qismi istemol fondi deb ataladi .
Isremol fondi butun axolining shaxsiy istemolini,aholiga ijtimoiy xizmat qiladigan muassasalardagi ,shuningdek,ilmiy muassalar va boshqalardagi barcha sarflarni o’z ichiga oladi .
Istemol fondining shaxsiy daromad aholi qo’liga kelib tushadigan qismi istemol sarflari maqsadida ishlatiladi.Istemol sarflari-axoli joriy daromadining kelajagdagi ehtiyojlarini qondirish va daromad olish maqsadida to’lab borish
Shu bilan birga joriy davirda amalga oshirilgan jamg’arma joriy istemolining chegirilgan qismidir ,chunki jamg’arma axolining va korxonalar ixtiyoridagi daromadning istemoliga sarflangan qismi hisoblanadi
Y=C+S
Y-barcha ho’jaliklar ixtiyoridagi daromad
C-istemol miqdori
S-jamg’arma miqdori
Daromad xajmining o’zgarishi natijasida istemol sarflari xajmining o’zgarish darajasi istemolga keyin qo’shilgan moyillik (IQM)deyiladi

Istemoldagi o’zgarish
IKM= -----------------------------------------------------------
Sof daromadning o’zgarishi


Daromad hajmining o’zgarishi natijasida jamg’arma hajmining o’zgarishi darajasi jamg’armaga keyingi qo’shilgan moillik(JQM) deyiladi ,yani


Jamg’armadagi o’zgarish
JQM=-----------------------------------------
Sof daromadning o’zgarishi


Demak sof daromadning bosgan qismi ham yo istemolga
Yoki jamg’armaga sarflanadi .Bu sarflangan qisimlar o’rtasidagi nisbat o’zgargan taqdirda ham ularning umumiy yigi’indisi 1 ga teng bo’ladi