Kesuvchi asbobning yedlrilishi va turg'unligi Bobning qisqacha mazmuni

Aim.uz

Kesuvchi asbobning yedlrilishi va turg'unligi

Bobning qisqacha mazmuni:

1. 
   Asbobning kontaktlanuvchi tig'laridagi ishqalanish va yedirilish.
   
2. 
   Yedirilish grafiklari va ulaming amalda qo'llanilishi. 3.Asbobsozlik materiallarining ishqalanishga chidamliligi. Asbob tig'i yedirilish mexa-nizmining gipotezalari. 4. Kesuvchi asbobning turg'unligi va resursi.
   

Tayanch so'z va iboralar: 1. Ishqalanish va yedirilish. 2. Yedirilish. 3. Turg'unlik, 4. Ishqalanishga chidamlilik. 5. Kesuvchi asbob resursi.

6.1. Asbobning kontaktlanuvchi tig'laridagi ishqalanish va yedirilish



Kesish jarayonida kesuvchi tig'ning old va orqa yuzalari p va bosim ta'sirida va ishlanayotgan material bilan harakatlanuvchan kon-taktda bo'ladi (6.1-rasmga qarang).Bunda old yuza kesilayotgan qirin­dining keskichga qaragan tomoni, orqa yuza esa shakllanayotgan kesish yuzasi ta'sirida bo'ladi.

Ishlatilayotgan materialning mus-tahkamligi qancha yuqori boisa, su­rish qiymati katta va old burchak/ kichik bo'lsa, kontakt maydonchalari-dagi bosim shunga mos ravishda ko'proq bo'ladi. Har xil asboblar uchun kon­takt maydonchalaridagi maksimal bo­sim p_max=2...70 GPa (tokarlik keskich-Iari uchun 10...60 GPa) oralig'ida bo'ladi.

Orqa yuza va kesish yuzasi tashkil etgan kontakt maydonchasida nisbiy sir-

panish tezligikesish tezligi v ga teng deb qabul qilinadi. Oldingi yuza kontakt maydonchasi bo'ylab kesilayotgan qirindining sirpanish tezligiga teng (bu yerda-qirindining kirishishi).

Harakatlanuvchi kontakt sharoitida ishqalanish va normal bosim ta'sirida kontaktlanuvchi yuzalarjuda yuqori temperaturalargachaja-dal qiziy boshlaydi. Bu temperaturalar asbob materiali chidamlilik temperaturasi (kritik temperatura)dan ham ortib ketishi mumkin.

Ko'rsatilgan ishqalanish sharoiti ishqalanish koeffitsiyenti orqali ifodalanishi mumkin. Tajribada aniqlanishicha, sirpanish tez-ligining ortishi bilan ishqalanish koeffitsiyenti biroz kamayadi. Masalan, cho'yan-qattiq qotishma (BK3 va BK8) jufti uchun dangacha pasaygan (6.2-rasm).

Umuman, ishqalanish koef­fitsiyentiishlanayotganjuftma-teriallari va o'zaro sirpanish tezli-giga bog'liqdir.

Ishqalanish asbob tig'lari yedirilishining asosiy sababchisidir. Kuzatishlar kesish jarayoni boshlanishi bilanoq, kesuvchi qir-ralarning yedirila boshlanishini ko'rsatadi. Bu qattiq qotishma plas-

tinkali keskichlarda asosiy va yordamchi qirralarning tutashgan joyi-da, shuningdek qirralarining o'zida mikrosinish (uvalanish)lar misolida namoyon bo'ladi. Kesishjarayoni davomida yedirilish to'xtovsiz davom etadi. Keskich misolida quyidagi 3 turdagi yediriJish kuzatiladi (6.3-rasm):

a) faqat orqa yuza bo 'yicha: tozalab yo 'nishda a=0,005... 0,1 mm; 5<0,1 mm/ayl;

b) old va orqa yuzalar bo'yicha: xomaki yo'nishdamm;
d) faqat old yuza bo'yicha: og'ir stanokJarda ishlov berishda s>l mm/ayl.

Orqa yuza bo'yicha yedirilishda chiziqli o'lcham darajasi sifatida yedi-rilgan yuzaning maksimai kengligi (balandlik bo'yicha), oldin­gi yuza bo'yicha yedirilishda esa yedirilish chuqurchasining chuqurligi va kengligiqabul qilingan.