Kiberjinoyatlar va kiberxavfsizlik

Kiberjinoyatlar va kiberxavfsizlik
Kiber huquqbuzarlik - nafaqat ma’naviy, balki kompaniyalar va odamlar uchun moliyaviy zarar etkazayotgan jiddiy holatdir. Mazkur taqdimotda biz kiber tahdid turlari, ularning oqibatlari va ularga qarshi kurashish texnologiyalari bilan tanishamiz.
Xavfsizlik turlari
Ijtimoiy muhandislik
Inson psixologiyasining xavfsizligiga asoslangan inson omiliga harakatlar.
Zararli dasturlar
Zararli dasturlarning turli turlari (malware) himoyalanmagan tarmoqlar, xavfsiz tashuvchilar yoki elektron pochta orqali kompьyuter va smartfonlarni yo‘qotishi mumkin.
Shaxsiy ma’lumotlarni o‘g‘irlash
Bu huquqbuzarning shaxsiy ma’lumotlaridan foydalanishga erishishda xavfsizlikning buzilishidir.
Hujum turlari
Firibgarlik
Kredit kartalari, spam, fishing, kibermoshenchilar foydalanuvchilarning moliyaviy resurslaridan foydalanish uchun turli taktikalardan foydalanadi.
DDoS-hujumlar
Tashkilotlar infratuzilmasiga harakatlar, shuningdek, server va tarmoqlar bunday harakatlar faoliyat ko‘rsatmoqda.
Ma’lumotlaringizni shifrlash
Sizning fayllaringiz va ma’lumotlaringizni foydalanish/foydalanishni tiklash uchun pul talab qiladigan huquqchilar shifrlashi mumkin.
Ichki tahdidlar
Tahdidlar nafaqat tashqidan, balki tashkilot ichidan ham bo‘lishi mumkin. Sezgich ma’lumotlarga ega bo‘lgan odamlar ulardan nafaqat yaxshi maqsadlar uchun foydalanishi mumkin.
Himoya vositalari
1
Faerwollar
Tarmoqdagi trafikni monitoring qilishda foydalaniladi.
2
Tarmoqlararo ekranlar
Ma’lumotga muayyan qoidalar bo‘yicha xavfsiz foydalanishni ta’min
3
Antiviruslar
Zararli dasturlar va Botnetlar detektorlashtiriladi.
Kiber xavfsizlikka proaktiv yondashuvlar
Kuchli parollar
Foydalanuvchilar quyidagi va yuqori registr, raqamlar va belgilardan foydalanish orqali murakkab maxfiy maxfiy so‘zlar, belgilar birikmalaridan foydalanishlari kerak.
Kibergigiena
Kibergigiena – axborot tizimi yoki ma’lumotlar sog‘lig‘ini saqlash uchun foydalaniladigan chora-tadbir. Bu ma’rifiy moslamalardan foydalanish, maxfiy so‘zni himoya qilish va dasturiy dasturlarni dolzarb qilishni ko‘zda tutadi.
Kiber jinoyatchilikka qarshi kurashishda xalqaro hamkorlik
Kiberpolitsiya
Bu kiber jinoyatchilikka qarshi kurashishda xalqaro muvofiqlashtirishning yaxshi namunasidir. Kiberpolitsiya – kiber tahdidlardan himoya qilish uchun kompaniya va hukumatlar bilan ishlayotgan politsiya bo‘limi.
Kiber xavfsizlik jamg‘armasi
Turli hakerlar kiber xavfsizlik sohasidagi xalqaro hukumat hamkorligi buning zarurligini ko‘rsatdi. Kiber xavfsizlik jamg‘armasining tashkil etilishi dunyoda katta xavfsizlikka xizmat qiladi.
Xulosa va tavsiyalar
Kiber jinoyatchilik kompaniyalarimizga zarar etkazmoqda, shaxsiy hayotimizga xavf qo‘ymoqda va biz va yaqinlarimizga jiddiy zarar etkazmoqda. Dasturiy ta’minotni muntazam yangilash va xavfsizliklarni muntazam tahlillar qilish imkoniyatini kamaytirishi mumkin. Unutmaslik, kiber xavfsizlik har birimizdan boshlanadi.