Кимёвий реакторлардаги жараённи ростлаш Режа

Баъзи ишлаб чиқариш жараёнлари нотурғун бўлади (реактор). Реактор ҳолатини стабиллаштириш учун арс лар ишлаб чиқилади. Агар бундай тизим ҳароратнинг тезкор ўзгариши билан тўғриланмаса, у ҳолда реактордаги қоришмани ёки жараённинг кетишига маҳсулот келишини тўхтатувчи махсус тизимнинг автоматик ҳимояси ишга тушади. Жараённинг математик моделини реактордаги аралашманинг идеал ҳолати учун тузамиз. Реакторнинг модели моддий ва иссиқлик балансларидан иборат, агар реакцияда бир неча турли хил ташкил этувчилар иштирок этса, у ҳолда моддий балансни ҳар бир ташкил этувчи учун алоҳида тузиш керак. Тушунарли бўлиши учун битта реагент иштирок этувчи реакцияни кўриб чиқамиз.

Узлуксиз кимёвий реакторларни бошқаришда ҳосил бўладиган масалалардан бири реактордаги берилган ҳарорат ва концентрацияни барқарор ушлаб туришдан иборатдир. Бу масалани ростлаш қонунига пропорционал ҳолатига нисбатан кўриб чиқамиз. Автоматик ростлаш тизимларини қуриш усулларига сабаб бўладиган ростлагични улашни 8 та вариантлари мавжуд.

Узлуксиз кимёвий реакторларни бошқаришда ҳосил бўладиган масалалардан бири реактордаги берилган ҳарорат ва концентрацияни барқарор ушлаб туришдан иборатдир. Бу масалани ростлаш қонунига пропорционал ҳолатига нисбатан кўриб чиқамиз. Автоматик ростлаш тизимларини қуриш усулларига сабаб бўладиган ростлагични улашни 8 та вариантлари мавжуд.

1-вариант. Реакцион аралашмани киришидаги ҳароратига таъсир қилиб реактордаги топшириқ қийматдан ҳароратни четланиши бўйича ростлаш:

1-вариант. Реакцион аралашмани киришидаги ҳароратига таъсир қилиб реактордаги топшириқ қийматдан ҳароратни четланиши бўйича ростлаш:

x2–x =– S1(y2–y ), (10)

бу ерда: S1 – П-ростлагичнинг кучайтириш коэффициенти; y2 – реактордаги ҳарорат; y – реакторга берилган ҳарорат; x2 – реакцион қоришмага кирувчи ҳарорат; x -y2=y бўлгандаги қоришмага кирувчи ҳарорат қиймати.

Бу усул реактор чиқишидаги реакцион қоришма солинган махсус иссиқлик алмаштиргичнинг ишлаш режимини ўзгаришига асосланган бўлиши мумкин. Лекин бундай тизим ўта инерцион бўлиши мумкин. Бундан ташқари реакторга кирувчи совуқ ва иссиқ оқимларнинг нисбатини ўзгартириш билан реакцион қоришмани қиздириб уни кириш ҳароратини ўзгартириш мумкин.