Kimyo fanidan namunaviy test varianti yechimlari
Download 293.27 Kb. Pdf ko'rish
|
kimyo2020
|
Kimyo fanidan namunaviy test varianti yechimlari O‘zbekiston Respublikasi oliy ta’lim muassasalari bakalavriatiga 2019-2020-o‘quv yili uchun kirish test sinovlarida foydalanilgan kimyo fanidan namunaviy test variantidagi test topshiriqlarining yechimlari 1. 200 kg fosforit talqoni tarkibida fosfor tutgan birikmaning massa ulushi 77,5 % bo‘lsa, necha kilogramm pretsipitat fosforit talqoni o‘rniga ishlatilishi mumkin? A) 258 B) 344
C) 86 D) 172
Yechilishi: Fosforit talqoni tarkibidagi kalsiy fosfat massasini topish uchun umumiy massani kalsiy fosfat massa ulushiga ko‘paytiramiz: 200·0,775=155 kg. Kalsiy fosfatdan ozuqa elementi massasi topiladi va undan pretsipitat massasini aniqlaymiz: 155
Ca 3 (P O 4 ) 2 310 → x=71 P 2 O 5 142
, 71 P 2 O 5 142 → x=172 2CaHP O 4 · 2H 2 O 344 Javob: 172 kg. Manba: I.Asqarov va boshqalar. Kimyo. 8-sinf o‘quvchilari uchun darslik. "Yangiyul poligraph service" nashriyoti. Toshkent-2019. 2. Ekvimolar nisbatda olingan X 2 va Y
2 reaksiyasidan X 2 Y
hosil bo‘lib, 2 mol modda ortib qoldi. Bunga ko‘ra necha mol X 2 Y
olingan? A) 3
B) 4 C) 1
D) 2 Yechilishi: Teng mol nisbat (3:3)da olingan X 2 va Y
2 moddalarning reaksiyaga kirishishi natijasida 1 mol X 2 ortib qolgan bo‘lsa, 2 mol mahsulot hosil bo‘ladi: 2X 2 + 3Y
2 → 2X
2 Y 3 . 2 mol X
2 ortib qolganda necha mol X 2 Y
hosil bo‘lishini topib olamiz: 1 mol X
2 2 mol X
2 Y 3 2 mol X 2 x =? x=4. Javob: 4. Manba: I.R.Asqarov va boshqalar. Kimyo. 7-sinf o‘quvchilari uchun darslik. "Sharq" nashriyoti. Toshkent-2017. 3. Qaysi zarrachalar tarkibidagi elektronlar farqi 2 ga teng? A) N
−3 va P
−3 B) Al
+3 va N
−3 C) S
0 va Cl
− D) Ca
+2 va Cl
+5 Yechilishi: Xlor atomi bitta elektron biriktirib olib, anionga aylanadi va ion 18 ta elektron tutadi: e (Cl−)
= 18. Oltingugurt atomida 16 ta elektron mavjud e (S0)
= 16. Xlor anioni va oltingugurt atomi orasidagi elektronlar farqi 2 ga teng: 18-16=2. Javob: S 0 va Cl − . Manba: I.Asqarov va boshqalar. Kimyo. 8-sinf o‘quvchilari uchun darslik. "Yangiyul poligraph service" nashriyoti. Toshkent-2019. 4. Quyidagi o‘zgarishlar asosida hosil bo‘lgan X va Y organik moddalarning molar massalari (g/mol) yig‘indisini toping. Siklogeksan t,kat −−−→
−3H 2 A(1 mol) (1mol)HN O 3 /H 2 SO 4(kons) −−−−−−−−−−−−−−−→ X 3Zn+6HCl
−−−−−−→ . . . HBr
−−→ . . . N aOH
−−−−→ Y A) 297
B) 216 C) 267
D) 224 Yechilishi: Siklogeksan katalizator ishtirokida qizdirilganda benzol hosil bo‘ladi. 1 mol benzol 1 mol nitrat kislota bilan (sulfat kislota ishtirokida) reaksiyaga kirishib nitrobenzol hosil qiladi. 3 mol 1
Kimyo fanidan namunaviy test varianti yechimlari rux va 6 mol vodorod xlorid reaksiyaga kirishishi natijasida ajralib chiqqan vodorod nitrobenzolni qaytaradi va anilin hosil bo‘ladi. Anilin vodorod bromid bilan reaksiyaga kirishib, fenil ammoniy bromid tuzini hosil qiladi. Hosil bo‘lgan tuzga natriy gidroksid qo‘shganimizda anilin hosil bo‘ladi: Siklogeksan t,kat
−−−→ −3H
2 C 6 H 6 (A) HN O 3 /H 2 SO 4(kons) − −−−−−−−−−−− → C 6
5 N O
2 (X)
3Zn+6HCl −−−−−−→ C 6 H
N H 2 HBr −−→ [C 6 H 5 N H 3 ]Br
N aOH −−−−→ C
6 H 5 N H 2 (Y ). X moddasining molar massasi: M (C 6 H 5 N O 2 ) = 123 g/mol Y moddasining molar massasi: M (C 6 H 5 N H 2 ) = 93 g/mol. X va Y moddalarining molar massalari (g/mol) yig‘indisi: 123+93=216. Javob: 216. Manba: A.Mutalibov va boshqalar. Organik kimyo. 10-sinf o‘quvchilari uchun darslik. G‘ofur G‘ulom nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi. Toshkent-2017. 5. 25 ◦
quyidagi fikrlardan qaysilari to‘g‘ri? a) [H
+ ] = 1 · 10 −5 ; b) [OH
− ] = 1 · 10 −5 ; c) fenolftalein to‘q qizil ranga kiradi; d) metil zarg‘aldog‘i pushti ranga kiradi; e) pH < 7; f) [OH − ] > [H + ]. A) b, c, f B) b, d, f C) a, d, e D) a, c, e Yechilishi: pH va pOH qiymatlari yig‘indisi 14 ga teng bo‘ladi. Bundan quyidagi tenglamani keltirib chiqaramiz: x + x + 4 = 14 pH=9, pOH=5. Bundan ko‘rinib turibdiki, eritma ishqoriy muhitga ega. b) [OH −
−5 ; c) fenolftalein to‘q qizil rangga kiradi; f) [OH − ] > [H
+ ]. Javob: b, c, f. Manba: I.Asqarov va boshqalar. Kimyo. 9-sinf o‘quvchilari uchun darslik. "O‘zbekiston" nashriyoti. Toshkent-2019. 6. Cr(OH) 3 + Cl 2 + N aOH → N a 2 CrO
4 + N aCl + H 2 O.
A) 7,1 B) 14,2
C) 10,65 D) 17,75
Yechilishi: Cr(OH) 3 + Cl 2 + N aOH → N a 2 CrO
4 + N aCl + H 2 O.
quydagicha tenglashtirib, oksidlovchining massasini (g) topib olamiz: 2Cr(OH)
3 + x=10,65 3Cl 2 213 +10N aOH → 2N a 2 CrO 4 + 17,55 6N aCl 351
+8H 2 O. Javob: 10,65. Manba: S.Masharipov va boshqalar. Umumiy kimyo. 11-sinf o‘quvchilari uchun darslik. G‘ofur G‘ulom nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi. Toshkent-2018. 7. 90 g glukoza spirtli bijg‘ishi natijasida olingan spirt sirka kislota bilan ta’sirlashib (H +
A dona C tutgan murakkab efir hosil qildi. Agar ikkinchi reaksiya unumi 75 % bo‘lsa, birinchi reaksiya unumini (%) hisoblang. A) 80
B) 75 C) 90
D) 85 Yechilishi: Glukozaning spirtli bijg‘ish reaksiyasi: C 6
12 O 6 → 2C 2 H 5 OH + 2CO
2 75 % unum bilan hosil bo‘lgan murakkab efirdagi uglerodning atomlar sonini 100 % unumda qancha bo‘lishini topib olamiz: 2
Kimyo fanidan namunaviy test varianti yechimlari 2, 7 · N
A 75 %
x = 3, 6 · N A 100 % Murakkab efirdagi uglerod atomlari soni orqali necha mol spirt reaksiyaga kirishganligini aniqlash mumkin:
x=0,9 mol C 2 H 5 OH 1 mol +CH
3 COOH →
3,6N A CH 3 COOC
2 H 5 4N A uglerod atomi +H 2 O Spirt orqali qancha massadagi (g) glukoza bijg‘iganligini aniqlaymiz: x=81
C 6 H 12 O 6 180 → 0,9 2C 2 H 5 OH 2 +2CO 2 Dastlab 90 g glukozadan 81 g glukoza reaksiyaga kirishgan bo‘lsa, reaksiya unumini topamiz: 90 g 100 %
81 g x = 90 %
Javob: 90. Manba: A.Mutalibov va boshqalar. Organik kimyo. 10-sinf o‘quvchilari uchun darslik. G‘ofur G‘ulom nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi. Toshkent-2017. 8. Zichligi 1,2 g/ml bo‘lgan 600 g eritmada 147 g ortofosfat kislota mavjud. Eritma konsentratsiyasini (mol/l) hisoblang (zichlik nisbiy olingan). A) 5
B) 3 C) 1
D) 2 Yechilishi: Berilgan ma’lumotlardan foydalanib eritmaning foiz konsentratsiyasini aniqlaymiz: C % = erigan modda massasi eritma massasi · 100 % = 147 600
· 100 % = 24, 5 %. Foiz konsentratsiya va zichlikdan foydalangan holda eritmaning molar konsentratsiyasini topib olamiz: C
= C% · 10 · ρ M =
98 = 1 · 12 4 = 3.
Javob: 3. Manba: S.Masharipov va boshqalar. Umumiy kimyo. 11-sinf o‘quvchilari uchun darslik. G‘ofur G‘ulom nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi. Toshkent-2018. 9. Mis (I)-oksid va mis (I)-sulfidlar aralashmasi o‘zaro ta’sirlashganda tarkibida 0,8 mol Cu va 3,2 g S atomlari tutgan qattiq qoldiq olindi. Reaksiyada ajralgan gaz hajmini (l, n.sh.) aniqlang. A) 2,24
B) 4,48 C) 1,12
D) 3,36 Yechilishi: Mis (I)-oksidi va mis (I)-sulfidi quyidagicha reaksiyaga kirishadi: 2Cu 2
2 S → 6Cu + SO 2 .
tarkibidagi misning miqdorini topamiz: x=0,2
Cu 2 2 3,2 S 32 . Umumiy misni miqdoridan sulfid tarkibidagini ayirsak erkin misni miqdori kelib chiqadi: 0, 8 − 0, 2=0,6 mol mis hosil bo‘lgan. Hosil bo‘lgan mis orqali ajralgan gaz hajmini aniqlaymiz: 3
Kimyo fanidan namunaviy test varianti yechimlari 2Cu
2 O + Cu
2 S →
0,6 6Cu
6 + x=2,24 SO 2 22,4 Javob: 2,24 l Manba: I.Asqarov va boshqalar. Kimyo. 9-sinf o‘quvchilari uchun darslik. "O‘zbekiston" nashriyoti. Toshkent-2019. 10. Benzol va stiroldan iborat aralashma 200 g 8 %li bromli suv eritmasini rangsizlantiradi. Xuddi shunday aralashma to‘liq yondirilganda 2 mol karbonat angidrid ajraladi. Dastlabki aralashma tarkibidagi benzol miqdorini (mol) hisoblang. A) 0,3 B) 0,1
C) 0,2 D) 0,4
Yechilishi: Aralashmada faqat stirol bromli suv bilan ta’sirlashishini bilgan holda uning molini topib olamiz: x=0,1 C
H 5 CH = CH 2 1 + 16 Br 2 160 → C
6 H 5 CHBr − CH 2 Br Aralashmani yoqqanimizda stiroldan ajralgan karbonat angidrid 0,8 mol ekanligini bilgan holda benzoldan ajralgan karbonat angidrid molini topamiz: 2 − 0, 8=1,2. Bu karbonat angidrid orqali benzolni molini aniqlashimiz mumkin: x=0,2
C 6 H 6 1 +7, 5O 2 → 1,2 6CO 2 6 0,1 C 6 H 5 CH = CH 2 1 +10O 2 → x=0,8 8CO 2 8 2 +3H 2 O +4H 2 O Javob: 0,2. Manba: A.Mutalibov va boshqalar. Organik kimyo. 10-sinf o‘quvchilari uchun darslik. G‘ofur G‘ulom nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi. Toshkent-2017. 11. Qaysi javobda berilgan gazlar aralashmasiga HCl qo‘shilganda aralashma zichligi avval kamayib, so‘ngra ortadi? A) CO + C 2 H 4 B) CO
2 + O
3 C) N e + C 3 H
D) H 2 + N H 3 Izoh: Ammiak bilan vodorod xlorid reaksiyaga kirishib tuz hosil qilishi hisobiga dastlab zichlik kamayadi, vodorod xlorid qo’shilavergan sari zichlik ortib boradi (etilen va is gazi molar massalari bir xilligi sabab, dastlab zichlik o‘zgarmaydi). Javob: H 2 + N H 3 . Manba: S.Masharipov va boshqalar. Umumiy kimyo. 11-sinf o‘quvchilari uchun darslik. G‘ofur G‘ulom nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi. Toshkent-2018. 12. Qaysi moddalar qatorida elektron zichlik azot atomi tomon siljigan? A) AlN , N H 3 B) N 2 O, N H
3 C) N O, N H 3 D) N Cl
3 , N O
2 Izoh: Azotning elektromanfiyligi katta bo‘lgan birikmalarda elektron zichlik azot atomi tomon siljigan. Javob: AlN , N H 3 .
poligraph service" nashriyoti. Toshkent-2019. 13. Molar massasi 86 g/mol bo‘lgan uglevodorodning ikkilamchi uglerod tutgan izomerlar soni eng ko‘pida nechta? A) 2
B) 4 C) 3
D) 5 4
Kimyo fanidan namunaviy test varianti yechimlari Yechilishi: Molar massasi 86 g/mol bo‘lgan alkan-geksan va uning jami izomerlari beshta. Shulardan to‘rttasida ikkilamchi uglerod atomlari uchraydi: 1) CH
3 − CH
2 − CH
2 − CH
2 − CH
2 − CH
3 2) CH 3 − CH
2 − CH
2 − CH − CH 3 |
3 3) CH 3 − CH
2 − CH − CH 2 − CH
3 | CH 3 4) CH 3 | CH 3 − CH
2 − C − CH
3 | CH 3 5) CH 3 − CH − CH − CH 3 |
CH 3 CH 3 Javob: 4. Manba: A.Mutalibov va boshqalar. Organik kimyo. 10-sinf o‘quvchilari uchun darslik. G‘ofur G‘ulom nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi. Toshkent-2017. 14. 254
102 N o → x
4 2 α + y 0 − β + 238 96 Cm yadro reaksiyasi asosida 6, 02 · 10 19 dona elektron hosil bo‘lgan bo‘lsa, yemirilgan nobeliy izotopi massasini (mg) hisoblang. A) 25,4
B) 38,1 C) 12,7
D) 6,35 Yechilishi: Berilgan yadro reaksiyasi orqali chap va o‘ng tomondagi massalar farqini topib, α=4 ekanligini aniqlaymiz. α-zarrachaning oldidagi koeffitsientdan foydalangan holda, reaksiyani tenglashtirish uchun ajralib chiqqan elektronlar soni 2 ta ekanligini bilib olish mumkin: 254 102
N o → (x = 4) 4 2 α + (y = 2) 0 −1 β + 238
96 Cm Tenglashgan reaksiya orqali quyidagicha proporsiya tuzamiz: 254000 mg 12, 04 · 10 23 x =?
6, 02 · 10 19 x = 254000 · 6, 02 · 10 19 12, 04 · 10 23 = 25, 4 · 6, 02 · 10 23 12, 04 · 10 23 = 12, 7 mg. Javob: 12,7. Manba: S.Masharipov va boshqalar. Umumiy kimyo. 11-sinf o‘quvchilari uchun darslik. G‘ofur G‘ulom nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi. Toshkent-2018. 15. Natriy gidroksid va natriy karbonatlarning konsentratsiyasi tegishli ravishda 0,2 mol/l va 0,3 mol/l bo‘lgan 250 ml eritmaga 5,88 g natriy gidrokarbonat qo‘shildi. Hosil bo‘lgan eritmadagi gidrokarbonat va karbonat anionlarining molarligini hisoblang (jarayonda hajm o‘zgarmagan deb hisoblang). A) 0,07; 0,075 B) 0,08; 0,5 C) 0,02; 0,03 D) 0,02; 0,125 Yechilishi: n = C m · V
(l) ; N aOH moli n = 0, 2 · 0, 25 = 0, 05; N a 2 CO 3 moli n = 0, 3 · 0, 25 = 0, 075; n (N aHCO3) = m M r = 5, 88
84 = 0, 07 mol 5
Kimyo fanidan namunaviy test varianti yechimlari 0,05
N aOH 1 + 0,07 x=0,05
N aHCO 3 1 → x=0,05
N a 2 CO 3 1 +H 2 O 0,075 N a 2 CO 3 Ortib qolgan natriy gidrokarbonatning moli n=0,07-0,05=0,02. Dastlabki va hosil bo‘lgan natriy karbonat mollarining yig‘indisi n=0,075+0,05=0,125. Eritmadagi gidrokarbonat va karbonat ionlarining mollari ham mos ravishda tuzlar mollariga tengligini bilgan holda, molar konsentratsiyalarini aniqlaymiz: C m(N aHCO 3 ) = 0, 02 0, 25
= 0, 08 C m(N a 2 CO 3 ) = 0, 125 0, 25 = 0, 5
Javob: 0,08; 0,5. Manba: S.Masharipov va boshqalar. Umumiy kimyo. 11-sinf o‘quvchilari uchun darslik. G‘ofur G‘ulom nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi. Toshkent-2018. 16. Poliizopren molekular massasi 13600 ga teng bo‘lsa, polimer tarkibida necha dona gibrid orbitallar mavjudligini aniqlang. A) 7200
B) 5400 C) 3600
D) 4500 Yechilishi:
− sp 3 CH 2 − sp 2 C = sp 2 CH − sp 3 CH 2 − | CH 3 sp 3 n = 13600
68 = 200. sp 2 gibridlangan atomda 3 ta, sp 3 gibridlangan atomda 4 ta gibrid orbitallar mavjud. 3 · 2 + 4 · 3 = 18. Molekulada 18 · 200 = 3600 ta gibrid orbitallar mavjud. Javob: 3600. Manba: A.Mutalibov va boshqalar. Organik kimyo. 10-sinf o‘quvchilari uchun darslik. G‘ofur G‘ulom nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi. Toshkent-2017. 17. Quyidagi o‘zgarishlar asosida rux tutgan X va Y moddalarning molar massalari (g/mol) yig‘indisini toping. Rux shpati (t ◦ ) −−→ . . . (CO (mo‘l)) − −−−−−− → X (HNO
3(kons) ) −−−−−−−−→ . . . (t ◦ ) −−→ . . . (KOH/H
2 O) −−−−−−−→ Y A) 292 B) 276
C) 404 D) 326
Yechilishi: Rux shpati rux karbonatligini bilgan holda uni qizdirsak rux oksidi hosil bo‘ladi. Hosil bo‘lgan oksidni is gazi metallgacha qaytaradi. Rux metalliga konsentrlangan nitrat kislota qo‘shganimizda rux nitrat hosil bo‘ladi. Hosil bo‘lgan tuz qizdirilib ZnO olinadi. Rux oksidiga kaliy gidroksidning suvli eritmasi ta’sir ettirilganda K 2 [Zn(OH)
4 ] ta’rkibli kompleks birikma olinadi: ZnCO
3 (t o ) −−→ ZnO
CO −−→ Zn(X) HN O 3(kons)
−−−−−−−→ Zn(N O 3 ) 2 (t o ) −−→ ZnO
KOH/H 2 O −−−−−−→ K 2 [Zn(OH) 4 ](Y )
Rux tutgan X va Y moddalarning molar massasini topib qo‘yamiz: M (Zn) = 65 g/mol, M (K 2 [Zn(OH) 4 ]) = 211 g/mol 65+211=276. Javob: 276. 6
Kimyo fanidan namunaviy test varianti yechimlari Manba: I.Asqarov va boshqalar. Kimyo. 9-sinf o‘quvchilari uchun darslik. "O‘zbekiston" nashriyoti. Toshkent-2019. 18. 2 litr 0,4M li HX kislota eritmasida kislota hisobiga hosil bo‘lgan zarrachalar Avogadro soniga teng bo‘lsa, HX kislotaning dissotsiatsiyalanish darajasini toping. A) 1/3
B) 1/5 C) 1/4
D) 1/2 Yechilishi: Dastlab kislotaning molini topib olamiz: n = 0, 4 · 2 = 0, 8 mol. Kislota dissotsiatsiyalanganda bitta molekulada ikkita ion hosil bo‘lishi hisobiga zarrachalar soni ortadi: HX → H
+ + X
− . 1 mol HX 1 molga ortish x = 0, 2 mol 0, 2 mol x = 0, 2 mol; α = 0, 2 0, 8
= 1 4 . Javob: 1/4. Manba: S.Masharipov va boshqalar. Umumiy kimyo. 11-sinf o‘quvchilari uchun darslik. G‘ofur G‘ulom nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi. Toshkent-2018. 19. 1 mol spirtning yonishidan hosil bo‘lgan karbonat angidrid massasi 2 mol shu spirtning oksidlanishidan hosil bo‘lgan kislota massasiga teng. Spirtning bitta molekulasi tarkibidagi atomlar sonini toping. A) 9
B) 15 C) 12
D) 18 Yechilishi: 1 mol spirtning yonishi quyidagicha: C n
2n+1 OH + 1, 5O 2 → nCO
2 + (n + 1)H 2 O
2C n H 2n+1 OH + 4[O] → 2C n H
O 2 + 2H 2 O Ushbu reaksiyadan hosil bo‘lgan moddalarni quyidagicha tenglab uglerodlar sonini topib olamiz: 44n = (14n + 32) · 2 16n = 64
n = 4 Uglerodlar sonidan spirtni aniqlash mumkin: C 4 H
OH. Javob: 15. Manba: A.Mutalibov va boshqalar. Organik kimyo. 10-sinf o‘quvchilari uchun darslik. G‘ofur G‘ulom nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi. Toshkent-2017. 20. Alanin va sirka kislota aralashmasida N (C)=1,2·N A va N (N )=1,204·10 23 dona bo‘lsa, ushbu aralashmani neytrallash uchun konsentratsiyasi 2,5 mol/l bo‘lgan N aOH eritmasidan qancha (ml) talab etiladi? A) 200 B) 250
C) 300 D) 350
Yechilishi: 1, 204 · 10 23 6, 02 · 10 23 = 0, 2 mol azot. Alanin molekulasida 1 ta azot atomi bo‘lganligi uchun alaninning miqdori ham 0,2 mol. Alanindagi uglerodlar soni 0, 2 · 3 = 0, 6 · N A . Sirka kislota molini topib olamiz: 1, 2 − 0, 6 = 0, 6. 0, 6/2 = 0, 3 mol. 0,2
CH 3 − CH(N H 2 ) − COOH
1 + x=0,2 N aOH 1 → CH 3 − CH(N H
2 ) − COON a + H 2 O
Kimyo fanidan namunaviy test varianti yechimlari 0,3
CH 3 COOH 1 + x=0,3 N aOH 1 → CH 3 COON a + H 2 O
(N aOH) = 0, 2 + 0, 3 = 0, 5 mol V = n
m = 0, 5 2, 5 = 0, 2 l, ya’ni 200 ml. Javob: 200. Manba: A.Mutalibov va boshqalar. Organik kimyo. 10-sinf o‘quvchilari uchun darslik. G‘ofur G‘ulom nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi. Toshkent-2017. 21. XBr
2 va Y Br
3 suyuqlanmalari solingan idishlar ketma-ket tok manbayiga ulangan. Birinchi idish katodida 3,6 mol X va ikkinchi idish katodida 134,4 g Y hosil bo‘ldi. Y elementning nisbiy atom massasini aniqlang. A) 56 B) 70
C) 27 D) 84
Yechilishi: Idishlar tokka ketma-ket ulanganligi sabab ulardan bir xil miqdorda tok o‘tadi. Anodlarda bir xil modda chiqqanligi uchun ularning miqdori ham teng bo‘ladi: XBr 2
3,6 X 1 + 3,6
Br 2 1 2Y Br 3 → x=2,4 2Y 2 +3 3,6
Br 2 3 Ar = 134, 4
2, 4 = 672 12 = 336 6 = 56.
Javob: 56. Manba: S.Masharipov va boshqalar. Umumiy kimyo. 11-sinf o‘quvchilari uchun darslik. G‘ofur G‘ulom nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi. Toshkent-2018. 22. 1 mol mis (II)-nitrat termik parchalanganda 2,5 mol kislorod atomi tutgan qattiq qoldiq olindi. Reaksiyada ajralgan gaz hajmini (l, n.sh.) hisoblang. A) 19,6
B) 16,8 C) 39,2
D) 33,6 Yechilishi: Bir mol mis (II)-nitrat tarkibida 6 mol kislorod atomi bo‘ladi. Qattiq qoldiq tarkibida 2,5 mol kislorod atomlari qolgan bo‘lsa, 6 − 2, 5 = 3, 5 mol kislorod atomlari gaz tarkibida bo‘ladi: 2Cu(N O
3 ) 2 → 2CuO + 4N O 2 + O 2 112 l
112 l gazlarda 10 mol O
x =? 3, 5 mol O x=39,2 l. Javob: 39,2. Manba: I.Asqarov va boshqalar. Kimyo. 8-sinf o‘quvchilari uchun darslik. "Yangiyul poligraph service" nashriyoti. Toshkent-2019. 23. Noma’lum alken molekulasidagi protonlar soni 24 ta bo‘lsa, molekuladagi qutbli kovalent bog‘lar sonini aniqlang. A) 6 B) 8
C) 2 D) 4
Yechilishi: Alkenlarning umumiy formulasi (C n H 2n ) orqali protonlar soni (8n) topib olinadi va 24 ga tenglashtiriladi: 8n = 24, n = 3. Alken C 3 H 6 aniqlanadi. Bunda 6 ta qutbli kovalent bog‘ 8
Kimyo fanidan namunaviy test varianti yechimlari mavjud (alkenda qutbli bog‘lar C − H bog‘lar soniga teng). Javob: 6. Manba: A.Mutalibov va boshqalar. Organik kimyo. 10-sinf o‘quvchilari uchun darslik. G‘ofur G‘ulom nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi. Toshkent-2017. 24. Metan va etin aralashmasida uglerod massasi vodorodnikidan 4 marta ortiq. Shu aralashma mo‘l bromli suvdan o‘tkazilganda hajm necha marta kamayadi? A) 4
B) 2,5 C) 2
D) 1,25 Yechilishi: 1 mol CH 4 x mol C 2 H 2 12 + 24x 4 + 2x
= 4 x = 0, 25 1, 25
1 CH 4 0,25 C 2 H 2 +2Br 2 → C
2 H 2 Br 4 1, 25 1 = 1, 25
Hajmiy ulush mol ulushga teng. Javob: 1,25. Manba: A.Mutalibov va boshqalar. Organik kimyo. 10-sinf o‘quvchilari uchun darslik. G‘ofur G‘ulom nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi. Toshkent-2017. 25. Qaysi spirt degidratlanganda oddiy efir hosil qiladi, alken hosil qilmaydi? A) butanol-1 B) 2-metil-propanol-2 C) 2,3-dimetil-butanol-1 D) 2,2-dimetilpropanol-1 Izoh: Uglerod eng yuqori valentligi IV bo‘lganligi sabab 2,2-dimetilpropanol-1 ning birinchi va ikkinchi uglerodlari orasiga qo‘sh bog‘ hosil bo‘lmaydi. Javob: 2,2-dimetilpropanol-1. Manba: A.Mutalibov va boshqalar. Organik kimyo. 10-sinf o‘quvchilari uchun darslik. G‘ofur G‘ulom nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi. Toshkent-2017. 26. To‘yingan bir atomli spirt molekulasida kislorodning massa ulushi 0,5 ga teng bo‘lsa, uning nisbiy molekular massasini hisoblang. A) 74 B) 32
C) 60 D) 46
Yechilishi: To‘yingan bir atomli spirtning umumiy formulasi quyidagicha: C n H 2n+1 OH.
Umumiy formula bo‘yicha kislorodning massasi va massa ulushidan foydalanib spirt molekulasining massasini aniqlaymiz: 16 0, 5
x =? 1 x=32. Javob: 32. Manba: A.Mutalibov va boshqalar. Organik kimyo. 10-sinf o‘quvchilari uchun darslik. G‘ofur G‘ulom nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi. Toshkent-2017. 9
Kimyo fanidan namunaviy test varianti yechimlari 27. O‘rtacha tezligi 2,5 mol/(l·min) bo‘lgan reaksiya (X (g) ↔ Y
(g) ) uchun 5 mol X modda olindi. Agar 24 sekunddan keyin 12,04·10 23 dona X sarflanmay qolgan bo‘lsa, reaktor hajmi qancha (litr) bo‘lganligini toping. A) 3
B) 2 C) 4
D) 1 Yechilishi: Berilgan tezlik va vaqtdan foydalangan holda molar konsentratsiyani aniqlaymiz: 24 s=0,4 min C m = ν · t = 2, 5 · 0, 4 = 1. 12, 04 · 10 23 6, 02 · 10 23 = 2
5 − 2 = 3 mol reaksiyaga kirishgan. V =
n C m = 3 1 = 3 l. Javob: 3. Manba: S.Masharipov va boshqalar. Umumiy kimyo. 11-sinf o‘quvchilari uchun darslik. G‘ofur G‘ulom nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi. Toshkent-2018. 28. n(O)=1,5 mol bo‘lgan KN O 3 va Cu(N O 3 ) 2 aralashmasida kaliy atomlari umumiy atomlarning 1/8 qismini tashkil etadi. Ushbu aralashma to‘liq parchalanganda hosil bo‘lgan gazlar hajmini (l, n.sh.) hisoblang. A) 11,2
B) 8,96 C) 4,48
D) 6,72 Yechilishi: Umumiy atomlarni 8x deb olib kaliy atomlari orqali kaliy nitrat atomlari sonini topamiz: x K
N O 3 5x 5 3x Cu(N O 3 ) 2 9 8x 5x kaliy nitratni umumiy 8x dan ayirsak 3x mis (II)-nitrat atomlari sonini topish mumkin. Ikkala tuz atomlaridan foydalanib umumiy kislorod atomlari sonini topamiz: 5x KN O
3 5 → 3x 3O 3 3x Cu(N O
3 ) 2 → 9 2x 6O 6 kislorod atomlari 5x ekanligini bilgan holda, quyidagicha x ni topib olamiz: 5x = 1, 5 x = 0, 3 Topilgan x orqali kaliy nitrat 0,3 mol, mis (II)-nitrat 0,1 mol ekanligini bilish mumkin. Ikkala tuzning parchalanishi orqali ajralgan gazlar hajmini topib olamiz: 0,3
2KN O 3 2 → 2KN O 2 + x=3,36 O 2 22,4 2 0,1 Cu(N O 3 ) 2 2 → 2CuO + x=5,6 4N O
2 + O
2 112
V = 3, 36 + 5, 6 = 8, 96 l. Javob: 8,96. Manba: I.Asqarov va boshqalar. Kimyo. 8-sinf o‘quvchilari uchun darslik. "Yangiyul poligraph service" nashriyoti. Toshkent-2019. 10
Kimyo fanidan namunaviy test varianti yechimlari 29. Quyidagi reaksiya uchun koeffitsientlar yig‘indisini aniqlang. C 3
6 (OH)
n + xO
2 → yCO
2 + 4H
2 O A) 10 B) 12 C) 13
D) 11 Yechilishi: Dastlab reaksiya tenglamasini yozamiz va undan uglerodlar sonini tenglashtiramiz: C 3
6 (OH)
n + xO
2 → 3CO
2 + 4H
2 O Uglerodlar soni tengligini bilgan holda, chap va o‘ng tomondagi vodorod atomlarini soni tenglab olamiz: C 3 H 6 (OH) 2 + xO
2 → 3CO
2 + 4H
2 O Ushbu natijalardan foydalanib oksidlovchining oldiga 4 qo‘yish kerakligini bilish mumkin: C 3 H 6 (OH)
2 + 4O
2 → 3CO
2 + 4H
2 O Koeffitsientlar yig‘indisi qo‘yidagicha: 1+4+3+4=12. Javob: 12. Manba: A.Mutalibov va boshqalar. Organik kimyo. 10-sinf o‘quvchilari uchun darslik. G‘ofur G‘ulom nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi. Toshkent-2017. 30. X
(g) ↔ 2Y
(g) reaksiya tenglamasi bo‘yicha to‘g‘ri reaksiya tezlik konstantasi k 1 =0,04 s
−1 va teskari reaksiya tezlik konstantasi k 2 =0,1 litr/(mol·s). Muvozanat holatdagi sistemada 0,1 mol/l X modda bo‘lsa, uning dastlabki miqdorini (mol) aniqlang. (V =4 litr) A) 1,2
B) 0,4 C) 0,8
D) 0,6 Yechilishi: Muvozanat holatida to‘g‘ri va teskari reaksiya tezliklari tenglashadi: k 1
2 · [Y ]
2 0, 04 · [0, 1] = 0, 1 · [Y ] 2 [Y ] = 0, 2 x=0,1 X (g) 1 ↔ 0,2 2Y (g)
2 0,1+0,1=0,2 mol/l. n = C m
(t) = 0, 2 · 4 = 0, 8 mol. Javob: 0,8. Manba: S.Masharipov va boshqalar. Umumiy kimyo. 11-sinf o‘quvchilari uchun darslik. G‘ofur G‘ulom nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi. Toshkent-2018. Test varianti “Test topshiriqlari to‘plami 2019” asosida shakllantirilgan: 1 – 73-bet 30 2 – 13-bet 72 3 – 14-bet 3 4 – 94-bet 94 5 – 50-bet 42 6 – 61-bet 83 7 – 116-bet 63 8 – 38-bet 3 9 – 80-bet 35 10 – 99-bet 43 11 – 9-bet 30 12 – 24-bet 33 13 – 86-bet 20 14 – 20-bet 68 15 – 44-bet 63 16 – 123-bet 25 17 – 69-bet 33 18 – 48-bet 29 19 – 109-bet 62 20 – 118-bet 5 21 – 64-bet 27 22 – 76-bet 62 23 – 25-bet 47 24 – 98-bet 34 25 – 114-bet 39 26 – 105-bet 29 27 – 29-bet 9 28 – 84-bet 68 29 – 56-bet 33 30 – 33-bet 47 11 Download 293.27 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|