Kimyoning asosiy tushunchalari va stexiometrik qonunlari. Zamonaviy o‘lchov va birliklar sistemasi, kimyoviy birikmalarining sinflanishi, nomenklaturasi

Gidroksotuzlarning umumiy formulasi
Kislota qoldig’i I valentli bo’lgada MeOH(NO₃)₂;
Kislota qoldig’i II valentli bo’lganda MeOHSO₄;
Kislota qoldig’i III valentli bo’lganda [MeOH]₃(PO₄) ko’rinishida bo’ladi.
Nomlanishi:
Asosli tuzlarni nomlashda metallning nomi va valentligi, so’ngra gidrokso so’zi va nihoyat, kislota qoldig’ining nomi o’qiladi (aytiladi). Masalan: Ca(OH)Cℓ - kalsiy gidroksoxlorid, (CaOH)₂SO₄ – kalsiy gidroksosulfat, AℓOH(NO₃)₂ – alyuminiy gidroksonitrat, FeOHNO₃ temir (II) gidroksonitrat, FeOHSO₄ temir (III) gidroksosulfat va h. z.
Agar asosli tuz tarkibidagi metall atomlari ikkita gidroksid guruh bilan bog’langan bo’lsa, gidrokso so’zining oldiga di old qo’shimchasi qo’shiladi. Masalan: Aℓ(OH)₂NO₃ – alyuminiy digidroksonitrat, [Fe(OH)₂]₂SO₄ – temir (III) digidroksosulfat.

1.9. Modda miqdori. Mol. Molyar massa

Xalqaro birliklar sistemasi (SI) da modda miqdorining birligi sifatida mol qabul qilingan.

Mol-bu moddaning 0,012 kg uglerod (¹²C) izotopida nechta atom bo’lsa, tarkibida shuncha strukturaviy birliklar (molekula, atom, ion, elektron) bo’ladigan miqdoridir.
m_c= 1,993 ∙ 10^-26 kg; ¹²C izotopidagi atomlar soni:
N_A = = 6,02 ∙ 10²³ ta atom
6,02∙10²³ soni Avogadro doimiysi deyiladi va N_A bilan belgilanadi. N_A - 1 mol moddadagi strukturaviy birliklar sonini bildiradi.
Modda miqdori (mol) molyar massa (M) va molekulalar soni orasida quyidagi bog’lanish mavjud:

Modda miqdori haqida gapirilganda hamma vaqt qanday zarracha to’g’risida gap borayotganini aniq bilishimiz lozim. Masalan:
1 mol uglerod = 6,02∙10²³ ta C atomlari (C atomlardan tuzilgan)=12g C
1 mol suv = 6,02 ∙10²³ ta H₂O molekulasi = 18g suv
1 mol sulfat ioni = 6,02 ∙ 10²³ ta SO ionlari = 96g SO
1 mol elektron = 6,02 ∙ 10²³ ta e^- demakdir.
Modda miqdori n harfi bilan belgilanadi va uning o’lchov birligi mol.