Kimyoning asosiy tushunchalari va stexiometrik qonunlari. Zamonaviy o‘lchov va birliklar sistemasi, kimyoviy birikmalarining sinflanishi, nomenklaturasi

1.5. Nisbiy molekulyar massa

Nisbiy molekulyar massa molekulaning massasi ¹²C izotopi massasining qismidan necha marta katta ekanligini ko’rsatadi:

6,02∙10²³ ta molekulaning massasi uning molekulyar massasiga teng bo’ladi. Har qanday molekulaning absolyut massasini topish uchun uning molekulyar massasini Avogadro soniga bo’lish kerak. Masalan: 1 ta suv molekulasining absolyut massasi 18/6,02∙10²³ = 2,99 ∙10 ^-23 g, 1 ta kislorod molekulasining absolyut massasi esa 32/6,02∙10²³ = 5,316 ∙10 ^-23 grammga teng bo’ladi.
Nisbiy molekulyar massa son jihatidan modda molekulasi tarkibiga kiradigan barcha atomlar nisbiy atom massalari yig’indisiga teng:

Masalan:


• Nisbiy atom massa kimyoviy elementning asosiy xarakteristikasi bo’lsa, nisbiy molekulyar massa moddaning asosiy xarakteristikasi hisoblanadi.
Masalalar
1. Temir atomining massasi 9,3 ∙10 ^-23 g ga teng bo’lsa, uning nisbiy atom massasini toping.
Yechish: 1-usul.


2. Bir molekula azotning va 2 atom misning massasini hisoblang.

3. 2g kaliy bixromatda nechta xrom atomlari bo’ladi ?

4. Quyidagilarning: a) bir atom kumushning; b) bir molekula suvning grammlarda ifodalangan massasini hisoblab toping. J: a) 1,8∙10^-22g; b) 3∙10^-23g
5. Modda molekulasining massasi 5,65 ∙ 10^-26kg bo’lsa, uning nisbiy molekulyar massasini toping. J: 34 g.
6. Mis atomining absolyut massasini toping. J: 10,6 ∙ 10^-23 g.
7. Simob atomining absolyut massasini toping. J: 3,34 ∙10^-22 g.
8. Xona temperaturasidagi oltingugurt bug’i tarkibida bitta S_x ning massasi 4,26 ∙ 10^-22 g ga teng. Oltingugurt atomining massasi 5,32 ∙ 10^-23 g ga teng bo’lsa, x ning qiymatini toping. J: 8.
9. Bitta SO₂ molekulasining massasini toping. J: 10,63 ∙10^-23g.
10. 100 dona azot atomining massasini toping. J: 2,326 ∙ 10^-21g.