Kimyoning asosiy tushunchalari va stexiometrik qonunlari. Zamonaviy o‘lchov va birliklar sistemasi, kimyoviy birikmalarining sinflanishi, nomenklaturasi

Miqdoriy unum-reaksiya mahsulotining unumi η=100 % bo’lgandagi unum.
Masala. 160 g ammoniy nitrat (NH₄NO₃) qizdirilganda 33,6 l N₂O ajralib chiqqan bo’lsa reaksiya unumini hisoblang.
Yechish:

2- usul: η = formuladan η = = 75%
Masala. Agar reaksiya unumi nazariyga nisbatan 82 % ni tashkil etsa, 8 g mis (II) oksidi vodorod bilan qaytarilganda necha gramm mis hosil bo’ladi?
Yechish:

Agar reaksiya unumi 100% bo’lsa, masala sharti bo’yicha reaksiya unumi 82 % ga teng:

2-usul. tenglamaga qiymatlarni qo’yamiz:
g Cu.

Masalalar
1. 111g (CuOH)₂CO₃ (malaxit ) parchalanganda necha grammdan mis (II) oksid, suv va karbonat angidrid hosil bo’ladi? J: 80g CuO ; 22g CO_2; 9g H₂O
2. Vodorod ta’sirida : a) 10g Cu₂O ; b) 10g CuO; d) 232g WO₃; e) 446g PbO qaytarilganda necha gramm suv va metall hosil bo’ladi ?
J: a) 1,25g suv va 8,9g Cu; b) 2,25g suv va 8g Cu;
d) 54g suv va 184g W; e) 36g suv va 414g Pb.
3. Bir xil miqdorda (1moldan) olingan quyidagi moddalarning qaysi biri termik parchalanganda ko’proq miqdorda kislorod ajralib chiqadi ?
1) HgO; 2) KMnO₄ ; 3)NaNO₃; 4) KCℓO₃; J: 4.
4. 267g AℓCℓ₃ olish uchun; a) necha gramm Aℓ va xlor; b) necha gramm Aℓ va HCℓ; d) necha gramm Aℓ₂(SO₄)₃ va BaCℓ₂ kerak bo’ladi?
J: a) 54g Aℓ va 213g Cℓ₂; b) 54g Aℓ va 219g HCℓ;
d) 342g Aℓ₂ (SO₄)₃ va 624 g BaCℓ₂.
5. 61,95 g mis bilan mis oksidi aralashmasi konsentrlangan H₂SO₄ bilan reaksiyaga kirishganda 8,673 l gaz ajralib chiqqan. Aralashmadagi CuO ning massa ulushini toping. J: 60%