Kinematika

p₂= ;
bu kattaliklarni ish uchun yozilgan (1) formulaga qo’yib,
A=p₁V₁
ifodani olamiz. Mendeleev-Klapeyron tenglamasi p₁V₁=nRT₁ dan foydalanib,
A=nR
javobga erishamiz.

33. Tashqarida temperatura -20⁰C bo’lganda, hona ichidagi temperatura +20⁰C; tashqarida -40⁰C bo’lganda esa hona ichidagi temperatura +10⁰C bo’lishi ma’lum bo’lsa, honani isituvchi batareyaning temperaturasini toping.

Yechish: Ushbu masalani yechishda birlik vaqtda uzatilayotgan issiqlik miqdori temperaturalar farqiga proporsional bo’lishini hisobga olishimiz kerak.
T_1k ,T_2k ,T_1h, T_2h - 1- va 2-holdagi ko’cha va honadagi temperaturalar bo’lsin. Batareyadan honaga sochilayotgan issiqlik quvvati k₁(T-T_h), k₁ – proporsionallik koeffisienti. Shuningdek honadan ko’chaga tarqalayotgan quvvat k₂(T_h-T_k) bo’lsin. Issiqlik muvozanatida bu ikkala quvvatlar tenglashadi:
1)- holda k₁(T-T_h1)= k₂(T_h1-T_k1) (1)
2)- holda k₁(T-T_h2)= k₂(T_h2-T_k2) (2)
(1) ni (2) ga bo’lib, qidirilayotgan T temperaturani topamiz:
T=(T-T_h1)/ (T-T_h2)= (T_h1-T_k1)/ (T_h2-T_k2)=60⁰C.

34. V=2 l hajmli idishda =2g vodorod va oz miqdorda suv bor. Idishdagi bosim p₀=1710⁵ Pa. Idish shunday qizdirildiki, undagi bosim p_0h=2610⁵ Pa bo’ldi va suvning bir qismi bug’landi. Suv bug’ining molyar massasi =1810^-3 kg/mol ga teng. Suvning boshlang’ich va oxirgi temperaturalari hamda qizdirilganda bug’langan m massasini aniqlang.

Ko’rsatma: To’yingan suv bug’i bosiminining temperaturaga bog’liqligi quyidagicha:
T₁ ⁰C 100 120 133 152 180
P_to’y 10⁵Pa 1 2 3 5 10


Yechish: Bu masalani grafik usulda yechish qulay. Idishdagi bosim to’yingan suv bug’i va vodorod gazlari bosimlari yig’indisidan iborat. Vodorod uchun Mendeleev-Klapeyron tenglamasi
= =4,1510³T
ko’rinishda yoziladi. Demak bosim ( ) temperatura (T) bilan chiziqli bog’langan. Temperaturaning turli qiymatlarida larni hisoblaymiz:
T₁=373K da =15,510⁵Pa
T₂=453K da =18,810⁵Pa
p_to’y(T), (T) va ular yig’indisining temperaturaga bog’liqlik grafigini chizamiz.

Bu grafikdan va masala shartidan
p₀=1710⁵Pa , T₁= T₀ 380K
p_0h=2610⁵Pa , T₂=T_oh 440K
Endi bug’langan suv massasini topamiz. Suv bug’ini ideal gaz deb qarab, bug’ning boshlang’ich p_bug’1 va ohirgi p_bug’2 bosimlarini topamiz.
Grafikdan foydalanib, T₁=380 K da vodorod bosimi 15,510⁵ Pa va