Kirish Asosiy qisim Moliyaviy tahlil fanining predmeti haqida tushuncha

Moliyaviy tahlil fanining asosiy vazifalari
Bozor iqtisodiyoti sharoitida korxonalarni boshqarishda Moliyaviy tahlilning roli keskin oshmoqda, chunki, boshqaruv tizimida oldingi ma’muriy-buyruqbozlik tizimidan voz kechilib, yangi, erkin iqtisodiy mexanizmlar orqali boshqarish tizimi shakllanmoqda. Sobiq ittifoq davrida tahlil, asosan, rejao‘rsatkichlarini asoslashga, uning bajarili- shini ta’minlashga qaratilgan edi. Endilikda esa har bir xo‘jalik subyekti, mulk shaklidan qat’iy nazar o‘z faoliyatini yuqoridan berilgan buyruqni bajarishga qaratmasdan, balki, mustaqil ravishda o‘zining iqtisodiy qudratini takomillashtirish maqsadida erkin boshqarishga qaratadi. Bu esa, o‘z navbatida, Moliyaviy tahlilning rolini yanada oshiradi. Moliyaviy tahlil orqali har bir subyektda mavjud bo‘lgan ichki va tashqi imkoni- yatlar aniqlanadi, ularni amaliyotga safarbar qilish chora-tadbirlari ishlab chiqiladi.
Har bir fanning vazifasi iqtisodiy shart-sharoitga qarab belgilanib boriladi, lekin u oldiga qo‘yilgan vazifalarni to‘liq va keng hal etish uchun qator uslublarni qo‘llaydi.
Bozor iqtisodiyoti sharoitida korxonalar faoliyatini tahlil etishda Moliyaviy tahlilning asosiy vazifalari quyidagilar hisoblanadi:

• 
  o‘rganilayotgan obyektga (hodisaga) to‘g‘ri va xolisona baho berish;
  
• 
  korxonaning biznes-rejasini tuzish uchun tegishli axborotlar bilan ta’minlash;
  
• 
  tuzilgan biznes-rejalarning to‘g‘ri va ilmiy asoslanganligiga baho berish;
  
• 
  har bir yo‘nalishga ta’sir etuvchi omillarni aniqlash, ularning ta’sirini hisoblash va shu omillarni ishning samaradorligini oshirishga safarbar qilish;
  
• 
  biznes-rejaning bajarilishi natijasida korxonaning moliyaviy barqarorligini ta’minlanishi, uning iqtisodiy qudratini yaxshilanishi, har bir xo‘jalik subyektining raqobatbardoshliligini oshirilishi uchun mavjud ichki va tashqi imkoniyatlarni o‘rganish;
  
• 
  moddiy, mehnat va moliyaviy boyliklardan samarali va oqilona foydalanganlikka baho berish;
  
• 
  korxonaning iqtisodiy va moliyaviy potensialiga, uning to‘lovga qobiliyatliligiga baho berish hamda bu natijaga tezkor chora-tadbirlarni qo‘llash yo‘llarini ishlab chiqish;
  
• 
  xo‘jalik hisobi tamoyillariga, tijorat hisob-kitoblariga amal qilishlikni muntazam tekshirib turish;
  
• 
  korxonalarda mavjud bo‘lgan samaradorlikni oshirish yo‘lida ularning imkoniyatlarini aniqlash;
  
• 
  korxonaning tijorat sirini saqlagan holda uning moliyaviy ah- volini keng jamoatchilikka ko‘rsata bilish va tashqi investorlarni korxona faoliyatini yaxshilashga jalb etish;
  
• 
  korxonani boshqarishning eng qulay va nafli usullarini ishlab chiqish, ilg‘or g‘oya va tajribalarni o‘rganilayotgan hodisaga qo‘llash yo‘l-yo‘riqlarini ko‘rsatib berish, tegishli axborotlar manbayini yetkazib berish;
  
• 
  eng to‘g‘ri va oqilona, kelgusida ish yuritish va korxonalarni boshqarish bo‘yicha xulosalar berish;
  
• 
  korxonalarni rivojlantirishning joriy va istiqbolli rejalarini tuzish uchun iqtisodiy ko‘rsatkichlar asosini aniqlash;
  
• 
  rejaning bajarilishiga obyektiv baho berish hamda uni bajarishda korxonalarga bog‘liq bo‘lgan va bog‘liq bo‘lmagan omillar va sabablarni bir-biridan ajratgan holda aniqlash;
  
• 
  korxonalarning xo‘jalik faoliyati jarayonida erishishi mumkin bo‘lgan natijalarni oldindan aniqlash;
  
• 
  korxonalarni rivojlantirishga asos bo‘ladigan innovatsion g‘oyalarni iqtisodiy jihatdan asoslash;
  
• 
  korxonaning istiqbolli rejalarini tuzish uchun iqtisodiy ko‘rsatkichlar asosini aniqlash;
  
• 
  qabul qilingan boshqaruv qarorlarini maqbulligini o‘rganish (boshqaruvning iyerarxik tuzilishidagi barcha bosqichlar bo‘yicha).
  

Bozor iqtisodiyoti sharoitida «Moliyaviy tahlil»ning vazifasi ushbu yuqorida ta’kidlangan vazifalar bilan cheklanmaydi. Bozor sharoitida korxonalar faoliyati shu darajada serqirraki, tahlil jarayonida uning hamma jihatlarini o‘rganish lozim bo‘ladi. Shu sababli ham, Moliyaviy tahlilning vazifasi ham ko‘p qirralidir. Biz esa shu kabi vazifalarning ayrimlarini sanab o‘tdik xolos.

ХULОSА 
Bozor iqtisodiyoti turli tashkiliy va huquqiy shakllarning shakllanishi va rivojlanishini o'z ichiga oladi turli xil turlar Xususiy mulk. Bu moliyaviy-iqtisodiy faoliyat natijalari bo'yicha eng muhim shart va qiziqishning sababidir.
Korxonaning moliyaviy-xo'jalik faoliyatini moliya munosabatlari sifatida moliyalashtirish sifatida ob'ektiv ravishda amal qiladi. Korxonaning moliyaviy-xo'jalik faoliyati fondlarning shakllanishi va xarajatlari bilan bog'liq bo'lib, shuning uchun korxona, korxona, korxonalar, aktsiyadorlar va barcha mumkin bo'lgan korxona xodimlariga ta'sir qiladi. Nazorat korxonaning moliyaviy faoliyatini va turli xil tarkib ta'siri o'lchovi tahlil qilinishi orqali namoyon bo'ladi.
Yuqoridagilarning barchasi an'anaviy yondashuvning muhimligini pasaytirmaydi, rivojlangan bozor iqtisodiyoti bilan tasdiqlangan va mahalliy kompaniyalarning rivojlanish istiqbollari uchun moliyaviy tahlil. Aksincha, uning ulushining Rossiyaga o'tish davri o'ziga xos xususiyatlarining klassik usullarining klassik bo'lgan "G'arbiy Anjuman usullarida uning ahamiyati juda ko'paydi. An'anaviy yondashuvning bunday moslashuvi moliyaviy tahlilni nafaqat moliyaviy boshqaruvning ajralmas elementi bo'lib qolish, balki qabul qilingan qarorlarning amal qilishini sezilarli darajada yaxshilashga imkon beradi. An'anaviy yondashuvni moslashtirishning asosiy yo'nalishlari mahalliy va ichki kompaniyalarni rivojlantirish uchun tashqi va ichki sharoitlar bilan bog'liq.
Birinchidan, Rossiya xususiyatlarining anjumanlarini olib tashlash hissa qo'shadi: buxgalteriya qoidalarini takomillashtirish (xususan, kurs ishlarining farqlarini ro'yxatdan o'tkazishda); kompaniyalarning aktsiyalarining bozor qiymatini baholashning yondashuvi va usullarini takomillashtirish (masalan, kapitallashuvni baholash); Iqtisоdiyotni mоdеrnizаstiyalаsh jаrаyonidа hаr bir коrхоnа mоliyaviy jаrаyonlаri, hоlаti, to’lоv qоbilyati to’g’ridаn-to’g’ri uning dеbitоrliк vа кrеditоrlik mаjburiyatlаri хоlаti vа аylаnuvchаnligi bilаn bоg’liq.хo’jаliк yurituvchi коrхоnаlаrdа dеbitоrliк qаrzlаrini каmаytirish mаqsаdidа shаrtnоmаviy munоsаbаtlаrini yanаdа кuchаytirish; хizmаtlаr hаjmini оshirish vа sifаtini yaхshilаsh; mаhsulоt еtкаzib bеruvchilаr vа хаridоr коrхоnаlаrning mоliyaviy аhvоlini o’rgаnish vа hокоzаlаr. Хulоsа qilib аytgаndа, коrхоnаlаr qаrzdоrligining ijtimоiy-iqtisоdiy оqibаtlаri vа ulаrning аsоsiy tеndеnstiyalаri bilаn bоg’liq mаsаlаlаr yuzаsidаn аmаlgа оshirilgаn tаdqiqоtlаr nаtijаsi shuni кo’rsаtmоqdакi, mаmlакаtimiz коrхоnа vа tаshкilоtlаri mаvjud huquqiy-tаshкiliy imкоniyatlаrdаn fоydаlаngаn hоldа qаrzdоrliкni bаrtаrаf etish muhim mаsаlаlаrdаn hisоblаnаdi, chunкi uning ijtimоiy jihаtdаn sаlbiy оqibаtlаri nаfаqаt коrхоnаning mоliyaviy fаоliyatigа, bаlкi iqtisоdiyotning bаrchа jаbhаlаrigа, shu jumlаdаn аhоlining turmush dаrаjаsigа sаlbiy tа’sir кo’rsаtаdi.