Кириш йўл соҳасини бошқариш тизимини янада такомиллаш- тиришга оид чора-тадбирлар тўҒрисида ўзбекистон Республикаси Президентининг 019 йил декабрдаги "Ўзбекистон

Қурилиш муддатини асослаш. Йўл иқлим графиги
Қурилиш муддати йўлнинг қайси вилоятда жойлашувига, вилоятнинг табиий об-ҳаво шароитига, гидрогеологик, грунт ер ости сувлари шароитларига ва йўл қурилиши техникасининг имкониятларига боғлиқ равишда аниқланади.
Йўл пойини қуриш ишлари баҳорда ҳаво ҳарорати +5 дан, кузда +10 гача бўлган даврда олиб борилади.
Бу график танланган вилоятининг йиллик ёғингарчилик миқдоридан келиб чиққан холда хисоблаб топилади.

Йўл иқлим графигидан келиб чиқиб йўл пойини қуриш давридаги календар кунлар сонини топишимиз мумкин булади ва уни қуйидаги формула орқали топилади.
(244-33-7-3)*1=201 кун
Бу эрда:
кун, йўл пойини қуриш давридаги календар кунлар сони; (йўл иқлим графиги асосида олинади). 201 кун
Йўл пойини қуриш давридаги дам олиш ва байрам кунлари сони.
(бу кун календар кунлари асосида ҳисоблаб топилади) кун, 30 кун
кун, об-ҳавонинг ёмонлиги туфайли ноқулай иш кунлар сони
таъмирлашга муҳтож машина-механизмларни ишламаган кунлари
сменалар сони =1 ёки =2 булиши мукин.
ЙЎЛ ПОЙИНИ КЎНДАЛАНГ КЕСИМИ
Бунда ўсимлик қатламини эни ҳисоблаб топилади ва шу тартибда йўл пойининг энихам топилади.

Йўл пойини қуришда максимал зичликга эришишимиз учун грунтни қатлам-қатлам қилиб қурамиз.

ЙЎЛ ПОЙИНИ ҚУРИШДА ГРУНТ ИШЛАРИНИ ҲАЖМИНИ АНИҚЛАШ ВА ЕР ИШЛАРИНИ ТАҚСИМЛАШ ГРАФИГИНИ ҚУРИШ
Ер ишлари ҳажми бўйлама кесимдаги ишчи белгилар ва кўндаланг кесимга асосан ҳисобланади.
Ер ишлари ҳажмини формулалар, жадваллар ҳамда ЭҲМ ёрдамида аниқлаш мумкин.
Ер ишлари тақсимлаш графигини қуриш учун координата ўқларида йўл узунлиги ва грунт ишлари ҳажмини жойлаштирамиз. Ўқдан юқорида ўйма, қуйида кўтарма ҳажмлари жойлаштирилади.
Графикда кўтармани барпо қилишда грунт қаердан келтирилиши ва ўймада ишлаганда ортиқча грунт қаерга ишлатилиши кўрсатилиши керак. Шу мақсадда энг аввало, ўймадаги грунтни тақсимлашни кўрсатишимиз керак. Ўймадаги грунт кўтарма ҳосил қилиши учун тўлиқ ишлатилади. Етмай қолган грунтни скреперлар ёрдамида 100-500 м масофада ён резервдан ташилади. Агар ён резервдаги грунт яроқсиз бўлса, у ҳолда кўтарма ташиб келтириладиган грунтдан барпо қилинади. Графикда кўтармани барпо қилишда грунт қаердан келтирилиши ва ўймада ишлаганда ортиқча грунт қаерга ишлатилиши кўрсатилиши керак. Шу мақсадда энг аввало, ўймадаги грунтни тақсимлашни кўрсатишимиз керак. Ўймадаги грунт кўтарма ҳосил қилиши учун тўлиқ ишлатилади. Етмай қолган грунтни скреперлар ёрдамида 100-500 м масофада ён резервдан ташилади. Агар ён резервдаги грунт яроқсиз бўлса, у ҳолда кўтарма ташиб келтириладиган грунтдан барпо қилинади.
Йўл пойини қуришда 2 м гача бўлган кўтармаларни ён резервдан барпо қилишда бульдозерлардан, 2 м дан юқори бўлган кўтармаларни ўймадан ёки ён резервдан 500 м гача бўлган масофадан ташиб келтириб қуриш учун скреперларни қўллаш мақсадга мувофиқдир.
Йўл пойини қуришда грунтнинг ўртача ташиш масофаси 2 км бўлса, у ҳолда эксковатор ва автомобил-самосваллардан фойдаланган ҳолда олиб борилади.