Kislotali yomg’irlar

KISLOTALI YOMG’IRLAR
Karimov Hayitbek Zafarjon O’g’li
Talaba, Farģona Politexnika Instituti, Farģona Shahar
Tel: [phone]

Bugungi kunda aholining o'sishi va boshqalar. Ta'sir natijasida iste'molni ko'paytirishga ehtiyoj energiya ishlab chiqarish va sanoat faoliyati natijasida ifloslantiruvchi moddalar miqdorini oshiradi. Yaratilgan ifloslantiruvchi moddalar atmosferada tashiladi, turli reaktsiyalar natijasida o'zgaradi va mos meteorologik sharoitda yog'ingarchilik bilan erga tushadi. Kislotali yomg'ir deb ataladigan bu ifloslanish butun hayotga ta'sir qiluvchi salbiy oqibatlarga olib keladi va yomg'ir, qor, tuman, shudring va zarralar shaklida erga etib borishi mumkin.

Yerdan osmonga ko'tarilayotgan suv bug'lari bug 'fazasidan suyuq fazaga aylanadi, chunki ular sovuq havo massalariga duch kelib, yana erga tushadilar. Hech qanday ifloslantiruvchi ta'sirga duchor bo'lmagan yomg'ir juda oz miqdordagi kislotalilikni o'z ichiga oladi (pH 5,6 pH).
Oltingugurt dioksidi, oltingugurt trioksidi va azot oksidi birikmalari avtotransport vositalaridan foydalanish, issiq suv manbalari, shaxsiy parvarish vositalari, vulqon hodisalari va sanoat faoliyati natijasida chiqariladi. Xususan, qazib olinadigan yoqilg'idan foydalanish natijasida atmosferaga chiqariladigan miqdor katta. Tumanli yoki bulutli suv havzalariga biriktirilgan bu kislotali struktura yerga oltingugurt kislotasi, sulfat kislota va nitrat kislota sifatida kiradi.
Kislota ta'siri tuproq tomonidan neytrallanadi, ammo tuproqning neytrallash effekti etarli emas, chunki yuqori havo ifloslanishi kislota miqdoriga bevosita ta'sir qiladi. Bu tuproqning biologik va kimyoviy xususiyatlariga salbiy ta'sir qiladi. Shunday qilib, o'rmon, ekin maydoni va boshqalar. o'simliklarning yo'q qilinishiga olib keladi. Agar ular suvga tushib qolsa, u kislotalilik darajasini oshiradi va er osti / er usti suv resurslarining ifloslanishiga olib keladi va suv ekotizimlarida hayotiy faoliyatni yomonlashtiradi.
Elektr energiyasini ishlab chiqarish uchun yuqori miqdorda oltingugurt va qattiq yoqilg'idan foydalangan holda issiqlik elektr stantsiyalaridan yuqori darajada chiqariladi. Shuning uchun bu havo ifloslanishiga olib keladigan eng muhim emissiyalardan biridir. Oltingugurt dioksidi miqdori va tarqalganligi sababli eng muhim emissiya hisoblanadi. Bu rangsiz va zaharli. Atmosfera bosimida gaz yuqori bosimda suyuq bo'ladi. Juda reaktiv. U shakar, mevalarni quritish, go'sht, sharob va reaktiv ishlab chiqarishda turli maqsadlarda ishlatiladi.Havoning sifatini himoya qilish to'g'risidagi nizomda oltingugurt dioksidining maksimal chegaraviy qiymatlari; soatiga o'rtacha 450 mg / m3,Kunlik o'rtacha 150 mg / m3, mavsumiy asosda o'rtacha 120 mg / m3, yillik asosda o'rtacha 60 mg / m3.
Quyosh nurlanishiga duchor bo'lgan ammiak bug'i nitrat kislota hosil bo'lishiga yordam beradi. Tozalangan tutun va doimiy yonish moslamalarining katta miqdori chiqindilarni chiqarishga olib keladi. Azot kislotasi atmosferada tabiiy gaz aylanishi natijasida hosil bo'ladi. Bu kislotali yomg'irning shakllanishini qo'llab-quvvatlaydi va yomg'irning kislotaligini 4 marta oshiradi.Buning sababi tuproq, suv havzasi, ko'l va boshqalar. ammoniy nitrit kislotasini aylantirish uchun nitrifikatsiya qiluvchi bakteriyalar va kislorod.
Bu terining nafas olishiga to'sqinlik qiladi. Achchiqlanish ruhiy buzuqlik kabi muammolarga olib kelar ekan, jinoyatchilik darajasi oshadi. Bu revmatizm, raxit, surunkali bronxit, saraton, erta qarish, jinsiy buzilish, nafas qisilishi, ko'zning yonishi, qon zaharlanishi va immunitetning zaiflashishiga olib keladi.
Tuproq tarkibidagi magniy, kaltsiy kabi elementlarning er osti suvlariga o'tishiga sabab bo'ladi. Shunday qilib, tuproq zaiflashadi va qishloq xo'jaligi hosildorligi pasayadi. Kislotali yomg'ir tuproqqa yoki suv tubiga to'ldirilgan alyuminiy, kadmiy, simob kabi moddalar bilan reaksiyaga kirishadi, toksik ta'sir ko'rsatadi. Qoplamalar ma'lum plastmassa, metall yuzalar, binolar va tarixiy inshootlarning aşınmasına va buzilishiga olib keladi.
Qazilma energiya manbalari o'rniga qayta tiklanadigan energiya manbalaridan foydalanishga ustunlik berish kerak. Yashil maydon mavjudligini oshirish va o'rmon yong'inlarining oldini olish kerak.
Xususiy transport vositalariga texnik xizmat ko'rsatishni e'tiborsiz qoldirmaslik va jamoat transportidan foydalanishni ko'paytirish kerak. Shaharni isitish uchun tabiiy gazdan foydalanish kerak. Yonish jarayonida linignit ishlatilishi yoki ko'mirning xususiyatlari yaxshilanishi va qochqin ko'mir ishlatilmasligi kerak. Agar sanoat zonalarining bacalarida filtrlar ishlatilmasa va katta isitish tizimlarida filtrlar o'rnatilmasa, jiddiy sanksiyalar qo'llanilishi kerak. Qozon va boshqalar. yonish jarayoni standartlari va davolash tegishli sharoitlarda amalga oshirilishi kerak. Issiqlik elektr stantsiyalarida zararsizlantirish qurilmalari o'rnatilishi kerak. Binolar va loyihalardagi qozon va baca joylari standartlarga javob berishi kerak. Avtotransport vositalari uchun karbüratör sozlash shartini kiritish kerak. Qo'rg'oshinlarga chidamli katalizatorlar yoki oksidlanish katalizatorlaridan foydalanish kerak. Egzoz gazi ikkinchi darajali havo uchun qayta aylanishi kerak.
Foydalanilgan adabiyotlar:
1. D.Yormatova. Ekologiya. -T.: «Fan va texnologiya», 2012, 256 bet.
2. Karimov I.A. «O'zbekiston XXI asr bo'sag'asida: xavfsizlikka
tahdid, barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari». — Т.: O'zbekiston.
3. https://ecouz.uz