Kitob Muallifi haqida qisqacha ma'lumotlar; Sergey Nikolaevich Lazarev

Oila - bu ayoldir! 
Oila nima? Oila - bu uy, o'choq, bolalar, ayol, xotin va oilaning 
do'sti – erkak, ya'ni er. Oilani ayol yaratadi. Oila muhitini, oila 
makonini ayol yaratadi. Erkak unga yordam beradi.
Mendan ko'pincha oiladagi totuvlik ayolga qanchalik bog'liq, deb 
so'rashadi. Bu savol menga kulgili tuyuladi. Oila aslida ayoldir.
Erkak esa qadimdan ov qilib, oilaga oziq-ovqat olib, oila, ya'ni ayol 
va bolalarga g'amxo'rlik qilgan.
Ayol qanchalik iliqlik, qulaylik, xavfsizlik, g'amxo'rlik muhitini 
yaratsa, oila shunchalik uyg'undir. Ayol qanchalik eri bilan 
birdamlikni his qilsa, oila shunchalik ahildir. Va agar ayol o'z 
hududining chegaralarini, moddiy va ma'naviy chegaralarini belgilab 
qo'ysa va uni tashqi darajada, eri bilan qattiq ziddiyatda himoya qilsa, 
unda oila buziladi.
Ayollarning energiyasi erkaklarnikiga qaraganda kuchliroqdir, 
chunki ayol bola tug'ish uchun mo'ljallangan va shuning uchun 
dastlab unga energiya mo'l-ko'l beriladi. Erkak strategik fikrlaydi, bu 
katta asab sarfiga olib keladi - shuning uchun u oiladagi doimiy uy 
ishlari uchun yetarli kuchga ega bo'lmasligi mumkin. Ayol esa o'z 
sa'y-harakatlarini oila qurish va bolalarga g'amxo'rlik qilishga 
yo'naltirishi kerak.
Oila ikki darajaga ega - tashqi va ichki. Tashqi - himoya qilish, oziq-
ovqat ishlab chiqarish, pul ishlab topish, jiddiy strategik masalalarni 
tartibga solish. Bu har doim erkak tomonidan qilingan. Ayol esa 
oilaning ichki masalalarini hal qiladi. Ayollar ishi bolalarni 
tarbiyalash, ovqat pishirish, uyda qulaylik yaratish, hotirjamlik 
yaratish, mebellarni tartibga solish, idishlarni yuvish, uyni tozalash 
va hokazo. Bu tabiiy mehnat taqsimoti.

---

38
Oilaviy hayot o'rganish va rivojlanishdir. Oilaning birinchi vazifasi 
- taraqqiyot, ikkinchisi - bolalarning tug'ilishi va tarbiyasi.
Rivojlanish uchun insonda moslashuvchanlik, o'zgarishga tayyorlik 
bo'lishi kerak. Kim moslashuvchan? Ayol.
Lao Tzu shunday deb yozgan edi: “Biz tug'ilganimizda, biz 
yumshoq, moslashuvchan bo'lamiz; o'lganimizda esa, qattiq va 
kuchli ..." Kim yumshoq va moslashuvchan? Ayol. Kim qattiq va 
kuchli? Erkak.
Kim ko'proq rivojlanishga moyil? Kim yangi sharoitlarga 
moslashish qobiliyatiga ega? Ayolda. Erkak strategik fikrlashi 
mumkin, ayol esa o'zgarishi, yangiligini his qilishi va moslashishi 
mumkin. Oilani asrab-avaylash, oilani saqlash, oila taraqqiyotiga 
hamisha mas’ul bo‘lgan ayoldir. Agar ayol erkakka o'xshab, erkak 
kabi harakat qilsa, oila buziladi.
Nima uchun ayollar erkaklarga qaraganda ko'proq yashaydilar?
Qadimgi bir donishmand shogirdlaridan so'radi:
Inson tanasidagi eng qiyin narsa nima?
Talabalar o'ylashdi.
- Eng yumshoqi nima?
Shogirdlar yana o'ylashdi va donishmandning o'zi o'z savoliga javob 
berdi:
“Eng qiyin narsa tish, eng yumshoq narsa esa til. Qara, – og‘zini 
ochdi-da, so‘ng davom etdi, – tishim yo‘q, lekin tilim qolgan.
Ayol tilga, erkak esa tishga o'xshaydi. Agar inson Xudoga 
ishonmasa, u Ilohiy irodasiga bo'ysunishni to'xtatadi. U qattiq va 

---

39
kuchli bo'ladi va nafaqat tashqarida, balki ichkarida ham - va shuning 
uchun u uzoq umr ko'rmaydi. Va yumshoq va moslashuvchan ayol 
qanday itoat qilishni, moslashishni biladi. U tashqarida ham, 
ichkarida ham moslashuvchan - shuning uchun u uzoq vaqt yashaydi.
Misrda bo'lganimda, menga sahroda juda og'ir sharoitlarda 
yashaydigan badaviylar haqida gapirib berishdi. Badaviy erkaklar 
uchun o'rtacha umr ko'rish 90 yil, ayollar uchun esa 85 yil. Gap 
shundaki, bunday sharoitda omon qolish uchun imon va matonat 
kerak, shuning uchun bu yerda erkak ayoldan ko'ra ko'proq hayoti 
kechiradi. Hayot farovon, e’tiqod e’tibordan chetda qolsa, ayollar 
erkaklarnikidan uzoqroq yashaydilar.
Ayolning yaxshi xotin bo'lishi uchun u muayyan fazilatlarga ega 
bo'lishi kerak. U kuchli (ya'ni hayotiy, kelajagi bor), quvnoq, 
g'amxo'r, tushunadigan bo'lishi kerak. Bundan tashqari, ayolning 
yaxshi oshpaz bo'lishi maqsadga muvofiqdir, bu ham muhimdir.
Eri yonida o'zini baxtli his qilishi uchun ayol qanday bo'lishi kerak?
Erkakni – onasi boqib, o'stirgan, o'zi parvarish qilgan. Har bir erkak 
o'zining sevimli ayolida onani ko'rishni xohlaydi.
Erkak har doim shunday his qiladi: agar ayolning ichki onaligi 
bo'lsa, u ajoyib xotin bo'ladi, chunki ona ayol nafaqat kelajakdagi 
farzandlari uchun yaxshi ona bo'ladi, balki unga g'amxo'rlik qiladi, 
uni tushuna oladi. Bunday ayol uni sevadi, kechiradi, u uchun 
qurbon qiladi, tarbiyalaydi.
Ayol erkakka g'amxo'rlik qilishi uchun qizlarda bolalikdan onalikni 
tarbiyalash kerak. Bundan tashqari, ayol erkakning bolaligini his 
qilishi kerak - u holda unga nisbatan onalik tuyg'ulari, unga 
g'amxo'rlik qilish, zaif tomonlarini kechirish istagi bo'ladi.
Ilgari qizlar latta qo'g'irchoqlar bilan o'ynashgan va ularning 
ongsizligida bolalikdan onalik tuyg'usi va ona qiyofasi shakllangan.

---

40
Agar bolaligida qiz o'zida ona qiyofasini shakllantirmasa, lekin 
asosan gadjetlar bilan o'ynasa, u o'z farzandlari va eriga nisbatan 
o'zini ona kabi his qilish uchun kuchga ega bo'lmaydi. Bunday 
ayolning oilasi bo'lishi dargumon. Xotin avval ona, keyin oshpaz, 
keyin esa ayol bo'lishi kerak.
G'arbda hozir jinsiy aloqa birinchi o'rinda turadi. G'arb hayotdan 
zavqlanishni, iloji boricha ko'proq zavq olishni o'rgatadi.
Darhaqiqat, zavqlanish baxtning tarkibiy qismlaridan biridir, lekin 
qanday baxt va kim uchun?
Agar biror kishi o'zini tana deb hisoblasa, unda bunday odam uchun 
zavq jinsiy aloqa va ovqatdir. Lekin, inson ruh, uning uchun rohat, 
avvalo, Allohga muhabbat, qolaversa, do‘stlik, onalik, otalik, keyin 
esa boshqa barcha lazzatlardir.
Insonning ruh ekanligini anglagan ayol yaxshi ona, yaxshi xotin, 
yaxshi do‘st bo‘la oladi. Va agar ayol o'zini tana deb hisoblasa, u 
ta'sirchan, har qanday tanqidni halokat deb biladi va umuman o'zini-
o'zi tanqid qilishga qodir bo'lmaydi - axir, faqat ruh qarama-
qarshiliklarni birlashtira oladi. Bunday ayol eri bilan doimiy 
ravishda janjal qiladi yoki unga to'liq bo'ysunadi. Bunday ayol diniy 
qoidalar yoki milliy, qabilaviy urf-odatlarning og'ir sharoitlari 
tomonidan siqib qo'yilgan bo'lsa, nikohda yashashi mumkin. Aks 
holda, uning oilasi uzoq davom etmaydi.
Agar ayol jinsiy aloqaga sig'insa, uning bolalarga bo'lgan muhabbati 
avtomatik ravishda yo'qoladi, chunki bolalar zavqlanish uchun 
raqobatchilardir. Jinsiy aloqasi kuchaygan ayollar o'z farzandlariga 
g'amxo'rlik qilishni to'xtatadilar. Va agar ayol bolalarga g'amxo'rlik 
qilmasa, u mustahkam oilaga ega bo'lolmaydi.
Oilada uyg'unlikka intilayotgan ayollar o'zlarida ma'lum xarakterli 
xususiyatlarni tarbiyalashlari kerak. Xotin baquvvat, quvnoq, 
ichkariga bog'lanmagan bo'lishi kerak. U boshqa odamni tushunish 

---

41
va his qilish, g'amxo'rlik qilish, qurbon qilish, tarbiyalash 
qobiliyatiga muhtoj. Yaxshi xotinning qiyofasi, birinchi navbatda, 
iliqlikdir. Ayol uchun ruh birinchi o'rinda turishi kerak.
Bundan tashqari, xotin yaxshi ovqat pishirishi kerak. Xafagarchilik 
yoki asabiy holatda ovqat pishirgan ayol erini zaharlashi mumkin.
Muhim qoida bor: pishirishdan oldin siz barcha muammolardan, 
barcha salbiy his-tuyg'ulardan voz kechishingiz va ibodat qilishingiz 
kerak. Yaxshi oshpaz nafaqat mazali, balki juda toza bo'lgan taomni 
tayyorlashga qodir bo'lishi kerak. Agar ayol alohida, quvnoq 
kayfiyatda ovqat pishirsa, unda bunday taom eri uchun doridir.

---

42